• W postępowaniu cywilnym dowód ze świadka dowodem drugoplanowy, bo inna jest specyfika podstawy faktycznej w procesie karnym, a podstawy faktycznej w procesie cywilnym. W procesie cywilnym - całą kategorią dowody dotyczące treści czynności prawnej. Podstawową formą czynności prawnej forma pisemna. W efekcie cala kategoria treści, czy istnienia czynności prawnej najsprawniej dowodzi się z dokumentu i to jest podstaw owy środek dowodowy w postępowaniu cywilnym.
• Systematyka działu o dowodach w kpc
o Rozdział postępowanie dowodowe: przepisy ogólne, dokumenty, zeznania świadków, opinia biegłych, oględziny, przesłuchanie stron.
o Podstawowym środkiem jest dokument.
• W kpk zaraz od art. 177 zaczynają się świadkowie - inna pozycja w procesie karnym, a inna w cywilnym.
• Strony - mają interes w rozstrzygnięciu, są trudniejsze do oceny.
• Oskarżony i środkiem, i źródłem, i stroną zainteresowaną w korzystnym dla siebie rozstrzygnięciu. Musimy ten dowód wziąć na równi z innymi. Pierwsze słowo w procesie karnym to są wyjaśnienia oskarżonego.
Pojęcie świadka
• W sensie procesowym - każda osoba wezwana do złożenia zeznań przez organ procesowy;
• W sensie potocznym - każda osoba, która ma wiedzę o danym zdarzeniu (coś wie, widziała, słyszała)
o Art. 40 kpk (iudex inhabilis) - słowo „świadek” w tych dwóch różnych znaczeniach: był świadkiem w znaczeniu potocznym, a po drugie ma być przesłuchiwany, lub był przesłuchiwany w charakterze
Kto może świadczyć?
Postępowanie karne (kpk) |
Postępowanie cywilne (kpc) |
Postępowanie administracyjne (kpa) |
• Brak wyraźnych ograniczeń • Kwestia oceny aposteriorycznej • Możliwość przesłuchania z udziałem biegłego - art. 192 kpk • Małoletni świadek - zob. Uchwala SN 19.02.03 r„ I KZP 48/02 |
Art. 229 kpc pkt. 1 : Świadkami nie mogą być osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń • Kryterium oceny apriorycznej • Chodzi o zdolność faktyczną aktualną w danym czasie (wyrok SN 11.01.80 r., III KR 358/79; wyrok SN 7.09.00 r.. I CKN 872/00) • Nie wyklucza a priori chorych psychicznie, uzależnionych, ubezwłasnowolnionych itd. |
Art. 82. Świadkami nie mogą być osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swy ch spostrzeżeń |
Obowiązki świadka
Stawiać się na wezwanie organu procesowego;
Złożyć przyrzeczenie (tylko przed organami sądowymi!);
Złożyć zeznanie zgodne z prawdą (o odpowiedzialności karnej za fałsz decyduje choćby pouczenie o niej, przyrzeczenie nie jest konieczne);
Zob. art. 177 kpk (obowiązki świadka), art. 261 (prawo odmowy zeznań) i 266 kpc (uprzedzenie świadka, przyrzeczenie), art. 83 kpa (prawo odmowy zeznań).