5169916124

Książka naukowa w księgarniach polskich... 39

były Dzieje Polski wydane w Warszawie w 1828 r., następnie we Wrocławiu w 1849 i w Poznaniu w 1859, Narody na ziemiach słowiańskich przed powstaniem Polski (Poznań 1853 r.) oraz Polska wieków średnich (Poznań 1841). Wszystkie te edycje odnotowują katalogi księgarń S. Merzbacha, J. Zawadzkiego, J.K. Żupańskiego, J. Lissne-ra, J. Czecha i H. Kallenbacha. O dużej poczytności prac J. Lelewela świadczą kolejne wydania każdego z tytułów. Na tak dużą popularność miały zapewne wpływ osoba autora oraz nowoczesne spojrzenie na zagadnienia historii.

Dzieło innego historyka Jerzego S. Bandtkiego Dzieje Królestwa Polskiego opublikowane we Wrocławiu w 1820 r. rozpowszechniane było przez księgarnie J. Czecha, Ojców Pijarów, S. Merzbacha i C. Lewickiego. Inne prace tegoż autora - Histońę drukarń w Królestwie Polskim i Wielkim Księstwie Litewskim (Kraków 1926) oraz Histońę drukarń krakowskich - wydaną także w Krakowie w latach 1818 i 1853, znajdujemy w księgarniach S. Orgelbranda, S. Merzbacha, J. Zawadzkiego, J. Czecha, H. Natansona, D.E. Friedleina i J. Klukowskiego.

Historią Litwy zajmował się w tym czasie Teodor Narbutt. Jego utwory Dzieje starożytne narodu litewskiego wydane w Wilnie w 1835 r. oraz Dzieje wewnętrzne narodu litewskiego (Wilno 1843) rozpowszechniane były przez księgarnie S. Orgelbranda, J. Klukowskiego, J. Zawadzkiego, H. Natansowa, W. Winiarza, J. Cypcera i J. Czecha.

Księgarz poznański J.K. Żupański był nakładcą pracy poświęconej zagadnieniom historii szkolnictwa, autorstwa Józefa Łukasiewicza. Publikacja Historya Szkół w Koronie i Wielkim Księstwie Litewskim (Poznań 1849-1859) przedstawiała powstanie

i rozwój szkolnictwa na ziemiach polskich i litewskich. Dzieło to sprzedawano oczy-

_ *

wiście w księgarni J.K. Żupańskiego oraz H. Kallenbacha, Gebethnera i Wolffa i S. Orgelbranda. W tych samych placówkach można było nabyć pracę Augusta Bie-lowskiego Wstęp krytyczny do dziejów Polski wydaną we Lwowie w 1850 r., a także Lucjana Siemieńskiego Dzieje narodu polskiego (Kraków 1851 r.) i Feliksa Bentkowskiego - Wstęp do historyi powszechnej (Warszawa 1812).

Niemałą rolę w owym czasie zaczęły odgrywać drukowane źródła historyczne. Rosnące zainteresowanie, tego typu publikacjami, wśród czytelników potwierdzają kolejne edycje dzieł Franciszka Nowakowskiego - Źródła do dziejów Polski (Berlin 1841) i Szczęsnego Morawskiego Materyały do Konfederacyi Barskiej (Lwów 1851).

Dużą poczytnością cieszyły się także książki dotyczące historii powszechnej. Wymienić tutaj należy dzieła: J.M. Schroeka - Historya powszechna, wydane w Wilnie w 1813 r. oraz Fryderyka Riihsa Rys dziejów wieków średnich (Wilno 1838-1839), a także Tomasza Dziekońskiego Historya Anglii (Warszawa 1946) i Historya Francji, która ukazywała się w Warszawie w latach 1845-1848. Książki te można było nabyć niemalże we wszystkich księgarniach.

Kolejne miejsce pod względem liczby notowanych tytułów zajmowały w katalogach księgarń publikacje językoznawcze, zwykle około 20% ogółu oferowanych książek naukowych. Wśród wydawnictw językoznawczych najliczniejszą grupę tworzyły podręczniki do nauki języka polskiego i niemieckiego, dalej podręczniki umożliwiające poznanie języka francuskiego, angielskiego, łacińskiego i rosyjskiego. Były to przede wszystkim gramatyki. Słowniki językowe, dwu- i wielojęzyczne, będące ważnym narzędziem pomocniczym w procesie nauki języka obcego stanowiły pokaźną część