6355536806

105

Sprawdzono również wpływ dróg na modyfikację działu wodnego. Zagadnienie to jest szczególnie istotne w obszarze badań. Każde spłaszczenie wierzchowinowe jest miejscem, po którym wytyczone były (bądź są) lokalne szlaki komunikacyjne. Dział wodny poprowadzono po zewnętrznych graniach wyznaczonych elementarnych obszarów zlewiskowych zgodnie ze schematem (ryc. 39). W całej zlewni odnotowano zmianę powierzchni o 0,25 km² na plus i 0,04 km² na minus. Uzyskany wynik pokazał, że w skali zlewni zmiany są śladowe, ale jest istotna modyfikacja obszarów elementarnych. Lokalne przesunięcia działu wodnego osiągnęły maksymalnie 100 metrów.

Wydzielenie funkcjonujących niezależnie elementarnych obszarów zlewiskowych wykorzystano również do sprawdzenia reakcji na opad poszczególnych fragmentów zlewni Zalasówki. Opad może się gromadzić na powierzchni terenu, spływać zgodnie z nachyleniem stoku, bądź wsiąkać i krążyć śródpokrywowo. Kierunek jego transformacji uzależniony jest w dużym stopniu od użytkowania terenu. Część opadu, która dostaje się do koryta nazywa się opadem efektywnym bądź skutecznym. Do wyznaczenia wielkości opadu efektywnego, w każdym elementarnym obszarze zlewni Zalasówki użyto metody opracowanej w USA i znanej pod nazwą SCS (Soil Conservation Service). Również w polskich warunkach metoda ta jest stosowana i opisana w literaturze (Jankowski 1995; Byczkowski 1996; Pociask-Karteczka 2003). Wymiernym tego efektem jest zaadaptowanie i dostosowanie wartości parametrów składowych do polskich warunków. W metodzie SCS opad efektywny uzależniony jest od:

-    rodzaju gleby. Gleby w modelu SCS podzielone są na 4 grupy (A, B, C, D) w zależności od podatności na retencję. Zlewnia Zalasówki została zaliczona do grupy C.

-    struktury użytkowania ziemi. Struktura użytkowania decyduje o parametrze CN (relacja opad-odpływ), przyjmuje on wartość od 0 do 100. 0 oznacza nieograniczoną chłonność, 100 - brak chłonności, wtedy opad efektywny równa się opadowi całkowitemu. Dla każdego sposobu użytkowania, warunków hydrologicznych oraz roślinności ujęto w tablice wartości parametru CN (Byczkowski 1996; Więzik, Banach 1996). Obliczono średnią ważoną dla wszystkich 186 obszarów elementarnych oraz całej zlewni (ryc. 40).

-    charakteru pokrywy roślinnej. Określa on zależność pomiędzy stadium wegetacji a podatnością zlewni na wystąpienie opadu efektywnego i fali wezbra-niowej. Przyjęto, że w całej zlewni roślinność była w okresie pełnej wegetacji.

-    stanu uwilgocenia zlewni przed wystąpieniem opadu. Jest wyrażany przez sumę opadów z 5 dni poprzedzających opad wywołujący wezbranie (przyjęto poziom II, opad w przedziale <35mm-53mm> dla całego obszaru).