5662539562

Rozdział 1

1.1. Tworzywa odlewnicze

Wstęp

Odlewnictwo jest jedną z podstawowych metod wytwarzania części maszyn. Udział wagowy odlewów w światowym przemyśle samochodowym, lotniczym, okrętowym, gospodarstwa domowego itp. dochodzi do 80% i ma tendencję wzrostową dzięki stosowaniu nowych technik wytwarzania. Systematyczny wzrost produkcji można również zauważyć w Polsce, w 2007r. produkcja odlewów osiągnęła prawie 850 tys. ton, a w roku 2008 produkcja przekroczyła 920 tys. ton. Zapotrzebowanie na elementy maszyn wykonywane metodą odlewania związane jest m.in. z faktem, że w Polsce wielkość produkcji w stosunku do pozostałych krajów UE jest niekorzystna. W odlewnictwie żeliwa na 1 zatrudnionego przypada w Polsce ok. 30 t rocznie a w najwyżej rozwiniętych krajach wydajność ta sięga 100 t. W podręczniku omówiono tylko odlewnictwo tworzyw odlewniczych metalowych (krócej zwanych metalami), których znaczenie i zastosowanie - mimo wzrastającej konkurencji tworzyw sztucznych jest największe.

Podział tworzyw

Tworzywa odlewnicze dzieli się na: stopy żelaza (żeliwa i staliwa) i stopy metali nieżelaznych. Żeliwo jest to stop żelaza z węglem zawierający zwykle od 2,2% do 3,8% C. Staliwo jest to stal zawierająca od 0,1 do 0,6% C odlewana w formach odlewniczych. Około 90% odlewów wykonuje się ze stopów żelaza, w tym na odlewy z żeliwa szarego przypada około 85% produkcji, na odlewy ze staliwa około 10%, a na odlewy z żeliwa ciągliwego 5% produkcji.

Żeliwa szare

Najbardziej rozpowszechnionym odlewniczym stopem żelaza jest żeliwo szare, w którym cały węgiel (ponad 2%) lub znaczna jego część występuje w postaci wolnej w formie płatków grafitu. Powszechność stosowania odlewów z żeliwa szarego wypływa z jego dobrych właściwości użytkowych przy stosunkowo małych kosztach produkcji (małe koszty topienia, bardzo dobre właściwości odlewnicze, mały, około 1%, skurcz

Strona 8