70599 IMG!81 (5)

Rodzina jako środowisko wychowania a kształtowanie się świadomości międzykulturowej dziecka

Szczególnie istotne dla kształtowania się wyobrażeń o otaczającym święcie, jak i dla budowania tożsamości jednostki są wartości, wzory zachowań, normy i reguły życia społecznego, przekazywane w procesie socjalizacji przez członków rodziny. Treści przyswojone na etapie socjalizacji pierwotnej charakteryzują się różnorodnością, są także trwałe, trudne do usunięcia ze świadomości jednostki. Zintemalizowany obraz świata zawiera obok innych elementów informacje współtworzące tożsamość kulturową dziecka. Składają się na nią: język, religiu, elementy tradycji i obyczaju. Charakterystyczne dla etapu socjalizacji wtórnej generałizacjc norm społecznych zdają się towarzyszyć tworzeniu poczucia odrębności, niepowtarzalności jednostki, które obejmuje zarówno przynależność do określonego kręgu społecznego, jak i otoczenia kulturowego

Pnrfwna jako środowisko wychowawcze pełni wobec jednostki szereg innych funkcji, obok socjalizacji i akulturacji, o ile jednak rozumienie zadań

0    charakterze prokreacyjnym, ekonomicznym czy społecznym (kontrola, nadawanie pozycji społecznej) jest rozumiane przez badaczy (m.in. Dyczewski, Adamski, Szczepański) w podobny sposób, to wychowanie, wprowadzanie w kulturę czy socjalizowanie bywa różnie interpretowane i komentowane. Rodzice jako wychowawcy nieprofesjonalni związani z dzieckiem emocjonalnie rzadko ldedy posługują się planem i z góry wytyczonymi zadaniami wychowawczymi. mają jednak świadomość ogólnie zarysowanych celów i wartości ku jakim zmierzają, chcą przekazać dziecku to, co ich zdaniem najlepsze

1    najważniejsze, a co składa się na obraz świata. Akulturacja, podobnie jak socjalizacja, może być rozpatrywana jako proces, ale też i jako jego wynik. Polega ona na stopniowym wprowadzaniu dziecka w charakterystyczne dla danego kręgu kulturowego, którego reprezentantami są rodzice, elementy obyczajowości, zapoznawaniu z kanonem. Elementy te stają się podstawą tworzenia tożsamości kulturowej. Niektóre z nich tłumaczone na język dzieciństwa nigdy nic zostają wyparte ze świadomości, charakterystyczny jest tu bowiem sposób przekazu, nazywany przez Antoninę Kłoskowską kanałem sytuacyjnym (w przeciwieństwie do kanału merytorycznego, który transmituje wartości i wiedzę na etapie socjalizacji krytycznej), inne podlegają mody-

Akacjom w trakcie późniejszego życia, Uspołecznione dziecko ety miody człowiek ma już ukształtowany pewien obraz świata, wraz ze składającymi się nań zachowaniami innych, własnym repertuarem reakcji przyjętych i akceptowanych w danym kręgu kulturowym, jednak droga ku temu aie awiai jest prosta, a przewidywalność wyborów dokonywanych przez młodych ludzi ograniczona. Fakt, że małe dziecko we wszystkn naśbdaje tyjących w bezpośrednim środowisku domowników i znaczące osoby; me eaaca. H tak będzie zawsze.

Im bardziej poszerza się krąg interakcji społecznych w jakich ono uczestniczy, tym większe prawdopodobieństwo, że nie wszystkie ełementy środowiska społecznego i kulturowego dadzą się kontrolować. Dziecko znajdując się w towarzystwie kolegów, koleżanek czy innych osób, uczestnicząc w kulturze masowej, otoczone wpływem mediów, niejednokrotnie modyfikuj* informacje przekazywane w procesie wychowania przez rodziców. Przekazy socjalizacyjnc i treści wychowania uwewnęfrzmone w dzieciństwie Megtf ją stopniowej negocjacji pod względem znaczeń i siły nihtliily—il Tt, co kilka lat wcześniej wydawało się oczywiste i niepodważalny ewohnge w kierunku szerszego wachlarza możliwości konstruowania społecznego świata i jego znaczeń Rodzice występują tu w podwójnej rob: tych, którzy wyposażają w podstawowe informacje i uprawomocniają • bądź nie - to co dziecko zyskuje w kontaktach z mwyun. Zanegowanie tego, co rodzicom wydaje się nic pasować do ich wizji świata i reguł panujących w lydn prawda się w dobrze znany wszystkim konflikt pokoleń, ustępujący zazwyczaj innym płaszczyznom porozumienia między rodzicami a dziećmi wówczas, gdy d ostatni częściowo zrewidują swoje poglądy w wymki syWmcji lauiodzMhne przeżytych, kreujących okazję do potwierdzenia (uh zaprzeczenia temu, co rodzice uważali n prawomocną wiedzę o świacie.

Sytuacja komplikuje się jeszcze bardziej, gdy powyżoc praekazy li mają charakteru jednorodnego. Możliwe jest (o zarówno w sytuacji Mhkra między wartościami reprezentowanymi przez członków rodziny jak i wtedy, gdy różnią się om etnicznie i kulturowo od aichic Konflikt trio mam tg wynikiem małżeństw egzogotnicznych - zawieranych poza własną grapą społeczną, rzadziej umorniamhywaefckaemwyTmdściumymaiyckrómk indywidualnych między małżonkami.

Różnice, okió^ch wspomniałam, db daroalyeh, wpehu ukizsaheumpó psychicznie osób mogą być atrakcyjne, jcdaakm twoną ftm aymwje i warunki rozwojowe db dziecka l rałoSaum. w rodów kctmgmkaą