5521243697

Nr. 59

I n. — GŁOS POLSKI — 1925 r

2a-

wcoawDO, na oanmcnc w '«•.    .    - .

rym w Pirytu „cii UmtcisK- "*^c ,'*^Wk <?' ■>>«“ ^sl< °

₄o ,mba»adora Polaki. Chlapow ^,i,c '"^b «    ¹ wpraw,cmcm

Lecz jeśłi o różnych krojach po- ₍ 625 za tysiąc, I niedość, że budu-wiedrioć można, żc praca odbuao-Jlcc drożeje, ale poczyna go brak-

wy posuwa się w nich raźno na- ■■■"■...... ■ i    ——

przód, to_< jest kraj jeden, w którym praca ta kipi!

Krajom tym są Włochy.

W państwie włoskiem istnieje, jak wiadomo, ustawa, zwalniająca od podatków na przeciąg tnt 25 do. my. które zbudowane i wykończone zostaną przed 31 grudnia 1926 roku. Ten dwudziestopięcioletni przywilej, uchylający na okres jednego niemal całego pokolenia jarzma p/odatku od zabudowań mieszkalnych, stał sic dźwignią niesłychanego wp:osl rozpędu akcji budowlanei.

Wiochy, z uwagi na ich liczne, malownicze, tak typowe miasta, nazywano krajem stu grodów, wo-hec tętna budowlanego, jakie kraj ten ogarnęło obecnie, rychło l-m-ta staroświecka nazwa ulegnie przedawnieniu; niema dziś bowiem miasta we Włoszech, dokoła

Tętno chwiiii Świat Gały wznosi nowe gmachy

A u nas rząd, przy pobłażaniu sejmu i senatu, zaniedbuje

te najkardynalniejsze zadania

Gdy w Polsce rząd, przy cichcm którego nic rozpościerałyby sięjnąć. Przed cegielniami we Wło-pobłoiantu izb prawodawczych,; wieńcem nowe miasta i miaitccz-zaniedbał najważniejszych zadań ' ka. w dziedzinie kulturalno-społecznej w innych krajach tc właśnie zadanie otoczone są największą troską rządu.

Tak wicie rozprawia się u nas o „rcoknstrukctf Europy", o potrzebach i widokach odbudowy, przyczem rozumie się zazwyczaj tę odbudowę w znaczeniu jak najbardziej ogólr.era przenośnem, o-derwanem. A przecież potrzebą życ-ia nieodparric naglącą, krzykiem chwili, jest włainic odbudowa w dosłownem żywiołów cm tego wyrazu sensie: budowa nowych mieszkań! Ba. więcej: zakładanie fundamentów pod budowę całych nowych dzielnic miejskich!

W wlocie: u progu wszystkich spraw społeczno-kulturalnych stoi sprawa mieszkaniowa. Nic napróż-no najszczytniejszym wzorem działalności ludzkiej jest typ budowniczego. Po nad pracę budowania nic wymyślił człowiek nic godniejszego siebie. Polska jednego tylko z dawnych swoich królów nazwała Wielkim: tego właśnie, który ją zabudował.

Gdy więc apytamy. co robią dziś najżywotniejsze narody świata, wielokrotne echo Zachodu odpowie:

— Budują budują, budują!

tów do zamieszkania

Rzecz pro«ta. każdy z przystę- Każdy wreszcie, k)o prrystąpi do pującycb do budowy musi za wszcl budowy domu. nie licząc «ę wcale ką cenę dążyć do wykończenia do- z czasem i pośpiechem, bez wzglę-tnu przed rozstrzygającą datą, ma- du na to. k^;edy go wykończy, po-

Niedawno, na Urki^Twyda. '“i    ^b**wotaiur,ad

k jeśli spóźni się o nuc- dom ów obarczającego, prrynaj-

ąc lub o tydzień z wprawieniem raniej na !at 10. Ten dziesięcioletni szyb do okien i przekroczy ostatni dzień roku przyszłego, przywilej zostaje stracony! Na opieszałego właściciela zwalą, się swym ciężarem podatki, tc podatki, od których wolny będYic dom sąsiada, ukończony (w porę.

Dlatego to każdy, kto dziś stawia dom we Włoszech, chce go i ta wiać szybko: chce go mieć wystawionym jak najszybciej. A ponieważ budujących są tysiące i dziesiątki tysięcy, i wszyscy uczestniczą w tym wyścigu szybkości, aby dobiec do mety przed dniem fatalnym, łatwo wyobrazić sobfc. jok dalece gorączka ta odbijać się inusi na yzrubowanm cen za materiały budowlane.

