7186604209

w poezji Tadeusza Micińskiego” uznanym być może jego pisarstwo za skondensowane pigułki, które stwarzają „w nas metafizyczny horyzont świata” (S.I. Witkiewicz¹⁴⁵);

4)    Kazimierz Czachowski o Sklepach cynamonowych powie, że są „szczytowym objawem zgłębiania demonizmu jednostki”¹⁴⁶, Stanisław Baczyński zaś owe indywidualistyczne skłonności potraktuje jako objaw „dekadencji mieszczańskiej z końca XIX i początków XX stulecia, a dawne powieści Przybyszewskiego, Nałkowskiej, dzisiejsze zaś Iwaszkiewicza (Zmowa mężczyzn), Grabowskiego (Ciszy lasu i twojej ciszy), Zarembiny (Wędrówka Joanny), nie mówiąc już o romansach psychologicznych lub ekscentrycznych, jak Schulza (Sklepy cynamonowe) czy Gombrowicza (Ferdydurke), są właściwie zawieszone w próżni”¹⁴⁷ (I. Fik zaatakował, jak pamiętamy, „literaturę choromaniaków”, czyli awangardową, widząc w niej objawy twórczości „demonokratycz-nej”);

5)    Gombrowicz zwróci uwagę na dylematy twórczości i artyzmu poddane logice kompensacji, czyli na to, iż nadmiar wyobraźni jest trzymany w ryzach przez poczucie realizmu, wszakże o opowiadaniach Schulza można paradoksalnie powiedzieć — „im bardziej są one fantastyczne, tym bardziej są trzeźwe, im bardziej są fikcyjne, tym bardziej są autentyczne”¹⁴⁸, co nie sprzyja zachowaniu odrębności wobec kreowanego świata, formy jego kształtowania; Gombrowicz konkluduje; „[...] ograniczenie i spętanie tym zdeformowanym stylem pisarz nowoczesny odczuwać musi stokroć silniej niż dawni pisarze i dlatego problemat przezwyciężenia formy i stylu, odzyskania suwerenności wobec dzieła, odzyskania — po prostu — swobody mówienia staje się dziś najtrudniejszym i kapitalnym zagadnieniem prozy i poezji”¹⁴⁹.

¹⁴⁵    S.I. Witkiewicz: Twórczość literacka Brunona Schulza. „Pion” 1935, nr 34. Cyt za: S.I. Witkiewicz: Bez kompromisu. Prace krytyczne i publicystyczne..., s. 192. Sulikowski pomyłkowo ulokował ów cytat w Witkacego Wywiadzie z Brunonem Schulzem.

¹⁴⁶    K. Czachowski:    Najnowsza polska twórczość literacka 1935—1937

oraz inne szkice krytyczne. Lwów 1938, s. 40.

¹⁴⁷    S. Baczyński: Rzeczywistość i Jikcja. (Współczesna powieść polska). Warszawa 1939. W: Idem: Pisma krytyczne. Oprać. A. Kijowski. Warsza wa 1963, s. 290.

¹⁴⁸    W. Gombrowicz: Twórczość Brunona Schulza. „Apel” dodatek do „Kuriera Porannego” 1938, nr 112. Cyt. za: Idem: Proza (Fragmenty). Reportaże. Krytyka literacka 1933—1939. Kraków 1995, s. 368.

¹⁴⁹    Ibidem, s. 369.

205