9. Organizacja środowiska wychowawczego - klasyczne metody pracy socjalnej: Metoda indywidualnych przypadków. Metoda pracy grupowej. Metoda organizowania środowiska lokalnego. Metoda projektów w pracy socjalnej.
10. System opieki całkowitej nad dzieckiem. Formy instytucjonalne: dom dziecka, rodzinny dom dziecka, pogotowie opiekuńcze. Formy rodzinnej opieki zastępczej. Rodzina zastępcza, pogotowie rodzinne, rodzina kontraktowa, rodzina zaprzyjaźniona, rodzina terapeutyczna. Adopcja - rodzaje. Ośrodek adopcyjno-opiekuńczy. Wioska dziecięca.
11. Makropatologie społeczne i nieprzystosowanie społeczne - narzędzia profilaktyki środowiskowej. Przemoc i agresja we współczesnym świecie. Przemoc wewnątrzrodzinna, środowiskowa, instytucjonalna. Wartości a przemoc. Wychowawczo-edukacyjna perspektywa przemocy.
12. Zespół Dziecka Maltretowanego. Przemoc fizyczna, emocjonalna, wykorzystywanie seksualne, zaniedbywanie. Narzędzia diagnozy, metody terapii, poziomy profilaktyki. Organizacje pomocowe i interwencyjne. Konwencja Praw Dziecka. Prawa dziecka w rodzinie.
13. Problem uzależnień (na podst. alkoholizmu i narkomanii). Diagnoza, terapia, profilaktyka. Organizacje pomocowe i interwencyjne. Ruch AA, AlAnon, i in., MONAR. Przykładowe programy profilaktyki I - III-rzędowej i terapii (np. „Duet", resocjalizacja w zakładach karnych).
14. Sytuacje ryzyka dla jednostek, grup i środowiska - syndrom 3 „B”: bezrobocie, bieda, bezdomność, dziedziczenie położenia społecznego, dezorganizacja rodziny. Dysfunkcjonalność instytucji i państwa.
15. Społeczeństwo obywatelskie. Organizacje III sektora, stowarzyszenia i fundacje. Wolontariat.
Każdy wykład trwa 2 jednostki dydaktyczne.
W toku studiów niestacjonarnych zagadnienia 1-2,7-9,11-12 oraz 14-15 zostaną zrealizowane w ciągu 6 jednostek dydaktycznych.
Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej obowiązującej do zaliczenia przedmiotu
Podręczniki:
1. Radziewicz-Winnicki A„ Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne 2008.
2. Marynowicz-Hetka E. (red.). Pedagogika społeczna, 1.1. Warszawa: PWN 2006
3. Marynowicz-Hetka E. (red.). Pedagogika społeczna, t. 2. Warszawa: PWN 2007
4. Kawula S., Marynowicz-Hetka E., Przecławska A., Pedagogika społeczna w perspektywie europejskiej, Olsztyn 2003
5. Kawula S. (red.), Pedagogika społeczna. Dokonania. Aktualność. Perspektywy. Podręcznik akademicki dla pedagogów. Toruń: Adam Marszałek 2002
6. Lepalczyk I., Pilch T. (red.), Pedagogika społeczna. Człowiek w zmieniającym się świecie. Warszawa: Wydawnictwo „Żak” - najnowsze z możliwych wydanie
7. Lalak D., Pilch T., (red.). Elementarne pojęcia pedagogiki społecznej i pracy socjalnej. Warszawa: Wydawnictwo „Żak” 1999
8. Hamburger F., Pedagogika społeczna. W: Śliwerski B. (red.) Pedagogika. Tom 3.: Subdyscypliny wiedzy pedagogicznej. Gdańsk: GWP 2006
Literatura uzupełniająca:
1. Agresja i przemoc we współczesnym świecie - Tom I: Kuźma J., Szarota Z. (red.). Agresja i przemoc wśród dzieci i młodzieży oraz w instytucjach społeczno-opiekuńczych; Tom II: Brańka Z., Szymański M. (red.), Agresja i przemoc w instytucjach wychowawczych, Kraków 1998
2. Aleksander T„ Kształcenie pedagogiczne rodziców, [w:] Leśniak M. (red.). Państwo i społeczeństwo w XXI wieku. Rodzina wobec zagrożeń XXI wieku, KSW, Kraków 2004.
3. Andrzejewski M„ Gąsiorek P., Ławrynowicz P., Synoradzka M. (red.), Rodziny zastępcze - problematyka prawna, Wydawnictwo „Dom Organizatora” Toruń 2006
4. Białobrzeska K., Kawula S.(red), Człowiek w obliczu wykluczenia i marginalizacji społecznej, Toruń 2006
5. Błaszczyński J.J., Kluczowe zagadnienia przysposobienia i funkcjonowania rodzin adopcyjnych, Kraków 2003
6. Dziewiecki M, Nowoczesna profilaktyka uzależnień, Kielce 2000
7. Goldstein A.P., Reagles K.W., Amann L.L., Umiejętności chroniące. Zapobieganie narkomanii wśród dzieci i młodzieży, Warszawa 2001
8. Jedlewska B., Animatorzy kultury wobec wyzwań edukacyjnych. Lublin, 1999
9. Kamiński A., Funkcje pedagogiki społecznej, Warszawa 1980
10. Kargułowa A. (red.). Dramaturgia poradnictwa, Wrocław 1996
19