Wskaże kilka tylko przykładów. Ceno cementu, wynosząca parę miesięcy temu lir 16 za kwintal podniosła się obecnie do kr 22 50 Tysiąc cegieł w czerwcu roku zeszłego kosztował lir 150 obc cnie cegielnie każą sobie płacić lir 195. Dachówki marsylskic w tymże czasie zdrożoly z lir 380 na

Burzliwy proces „czeki¹ niemieckiej

Podczas toczącego tlę obecnie « Lipsku procesu niemieckiej organizacji komunisłyczno - terrorystycznej doszło do poważnej kontrowerji pomiędzy obronią i przewodniczącym rozpraw. W rezultacie na rozkaz tego ostatniego dr. Rieohnera, obnńca dr. Sambar został przy pomocy siły policyjnej wyprowadzony zo snli. Obu panów przedstawia właśnie powyższa ilustracja.

Sanacja a la turąue

—    Znowu sanacja!... Jot dosyć

tego!... Możebyśmy mówili o czcmś bardziej intcresująccm...

—    Otóż to, sanacja europejska, a sanacjn turecka są lak do siebie niepodobne jak kokos do małpy, jsk Warszawianka do Rzeczypospolitej, jak Nowacr.yński do Ncu-wert# ełc. Sanacja w kraju sorbe-<Aw, migdałów j wonnego dubecu zachowuje w sobie wdzięk i patr-iarchalizn: opowiadań Sżeberaza-dy lub przygód Haruna-aJ-Raozy-da.

Allah fl AEah nie opuścił jeszcze swego kraju pomimo reform i wszelkich przykrości w stylu europejskim, które mu wyczyniają gorliwcy tureccy nadziani mądrością jakobinów. Piotra Wielkiego. Wilsona i Rockefellera zarazem.

Pobłażliwy AEoh wybaczy im niezawodnie poraięszanie zmysłów

doktryn- Tembardzicj, iż dobrze zyczą swej ojczyźnie a sanację ujmują od strony moralnej.

.Także wygląda sanacja turecka? Owe dziesięcioro przykazań regeneracji?

•

Komisja naprawy obycaaiów. „wysadzona^- jak się mówi w Europie. pTzez minietra spraw wewnętrznych, po przyjrzeniu się luksusowi j zbytkownemu życiu w dawnej stolicy Osmanów,, Konstantynopolu, postanowiła; zrefo--mować i ograniczyć wydatki z o-ktrjt zaślubić j chrzcin.

\ więc: narzeczonemu nie wolne ofiarować w prezencie swej narzeczonej więcej niż jeden pierścień. którego cena nic może prze-wyższać 20 plastrów tureckich.

Wyprawa panny młodej nie może się składać więcej roi z dwóch sukien. Nic wolno jej też wnieść do domu narzeczonego w postaci wiana więcej mebli nil to. co wystarcza do umeblowania jednego pokotu

Uczty weselne zostają wzbro-j; ono. Weselników wolno częstować tylko cukierkami, syropem t sor betami.

W orszaku weselnym liczba pojazdów zostaje ograniczona do p:ęciu — fiakrów lub automobilów. jak kto chce.

Bankiety z racji chrzcin zostają również zabronione.

VorU. Oto jak wygląda sanacja a ,la turąue.

Wcale nie groźnie. Bardzo mile i rozsądnie.

Zmartwi się nią być może Worth i Paąum, Roederer i Cli-quot veuve, Ford i Delage. wyrwie sobie być może włosy z głowy kilku lichwiarzy z europejskiej dzielnicy Pora..., ale dobrym obyczajom stanic się zadość.

Sont pas si betes, oi turcy, nieprawdaż?

Czy nic lepiej powiedzieć odra-zu przed ślubem młodemu małżeństwu:    sprawcie sobie meble

tylko do iednego pakojul

Czy nic rozsądniej niż w Europie. gdzie p o Hubie sekwestruje się całe urządzenie mieszkalne?

Tres.

