5399619379

STUDIA

Rocznik Jeleniogórski 2006, t. XXXVIII PL ISSN 0080-3480

Wiesław Wereszczyński

Jelenia Góra

PROCES ROZBUDOWY MAJĄTKU GOTSCHE II SCHOFFA, ZAŁOŻYCIELA RODU SCHAFFGOTSCHÓW Z CHOJNIKA I GRYFA (część III - podsumowanie)

Zgodnie z zapowiedzią, ostatnią część opracowania poświęcam zbilansowaniu dotychczasowych ustaleń i wnioskom końcowym. Konieczne jest jednak pewne odstępstwo od założonego planu, ponieważ po opublikowaniu poprzednich fragmentów¹ ukazało się nowe i jednocześnie bardzo ważne wydawnictwo źródłowe dotyczące czasów Gotsche II Schoffa², a mianowicie tom I „Landbucha księstw świdnickiego i jaworskiego”, zawierający wpisy dokumentów z lat 1366-1376 w większości dotąd nieznanych³. Nie mogło być ono ze zrozumiałych powodów wcześniej uwzględnione. Ponadto, dzięki życzliwości wydawcy, profesora Tomasza Jurka, otrzymałem materiały do tomu III „Landbucha” (przygotowywanego do wydania), z wpisami dokumentów z lat 1396-1402⁴, które były mi znane w ograniczonym zakresie. Niezależnie od tego, rozszerzyłem badania na źródła odnoszące się do rodzin Schaffów na Śląsku, Opolszczyźnie, Łużycach, w Czechach oraz w zakonach rycerskich, żyjących na przełomie XIV i XV w.⁵

W rezultacie znacząco poszerzyła się podstawa źródłowa opracowania,

11

1

   Proces rozbudowy majątku Gotsche II Schoffa, założyciela rodu z Chojnika i Gryfa, cz. I, „Rocznik Jeleniogórski” (dalej cyt. „RJ”), t. 34, 2002, s. 49-74, cz. II, tamże, t. 35, 2003, s. 41-154.

2

   Stosowane w tej pracy zasady nazewnicze i określenia członków rodziny Schaff (Schaffgotschów) zostały omówione w cz. I.

3

   Landbuch księstw świdnickiego i jaworskiego (opr. i wydał T. Jurek), t. I: 1366-1376, Poznań 2004, t. II: 1385-1395, Poznań 2000 (dalej cyt.: Landbuch). Dzięki temu wydawnictwu źródłowemu luka w dokumentach obejmuje już tylko okres od roku 1360 (do którego sięgają „Regesty śląskie”) do roku 1366 (od którego dokumenty są wpisane do odnalezionego „Landbucha”) oraz od 1377 do 1384 r. (choć z tego czasu istnieje sporo dokumentów samoistnych lub ich odpisów). Okoliczności odnalezienia materiałów stanowiących zawartość tomu I wyjaśnia wydawca. Zob. Landbuch, 1.1, s. VI-IX, t. II, s. V. Z okresu objętego tym tomem dysponowaliśmy jedynie niewielką liczbą oryginałów i odpisów.

4

^J Za tę przysługę, a także wiele cennych uwag, serdecznie Panu Profesorowi dziękuję. Dokumenty z tego źródła cytuję dalej pod hasłem Materiały, podając numerację według zapisek notariusza.

5

Przystępując do tematu opierałem się przede wszystkim na dostępnych w tym czasie dokumentach archiwalnych sięgających do końca lat dwudziestych XV w., a także na rzadziej wykorzystywanych przez badaczy w odniesieniu do dziejów Schaffów (Schaffgotschów) regestach i ekscerptach w publikacjach źródłowych oraz na dyplomach przytaczanych w dziełach starszych historyków, takich jak R. Stillfried, Stammtafel und Beitrdge zur dlteren Geschichte de Grafen Schaffgotsch, Berlin 1860. Ponadto, wspierałem się m.in. opracowaniami: H. Knothe, Das ritterliche Geschlecht von Schaff im Meissnischen und in der Oberlausitz, „Neues Lausitzisches Magazin”, nr 44, 1868; tenże, Geschichte des oberlausitzer Adels und seiner Giiter vom XIII. bis gegen Ende des XIV. Jahrhunderts, Leipzig 1879; Wernicke, Urkundliche Beitrdge zur Geschichte der Adelsfamilien in den ehemals uereinigten Kreisen Bunzlau-Lówenberg, „Vierteljahrsschrift fur Heraldik, Sphragistik, Genealogie”, nr 14,1883; H. J. von Witzendorff-Rehdiger, Die Schaffgotsch, eine genealogische Studie, „Jahrbuch der schlesischen Friedrich-Wilhelms-Universitat zu Breslau”, nr 4, 1959.