5484453875

98

URANIA

4/1993

- TRZY LATA NA ORBICIE

Tadeusz Jarzębowski — Słupsk

TELESKOP KOSMICZNY

Dnia 24 kwietnia br. przypada trzecia rocznica umieszczenia na okołoziemskiej orbicie teleskopu im. Edwina Hubble’a — teleskopu znanego dziś powszechnie pod skrótem HST (Hubble Space Tfclcscopc). Trzylatek co 96 minut obiega staruszkę Ziemię w odległości około sześciuset kilometrów od jej powierzchni i — w miarę swych możliwości — wykonuje zlecane mu badania. I trzeba przyznać, że mimo wielu przeciwieństw losu, ma jednak na swym koncie spore osiągnięcia.

Żaden z dotychczasowych instrumentów astronomicznych nie wzbudził tylu e-mocji i kontrowersji, o żadnym nie napisano chyba jednocześnie tyle dobrego i tyle... złego. Rzućmy przykładowo okiem na niektóre tytuły z Sky & Telescope:

•    „The Space Tfclescope Era Begins” kwiecień 1990,

•    „The Hobblcd Space Tfclcscope” (hob-ble = utykać, kuleć), wrzesień 1990,

•    „Saving Hubble Space Tfelescope”, październik 1990,

•    „Hubblc’s Agony and Ecstasy”, styczeń 1991,

•    „Hubble Illuminates the Universe”, czerwiec 1992,

•    „Astronomy on the Edgc”, październik 1992 (a w podtytule tego artykułu czytamy: „pozbawieni odwagi astronomowie nic powinni starać się o przydział czasu na tym teleskopie”).

Same te tytuły są już dość wymowne.

Jak wiadomo, nasz Trzylatek przyszedł na świat z wadą wrodzoną: głównemu lustru nadano kształt nieco inny od zaplanowanego. We wczesnym dzieciństwie u-jawniła się inna jeszcze wada — wibracje skrzydeł ogniw słonecznych. Ale za parę miesięcy obie te dolegliwości winny zniknąć. Na grudzień bieżącego roku zaplanowana została misja wahadłowca Endeavo-ur z siedmioosobową ekipą „medyków”.

Aparatura IIST

Układ optyczny HST przypomina znany nam dobrze typ Cassegraina, ale ściśle mó-

13.1 m

Rys. 1. Ttleskop Kosmiczny Hubble’a. Podstawowe dane i układ optyczny. (Szkic bez skrzydeł ogniw słonecznych i anten.) Masa całości 11 600 kg. Koszt ok. 2 x 10⁹ USD.