Zafarn o mieisca w honrsjach trwa

WARSZAWA 28 lutego. (Specjalna służba informacyjna „Głosu Polskiego"). Wczoraj w gabinecie marszałka semui pana Rataja odbyła się konferencja przedstawicieli większych klubów w sprawie nieszczęsnego nowego podziału miejsc w konrsjach. Na posiedzenie prxvhył jeden z przedstawicieli klubu ..Wyzwolenia" pan Rudziński. wobec czego narada mir a charakter nicobowiązujący. dnycb decyzji nic powzięto.

skiego. chwalił rę b. minister Loucbcur, żc jego miasto rodzinne położone w jednym z najbardziej zniszczonych departamentów Francfl. podiwignięte zostało z grn zów i odbudowane rękami polskiego robotndco. 1, rzcczywiścio, we Francji ruch budowlany, na szeroką i planową zakrojony skalę, doniosłe czyni postępy.

Ruch niemniej żywy rozwija się też w Niemczech, w Belgii, w Jugosławii, w Czechosłowacji. W Anglii. od roku 1920. powstały już setki tysięcy nowo zbudowanych domów (jednorodzinnych) dla robotników. a w najblitnem dziesięcioleciu setki tysięcy mają rozmnożyć się w miljony. Wiadomo, czem jest dla anglika dom własny: jest uzupełnieniem jego niezależności! Jego twierdzą! indywidualnością wcieloną w beton i żelazo! Dlatego to Anglia ledwie wyszedłszy 7. okopów { odrzuciwszy karabin. ięła w ręce kietnię mularską i pion architekta

Pomijam te girlandy miast-ogro-dów, jakie wyrastają na marginesie odwiecznego Rzymu Stolicy dotrzymują kroku, a nawet prześcigają ją Turyn i Florencia. Genua i Mediolan. Nawet Wenecja, przezwyciężając wiekową niedbałą gnuśność magnacką, rozbudowy-wa się w związku znowemi wymaganiami portu ł handln portowego.

Wyznaczona w ustawie data 31 grudnia 1926 r. sprawiła pożądane skutki, gdyż stwarzając przywilej dla domów nowych, pobudziła inicjatywę budowlaną: ale sprawiła leż i skutki złe, gdyż rozwój ruchu posunęła, w wiciu miejscach, do n/.tężcoia istnej gorączki.

Do daty preMuryinej pozostaje, istotnie, nic całe dwa lata. Kto więc obecnie ma zamiar wybudować dom. musi w przeciągu mało co więcej, niż dwudziesta miesięcy. nabyć teren założyć w ziemi fundamenty, wznieść gmach, wykończyć i. co nie najmniejsza wysuszyć. Ustawa bowiem wymaga, aby w dniu 31 grudnia 1926 r. dom był nśetylko zbudowany, ale i go-szcch stoją ,.w ogonku" długiem: szeregami wozy. oczekujące na ładunek. tak samo jak w Łodzi i Warszawie, w okresie okupacji, stały „ogonki" w oczekiwania na cblcb I cukier.

Ponieważ źródłem tej drożyzny jest bicz którym ustawowa data pogania właścicieli i przedsiębiorców budowlanych, drżących o to, aby pokończyć pracę w okresie uprzywilejowanym, przeto nie brak już dzisiaj głosów, zastanawiających się we Włoszech nad tem. jakby tę gorączkę powściąg-nąć i towarzyszącą jej drożymy opanować. Ludwik Einoud: wy bitny działacz ekonomiczny i społeczny, doradza aby wskazany w ustawie termin przedłużyć bez o-graniczenia czasu, ale stosować prrytem stopniowe skracanie owego okresa. który będzie okresem wolnym od poda tka

Kto więc wystawi dom przed rokiem 1927. tema przysługiwać będzie okres 25-letm: kto skończy budowę o rok później, ten również nie straci prawa do uchylenia podatku. ale tylko na lat 20- Opóźnienie jeszcze jedrego roku *kra^: ca okres bezpodatkowy do lat 15 okres bez podatku, zdaniem ekonomisty włoskiego, powinien być zachowany stale, jako podnieta i nagroda dla inicjatywy na tera nai-szlachetnieniem pohi pracy Judzkiej. jakiem j««t pole budowania.

Tak więc są w Europie /kraje w których ludzie zastanawiają cię nad racjonahiemi eposobami pohamowania i ujęcia w łożysko, zbyt bujnej. zbvt rozlewnej działalności budowlanej.

Dla obywatela polskiego, który dusi się w przeludnionem mieście, wiadomość taka brzmteć musi. jak krwawe losu jego urągowisko.

