Systemy polityczne
Europy Zachodniej
8. System polityczny Unii Europejskiej
Struktura Unii Europejskiej
RADA EUROPEJSKA
KOMITET TRYBUNAA

REGIONÓW SPRAWIEDLIWOŚCI
RADA UNII
EUROPEJSKIEJ
PARLAMENT
KOMITET
EUROPEJSKI
TRYBUNAA

EKONOMICZNO-
OBRACHUNKOWY
SPOA
ECZNY
KOMISJA
EUROPEJSKA
Rada Europejska
" Spotkania głów państw lub szefów rządów państw
członkowskich, jej przewodniczący, szef Komisji Europejskiej
oraz wysoki przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i
polityki bezpieczeństwa.
" Rada Europejska zbiera się zazwyczaj 4 razy w roku, na
krótkich, zwykle dwudniowych spotkaniach. Zgodnie z
traktatem nicejskim, od momentu rozszerzenia Unii 1 maja
2004 r. wszystkie spotkania Rady odbywają się w Brukseli.
" Rada Europejska jest ciałem mającym planować kierunki
rozwoju Unii i koordynować współpracę w jej ramach. Rada
stanowi też forum wymiany poglądów na najwyższym szczeblu
politycznym; podejmowane są przez nią problemy o
kluczowym znaczeniu dla Unii i jej otoczenia. Podczas spotkań
Rady są m.in. opracowywane i podpisywane ostateczne teksty
unijnych traktatów.
Przewodniczący Rady Europejskiej
" Od 1 grudnia 2009 r.
przewodniczącym Rady
Europejskiej jest Herman
Van Rompuy. Od stycznia
2010 r. przygotowuje on
posiedzenia Rady
Europejskiej i tym
posiedzeniom
przewodniczy.
Rada Unii Europejskiej
" Rada jest głównym organem decyzyjnym Unii Europejskiej.
W jej posiedzeniach uczestniczy po jednym ministrze z
każdego kraju Unii. To, który minister uczestniczy w danym
spotkaniu, zależy od poruszanej na nim tematyki.
" A
ącznie istnieje dziewięć możliwych konfiguracji Rady:
 Rada ds. Ogólnych i Stosunków Zewnętrznych
 Rada ds. Gospodarczych i Finansowych (ECOFIN)
 Rada ds. Wymiaru Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (JHA)
 Rada ds. Zatrudnienia, Polityki Społecznej, Zdrowia i Polityki
dotyczącej Konsumentów
 Rada ds. Konkurencyjności
 Rada ds. Transportu, Telekomunikacji i Energii
 Rada ds. Rolnictwa i Rybołówstwa
 Rada ds. Środowiska
 Rada ds. Edukacji, Młodzieży i Kultury
Zadania Rady Unii Europejskiej
Rada pełni sześć zasadniczych zadań:
" Przyjmuje europejskie akty prawne  w wielu obszarach
polityki wspólnie z Parlamentem Europejskim.
" Koordynuje kierunki polityki gospodarczej i społecznej w
krajach członkowskich.
" Zawiera umowy międzynarodowe między UE a innymi
krajami lub organizacjami międzynarodowymi.
" Przyjmuje budżet UE  wspólnie z Parlamentem
Europejskim.
" Określa kierunki Wspólnej Polityki Zagranicznej i
Bezpieczeństwa, opierając się na wytycznych ustalonych
przez Radę Europejską.
" Koordynuje współpracę między krajowymi sądami i
organami policji w sprawach karnych.
Głosowanie w Radzie Unii Europejskiej
Siła głosów poszczególnych krajów:
" Decyzje w niektórych dziedzinach, takich
jak wspólna polityka zagraniczna i
bezpieczeństwa, podatki, polityka azylowa
" Francja, Niemcy, Wielka Brytania
i imigracyjna, wymagają jednomyślności
i Włochy: 29
Rady.
" Hiszpania i Polska: 27
" Jednak w większości dziedzin Rada
" Rumunia: 14
podejmuje decyzje, głosując  większością
" Niderlandy: 13
kwalifikowaną (ang. QMV- qualified
" Belgia, Czechy, Grecja, Portugalia
majority voting).
i Węgry: 12
Większość kwalifikowana wymaga:
" Austria, Bułgaria i Szwecja: 10
 zgody większości państw
" Dania, Finlandia, Irlandia, Litwa
członkowskich (a w niektórych
i Słowacja: 7
przypadkach dwóch trzecich liczby
" Cypr, Estonia, Luksemburg, A
otwa
państw)
i Słowenia: 4
 co najmniej 255 głosów  za  co
" Malta: 3
stanowi 73,9% całkowitej liczby
głosów w Radzie.
