7648595143

256 PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA.

nad mężem czuwała. Ta, kobietom właściwa skłonność do zazdrości,

m    _

staje się motywem tragicznych losów Żywy, Krakusa i całej Polski.

Uległa Żywa podstępnym namowom siostry, dała się czarami w gęś

»

szarą zamienić, i uleciała, a Łopucha, przyjąwszy na się postać Żywy, na Wawelu pozostała.

Znikła zaraz jabłoń cudowna, wyschło źródło szczęścia, pieśń cu-

■

downa już się nie rozbrzmiewała, a Marzanna, córka Żywy, zamiast czułej matki, miała teraz niegodziwą macochę.

Zaraz też zniknęło szczęście Krakusowe. Popiel zwycięża, klęski za klęskami na kraj cały spadają, Krakus wraca pobity do domu i w ciągu drugiej pieśni dowiadujemy się właśnie, jakie były następstwa zniknięcia Żywy. Krakus, spostrzegłszy zmianę charakteru w swej nibyto żonie, a była nią w postaci Żywy złośliwa Łopucha, popada w rozpacz, w rozpaczy dopuszcza się błędów, grzechów, nawet zbrodni, a te ułatwiają Popielowi, królowi czartów, panowanie nad ginącym z głodu i moru narodem. Szczęśliwy sen wskazuje Krokowi zieloną żabkę, która go ma ocalić. Żabka udziela mu rad, jak upokorzyć dumną królowę, udzieliłaby mu ich więcej jeszcze, jak ma odzyskać dawną doię sobie i narodowi. Stało się inaczej. Żabka zamieniła się na chwilę w cudownej urody dziewicę, a Krokowi powierzyła skorupkę żabią pod uroczystą przysięgą, iż jej będzie strzegł jak oka w głowie, że jej z rąk nie wypuści, aby jej kto w ogień nie rzucił, bo wtedy jużby nie mogła zamienić się w żabkę i straciłaby moc czarodziejską. Krok przysiągł uroczyście, ale gdy na widok cudnej dziewicy namiętna ku niej miłość w nim się obudziła, złamał przysięgę, skorupkę spalił, aby dziewica na zawsze już w postaci ludzkiej pozostała.

Rozpacz ogarnęła ową ex-żabkę, która właściwie była królową Rusałek, Kolędą, srogie czyniła Krokowi wyrzuty, ale na Wawelu po-

___    i

zostać musiała. Tymczasem Żywa, nie mogąc odzyskać ludzkiej postaci i do męża wrócić, zaleciała na wyspę, którą jej Czech, król morza ofiarował, tam osiadła i zniosła złote jajo, z którego wykłuł się dzielny chłopiec, nazwiskiem Piast. Kolęda stała się teraz Krakusową żoną i spodziewała się powić mu dziecię. Krok się dowiaduje, że Łopucha udaje tylko Żywą, a jest czarownicą Łopuchą, więc każe ją do więzienia wtrącić, a potem do wyznania prawdy przymusza. Łopucha prawdy wyrzec nie chce, więc stopniowo zapada się w ziemię za wolą Kroka, aż ją ziemia pochłonęła.

Tymczasem złe siły i król ich Popiel i sojusznica Baba Jaga i zręczna Welinda postanawiają zupełnie zgubić Krakusa. Urządzają burzę straszną w chwili, gdy Krok był na polowaniu.