A cót powiedzieć o losie tego polskiego robotnika-tułacza. którego z ojczyzny wygania nietyłko brak dachu nad głową, ale i brak cblcba i który idzie rękami wła-snemi budować miasta., ale na cudzej ziemi?

Jakicmż echem w durzy tego

bezdomnego budowniczego miast odbije się toast francpza, wznoszą ccgo zdrowie pracy polskiej w ręce polskiego ambasador* w Pa-ryżul

J. Przemyski.

V'

Dawne długi

rosyjsHie

Co mówi o tem J. E. Krassin

Krassin obiecuje przyjazd da Paryża misji finansowej rosyj-sKiej Długów * czasów carskich formalnie nie nznaje nie-obiecoje kompensaty—Co myślą

o tem wierzyciele francuscy

Krassin. który bawi obecnie w I.caingradzic oświadczył za pośrednictwem urzędowej agencji Rosta wierzycielom francuskim, rż w przyszłym tygodniu uda się do Paryża wraz z misją finansową Preobraźcńskiego.

Zadaniem mioji i ekspertów sowieckich będzie sprawdzić obrachunki i żądania francuskie jak również przedstawić rządowi republiki kontr - żądanie, rosyjskie, odnoszące ńę do strat i szkód, wyrządzonych Rosji przez interwencję militarną Francji oraz przez blokadę.

Nie jest bo wielo, raczej mniej niż zero. Ak mimo to p. Krassin czuje się jeszcze w obowiązku poinformowania opinii francuskiej, iż rrąd sowiecki odrzuca a prio. i legalne uznanie długów carskich.

Z drugiej strony przyznaje jednak poseł sowiecki możliwość porozumienia polubownego między wierzycielami o sowietami na podstawie redukcji ogólnej sumy długów, a to ze względu na: redukcję terytorium Rcsp. spadek franka i walorów.

Ak i tę kompensatę uzakżnui Krasom od otrzymania kredytu przez Rosję w Francji. Rząd sowiecki zgodziłby »ę zatem wydać w razie otrryroania kredytów o-bligacje na większą oumę niż tę. którą by w rzeczywistości otrzymał, nadwyżka zaś byłaby przeznaczona w pewne) części na spłatę wierzycieli francuskich.

Sprowadzając oświadczenia Krosina do istotnego i nieobwi-niętego w bawełnę dyplomatyczną ich znaczenia, trzebi dojść do wniosku, że rząd oowiecki chce rozwiązać kwestję wierzytelności francuskich w sposób równie łatwy utk niekoastowny: kosztem Francji. Francja pożyczy wporr sumy. a t łych sum rząd rowieclu udzieli łaskawie pewną cząstkę dom.

francuscy powiadomieni o propozycjach aowieckłch nie wyrażają zbytniego zachwytu ni zapału. Co jest zresztą łatwo zrozumiałe. Na ogólnem zebraniu, które odbyło się w tych dniach liga obrony wierzytelności francuskich w Rosji uchwaliła poprze* rząd francuski w jego usiłowaniach wyegzekwowania długów rosyjskich, przyczem zastrzega sobie prawo kontroli i głosu w toku pertraktacji między delegacjami ekspertów z jednej i drugie strony.

Polska 1 wyznania

Dotychczasowe próby uregulowania położenia prawnego w pań-stwic kościłów wyznań niekatolickich napotykały na trudności. — Główna przyczyna trudności tkwiła w braku konkordatu, który reguluje położenie wyznania główne, go Rzeczypospolitej i do którego 7. natury rzeczy musi być dostosowane położenie prawne innych ko-ściołów. mających swych wyznawców na obszarze państwa.

Obecnie, wobec zawarcia konkor data. rząd przystąpił do oponowa-aa st&tuluów organizacyjnych dla kościołów wyznań niekatolickich Na pierwszym planie postawiona jest sprawa cerwkl prawosławnej, której uregulowanie wiąże się rów nieź z kwcstją sanacji wschodnich drelnic państwa.

U nosta iapnfłshlego

Kędzią prezydent Rzplitc)

Prezydent Rzeczypospolitej i pani Wojckcbowi-kji będą obecni na prryjęciu w poselstwie japońskietn. Nc. przyjęcie to zaproszenie ofrzy-.tnali członkowie rządu i cały kor-ipas dyplomatyczny-