5895614165

176 ARTYKUŁY

wiązanie, że nasze prawo wewnętrzne będzie zgodne z odpowiednimi przepisami prawa międzynarodowego.

Konwencje międzynarodowe nie zastępują prawa wewnętrznego państw, które je ratyfikowały. Przystąpienie do Konwencji berneńskiej stanowi przyjęcie zobowiązania, że prawo autorskie obowiązujące w państwie-sygnatariuszu będzie zgodne z jej postanowieniami.

Uchwalona w Polsce w lutym 1994 r. ustawa powinna uwzględniać zapisy tej Konwencji, postanowienia ustawy nie mogą być sprzeczne z przepisami tej umowy międzynarodowej. Podobnie przedstawia się sytuacja w innych państwach, które ten akt prawa międzynarodowego ratyfikowały. Ale nie oznacza to, że we wszystkich tych państwach przepisy prawa autorskiego są tożsame. „W praktyce podejście do tych zagadnień w poszczególnych państwach różni się, różne są systemy ochrony własności intelektualnej, różna jest »siła« stanowionych przez poszczególne rządy przepisów ochronnych. Różnice te dotyczą wysokości kar za naruszenie prawa, a ich występowanie i związane z tym przeszkody utrudniają utworzenie jednolitego systemu ochrony własności intelektualnej. System taki w państwie musi istnieć. (...) Tak samo, w praktyce, we wszystkich państwach tworzony jest prawny monopol autorski, który gwarantuje twórcom ochronę” [5, s. 4],

Różne są okresy trwania autorskich praw majątkowych (np. w Niemczech — 70 lat, w większości państw-sygnatariuszy — 50 lat). Występują różnice w zakresie ochrony praw autorskich: inaczej chronione są prawa osobiste (czasami o tej ochronie stanowią odrębne akty normatywne, chroniące prawa moralne twórców — morał right, droits d’auteur), a inaczej prawa majątkowe (copyright w niektórych państwach odnosi się wyłącznie do praw majątkowych). W państwach, w których ochrona praw osobistych i ochrona praw majątkowych autorów są traktowane odrębnie, odpowiednie przepisy często wchodzą w skład zespołu aktów normatywnych związanych z ochroną własności intelektualnej; do tych przepisów obok chroniących prawa twórców, zalicza się także i te, które chronią patenty, tajemnice handlowe, znaki firmowe itp. W innych państwach, m.in. w Polsce, odpowiedni akt normatywny obejmuje pełen zakres prawa autorskiego.

W poszczególnych państwach różne jest podejście do ograniczeń monopolu autorskiego, do zakresu licencji ustawowych, do zasad rzetelnego korzystania. Także znaczące różnice występują w przepisach stanowiących o sankcjach grożących za naruszenie praw moralnych twórców, za zawłaszczanie własności intelektualnej.

Już obecnie Konwencja traktowana jest jako akt normatywny nienowoczesny (ostatnią nowelizację przeprowadzono ponad 18 lat temu); nie spełnia ona obecnie wielu oczekiwań twórców, a przede wszystkim nie daje odpowiedzi na wiele pytań nasuwających się w związku z bardzo szybkim postępem w informacji elektronicznej. W państwach członkowskich Wspólnoty Europejskiej do niektórych problemów odnoszą sę dyrektywy tej organizacji. Problematyka ochrony własności intelektualnej stanowi przedmiot zainteresowania Dyrek-