5236000871

ANNA SITKOWA

Piotra Skargi propozycje lektur dla królewicza Władysława Zygmunta

Upływał już ósmy rok sprawowania przez Piotra Skargę (1536—1612) urzędu kaznodziei królewskiego, gdy 9 czerwca 1595 roku w Łobzowie przyszedł na świat „dawno w Polszczę za niepłodnością trzech po sobie idących krołow niewidany” królewicz — Władysław Zygmunt, pierworodny syn Zygmunta III Wazy i Anny Austriaczki. O narodzinach tych, przyjętych w całej Rzeczypospolitej Obojga Narodów z ogromną radością, wspomniał autor Żywotów świętych niebawem. Już bowiem w liście dedykacyjnym, skierowanym do króla w Kazaniach na niedziele i święta, z 1 sierpnia tegoż roku, gratulował władcy „synaczka Władzysława, któremu dziś jest pięćdziesiąty dzień i czwarty”¹.

Odtąd też nadworny kaznodzieja będzie często nadmieniał o królewskim synu, którego od urodzenia nazywał następcą tronu, co w kraju wolnej elekcji nie wydawało się kwestią przesądzoną. Gros interesujących nas uwag zawarł jezuita w przypisaniach, jakimi otwierał większość wydawanych przez siebie książek. Kierował je do Zygmunta III Wazy, królowych, królewicza Władysława oraz innych adresatów, wśród których znajdujemy prymasa, biskupów, hetmanów, dworzan oraz pobożne matrony². W listach tych wyrażał też swe poglądy na temat edukacji królewskiego syna, do ich artykułowania obligował poniekąd Skargę pełniony na dworze urząd. Znalazło się w nich miejsce na

1

   P. Skarga: Dedykacja. W: T enże: Kazania na niedziele i święta. A. Piotrkowczyk. Kraków 1595, k. 2r.

2

   Por. A. Sitkowa: Adresaci listów dedykacyjnych Piotra Skargi. Rekonesans. W: Studia bibliologiczne. T. 8. Red. B. Zyska. Katowice 1994, s. 78—89.