 Dodatkowo, każde państwo
OGÓA
EM 345
członkowskie może wystąpić o
sprawdzenie, czy głosy  za"
reprezentują przynajmniej 62%
łącznej liczby ludności Unii.
Powoływanie Komisji Europejskiej
Nowa Komisja jest powoływana co pięć lat, w ciągu sześciu miesięcy
od daty wyborów do Parlamentu Europejskiego. Przy jej
powoływaniu stosuje się następującą procedurę:
" Rządy państw członkowskich uzgadniają między sobą, kogo
nominować na nowego przewodniczącego Komisji.
" Kandydatura nominowanego na przewodniczącego Komisji jest
następnie zatwierdzana przez Parlament.
" Nominowany na przewodniczącego Komisji, w porozumieniu z
rządami państw członkowskich, wybiera pozostałych członków
Przewodniczący
Komisji.
Komisji
" Rada przyjmuje listę nominowanych osób kwalifikowaną
Europejskiej
większością głosów i przedkłada ją do zatwierdzenia
Jos� Manuel
Parlamentowi Europejskiemu.
Barroso.
" Parlament przesłuchuje każdą z nominowanych osób i wydaje
opinię dotyczącą całego proponowanego składu Komisji.
" Po zatwierdzeniu przez Parlament Europejski przewodniczący i
pozostali członkowie nowej Komisji zostają formalnie mianowani
przez Radę, stanowiącą większością kwalifikowaną głosów.
Zadania Komisji Europejskiej
�� prawo do inicjatywy ustawodawczej;
�� kontrola nad stosowaniem prawo wspólnotowego przez
państwa członkowskie i inne podmioty;
�� kompetencje wykonawcze  wydawanie decyzji, zaleceń,
opinii, zarządzanie funduszami strukturalnymi, wykonanie
budżetu;
��w zakresie stosunków zewnętrznych: Komisja reprezentuje
Unię wobec państw trzecich lub organizacji
międzynarodowych.
Mandaty w Parlamencie Europejskim:
(według krajów 2009-2014)
Austria 17 Luksemburg 6
Belgia 22 A
otwa 8
Bułgaria 17 Malta 5
Cypr 6 Niemcy 99
Czechy 22 Polska 50
Dania 13 Portugalia 22
Estonia 6 Rumunia 33
Finlandia 13 Słowacja 13
Francja 72 Słowenia 7
Grecja 22 Szwecja 18
Hiszpania 50 Węgry 22
Holandia 25 Wielka Brytania 72
Irlandia 12 Włochy 72
Litwa 12 OGÓA
EM 736
Kompetencje
Parlamentu Europejskiego
�� budżetowe
�� legislacyjne:
ż� Wydawanie opinii;
ż� Udział w procedurze współpracy;
ż� Udział w procedurze współdecydowania;
ż� Wyrażanie zgody na zawarcie niektórych umów międzynarodowych.
�� wyrażanie zgody na kształt osobowy Komisji Europejskiej
�� wyrażanie zgody na przyjęcie nowych państw członkowskich
�� funkcje kontrolne:
ż� Uchwalanie votum nieufności względem Komisji;
ż� Powoływanie Komisji Śledczej.
Trybunał Sprawiedliwości
" Zadaniem Trybunału jest zapewnienie jednolitej interpretacji i stosowania
prawa europejskiego we wszystkich krajach Unii.
" Trybunał czuwa również nad tym, by wszystkie państwa członkowskie i
instytucje unijne wypełniały nałożone na nie zobowiązania prawne.
Trybunał jest uprawniony do rozstrzygania sporów prawnych między
państwami członkowskimi, instytucjami UE, osobami prawnymi i
fizycznymi.
" W skład Trybunału wchodzi po jednym sędzi z każdego państwa
członkowskiego. Zazwyczaj Trybunał orzeka jako  Wielka Izba złożona z 13
sędziów lub jako izby liczące po pięciu lub trzech sędziów.
" Trybunał orzeka we wnoszonych do niego sprawach:
 odesłania prejudycjalne,
 skargi na uchybienie zobowiązaniom,
 skargi o unieważnienie,
 skargi na zaniechanie działania,
 powództwa o odszkodowanie.
