rosną właściwości metaliczne pierwiastków i skłonność do występowania w związkach w postaci kationów. Właściwości tlenków przy przechodzeniu w dół grupy zmieniają się od kwasowych, poprzez amfoteryczne do zasadowych. W poszczególnych okresach (z wyjątkiem pierwszego) następuje przejście od aktywnego metalu do aktywnego niemetalu. Właściwości tlenków pierwiastków poszczególnych okresów, przy przemieszczaniu się z lewa na prawo, ulegają zmianie od silnie zasadowych do silnie kwasowych, poprzez tlenki o charakterze amfoterycznym występujące w środkowych częściach okresów. Każdy pełny okres kończy gaz szlachetny, w dużym stopniu bierny chemicznie.
W ścisłym związku ze strukturą elektronową pierwiastków, a więc również z położeniem w układzie okresowym, pozostają takie wielkości, jak rozmiary atomów i jonów, energia jonizacji, elektronopowinowactwo i elektroujemność. Wielkości te zmieniają się okresowo i w zasadniczy sposób decydują o właściwościach chemicznych i fizycznych danego pierwiastka.
Konfiguracje elektronowe atomów i jonów
Elektrony w atomach znajdują w tzw. stanach stacjonarnych, czyli w takich, w których wielkości skwantowane (energia, kręt orbitalny, spin) zachowują określone wartości, podlegające zmianie pod wpływem działania określonych czynników. Gdy na elektron nie działają żadne czynniki powodujące zmianę jego stanu stacjonarnego, zajmuje on najniższy stan energetyczny nazywany stanem podstawowym. Każde zwiększenie energii przenosi elektron do stanu wzbudzonego.
Umowna klasyfikacja stanów stacjonarnych obejmuje powłoki, podpowłoki i poziomy orbitalne. Rozmieszczenie elektronów na odpowiednich stanach stacjonarnych nazywane jest konfiguracją elektronową i w zależności od typu konfiguracji można odczytać zawarte w nich informacje dotyczące:
- rozmieszczenia elektronów w powłokach (konfiguracja powłokowa)
- rozmieszczenia elektronów w podpowłokach (konfiguracja podpowłokowa)
- rozmieszczenia elektronów na poziomach orbitalnych (konfiguracja orbitalna)
Konfiguracja powłokowa
Numer powłoki (n) |
l |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
Symbol powłoki |
K |
L |
M |
N |
0 |
P |
Maksymalna liczba elektronów: 2n2 |
2 |
8 |
18 |
32 |
50 |
72 |
4