6355536838

II

w tzw. czasie „głodu ziemi”. Tendencje zapoczątkowane na początku XIX wieku, polegające na systematycznym podziale areału rolnego, trwały praktycznie do końca wieku XX. Podobnie sytuacja wyglądała w innych regionach Polski i Europy, ale tylko w historycznym regionie Galicja trwała tak długo.

W literaturze problem dróg polnych w Karpatach, pojawił się stosunkowo późno. Z lustracji królewszczyzn pochodzących z XVI wieku można jedynie dowiedzieć się o przebiegu i stanic głównych szlaków komunikacyjnych (Wyrozumska 1971). Szczegółowe badania zaczęto prowadzić w okresie dwudziestolecia międzywojennego. Analizując rozdrobnienie gruntów chłopskich w Galicji, w latach 1787-1931, W. Styś (1934) zwrócił uwagę na dużą gęstość dróg polnych. W pracy zawarł istotne informacje na temat funkcjonowania sieci drogowej. Szczególną wartość tej pracy stanowi kompleksowe studium rozdrobnienia gruntów (na próbie 20 wsi) w zaborze austriackim, a w konsekwencji zmiany sieci dróg polnych (ryc. I). Głównym obszarem zainteresowań tego autora było województwo lwowskie, ale kontekst społeczny, gospodarczy i historyczny pozwala na przeniesienie spostrzeżeń na teren Pogórza Ciężkowickiego. Autor czerpał dane z austriackich operatów katastralnych oraz statystyk rolnych z okresu II Rzeczpospolitej. Źródła te do dziś są najbogatszym zbiorem informacji o strukturze rolnej i użytkowaniu ziemi do czasów II wojny światowej. W okresie międzywojennym pojawiły się prace o tematyce geomorfologicznej, w których zauważony został problem dróg polnych. Na ich rolę w odprowadzaniu wód i transporcie cząstek gleby do koryta cieku w czasie powodzi zwrócił uwagę M. Klimaszewski (1935).

%    ha

*_powierzchnia zajmowana przez drogi w badanych wsiach

areas covered with roads in researched villages

. średnia wielkość gospodarstwa w badanych wsiach medium farms areas in researched villages

Ryc. 1. Rozdrobnienie gospodarstw rolnych i przyrost powierzchni terenów zajętych

przez drogi w Galicji w czasie zaboru austriackiego (Styś 1934)

Agricultural farms fragmentation and incrcase of road areas in historical region Galicia (Styś 1934)