Europejski Trybunał Obrachunkowy
" Zadanie Trybunału polega na sprawdzaniu, czy fundusze UE,
pochodzące od podatników, są właściwie pozyskiwane i
wydawane zgodnie z prawem, w sposób gospodarny i na
zamierzone cele. Trybunał jest uprawniony do kontroli każdej
osoby lub organizacji, dysponującej środkami unijnymi.
" W skład Trybunału wchodzi po jednym członku z każdego
państwa Unii. Członkowie są mianowani przez Radę na
sześcioletnią, odnawialną kadencję. Członkowie wybierają
spośród siebie Prezesa na trzyletnią, odnawialną kadencję.
Komitet Regionów
" Komitet Regionów jest organem doradczym składającym się z przedstawicieli władz
regionalnych i lokalnych w krajach członkowskich. Konsultacji z Komitetem
wymagają wszelkie decyzje UE związane z zagadnieniami takimi jak polityka
regionalna, środowisko, edukacja i transport - wszystkie one dotyczą bowiem
władz lokalnych i regionalnych.
" Komitet Regionów liczy 344 członków. Liczba członków z poszczególnych państw
przedstawia się następująco:
 Francja, Niemcy, Wielka Brytania i Włochy: 24
 Hiszpania i Polska:21
 Rumunia:15
 Belgia, Bułgaria, Czechy, Grecja i Węgry, Austria, Niderlandy, Portugalia i
Szwecja:12
 Dania, Finlandia, Irlandia, Litwa i Słowacja:9
 Estonia, A
otwa i Słowenia:7 Cypr i Luksemburg:6
 Malta:5
" Członkowie Komitetu są członkami wybieralnych władz regionalnych lub lokalnych,
często zwierzchnikami władz regionalnych, burmistrzami czy prezydentami miast.
Nominują ich rządy państw Unii, jednak w ramach Komitetu są całkowicie
niezależni politycznie. Powoływani są przez Radę Unii Europejskiej na czteroletnią,
odnawialną kadencję. Członkowie Komitetu muszą także posiadać mandat władz,
które reprezentują, lub muszą być przed nimi politycznie odpowiedzialni.
Europejski Komitet Społeczno-Ekonomiczny
" Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny jest organem doradczym
reprezentującym pracodawców, związki zawodowe, rolników, konsumentów oraz
pozostałe grupy interesu, które razem tworzą "zorganizowane społeczeństwo
obywatelskie". Komitet przedstawia ich opinie i broni ich interesów w debatach
politycznych z Komisją, Radą i Parlamentem Europejskim.
" Członkowie Komitetu, pracujący głównie w swoich państwach członkowskich,
tworzą trzy grupy reprezentujące pracodawców, pracowników oraz różne
gospodarcze i społeczne grupy interesów.
 W skład Grupy Pracodawców wchodzą członkowie wywodzący się z
prywatnych i publicznych sektorów przemysłu, małych i średnich
przedsiębiorstw, izb handlowych, handlu detalicznego i hurtowego,
bankowości i ubezpieczeń, transportu i rolnictwa.
 Grupa Pracowników reprezentuje wszystkie kategorie pracowników, od
robotnika po prezesa. Członkowie tej grupy wywodzą się z krajowych
organizacji związkowych.
 Trzecia grupa reprezentuje szeroki wachlarz grup interesów: organizacje
pozarządowe, organizacje rolników, małe przedsiębiorstwa, rzemieślników i
wolne zawody, spółdzielnie i organizacje nienastawione na zysk, organizacje
konsumenckie i ekologiczne, kręgi i stowarzyszenia naukowe i akademickie,
reprezentujące rodzinę, kobiety, niepełnosprawnych, itp.
Frakcje w Parlamencie Europejskim
(po wyborach w 2009 r.)
Nazwa frakcji Mandaty % mandatów
Europejska Partia Ludowa 265 36,0
Postępowy Sojusz Socjalistów i Demokratów 184 25,0
Porozumienie Liberałów i Demokratów na 84 11,4
rzecz Europy
Grupa Zielonych / Wolne Przymierze 55 7,5
Europejskie
Europejscy Konserwatyści i Reformatorzy 55 7,5
Grupa Zjednoczonej Lewicy Europejskiej / 35 4,8
Nordycka Zielona Lewica
Europa Wolności i Demokracji 32 4,3
Niezrzeszeni 26 3,5