jest tzw. prawo miękkie - jedna z nowych metod sterowania polityką publiczną (NMG) właściwych dla wielopoziomowego zarządzania17. Należą tu instrumenty:
• przygotowawcze i informacyjne (np. zielone i białe księgi Komisji Europejskiej, programy działania opracowywane przez Komisję Europejską oraz Radę UE);
• interpretacyjne i decyzyjne (komunikaty i powiadomienia Komisji Europejskiej dotyczące prawa wspólnotowego); oraz
• sterujące (np. wnioski, deklaracje, rezolucje Rady UE, deklaracje wspólne, porozumienia międzyinstytucjonalne).
Prawo miękkie jest istotnym elementem jednej z najważniejszych NMG, stosowanej przez UE od 2000 (wraz z przyjęciem Strategii Lizbońskiej), tzw. Otwartej Metody Koordynacji18 . Metoda ta polega na koordynowaniu działań państw członkowskich w konkretnych dziedzinach polityki publicznej i tworzeniu warunków do wzajemnego uczenia się -transferu i konwergencji polityk. W jej ramach państwa ustalają wspólne cele polityczne, zaś środki i tempo ich realizacji określają indywidualnie (w narodowych strategiach), wybierając rozwiązania optymalne z punktu widzenia krajowego kontekstu. Państwa - w tym Polska - sporządzają raporty z działań, a Komisja Europejska przygotowuje raport zbiorczy, zawierający analizę polityk prowadzonych przez poszczególne kraje oraz wnioski i rekomendacje. OMK umożliwia UE oddziaływanie na politykę publiczną w obszarach pozostających w kompetencjach państw członkowskich. Stosowana jest między innymi w następujących dziedzinach:
• zatrudnienie
• włączenie społeczne (inkluzja)
• emerytury
• ochrona zdrowia i długotrwała opieka (od 2003 r. trzy ostatnie obszary
zostały zebrane w jeden: zabezpieczenie społeczne)
Obok polityki regulacyjnej - realizowanej za pomocą miękkich i twardych metod - UE prowadzi również - w ramach swoich kompetencji - politykę materialną. Środki ze składek członkowskich przeznaczane są na realizację wspólnej polityki w różnych dziedzinach spraw publicznych oraz wyrównywanie dysproporcji rozwojowych między poszczególnymi państwami członkowskimi i regionami. Instrumentami realizacji tych działań są fundusze strukturalne (Fundusz Rozwoju Regionalnego, Europejski Fundusz Społeczny, Fundusz
17 A. Peters, I. Pagotto „Miękkie prawo jako nowa metoda zarządzania w Unii europejskiej - perspektywa pawna", w: Kolarska-Bobińska (red), Nowe metody...
18 S. Golinowska, P. Hengstenberg, M. Żukowski (reds) 2009 Diversity and Commonality In European Social Policies: Theforging ofa European Social Model, Wydawnictwo Naukowe Scholar - Friedrich-Ebert-Stiftung, Warszawa.
19