7292101003

392 Miernictwo.

.ci nków /, otrzymanych na każdym punkcie, obliczamy średnie /₂,..../.

j)_

Z równania D = KI -f- k wynika K --. Przyjmijmy, że stała k

jest znana i wstawmy za D i l odpowiadająco sobie wartości, to otrzymamy:

»n ^h

—_;-. orecuna wartość na K można

w przybliżeniu obliczyć z równania K —

*1+ *2+

K

Średni błąd

stałej K, równej w przybliżeniu 100, wyznaczonej w ten sposób, mieści się w granicach od +0,04 do +0,1.

3. Wspólne ■wyznaczenie s t a ł y c h K i k. Od stanowiska instrumentu odmierzam}' na terenie równym i poziomym, na prostej, dokładnie dwie odległości D, i Do, z których pierwsza ma kilka metrów, np. ó w i, a druga kilkadziesiąt, np. 80 m (100 m). Na pionowej łacie, ustawianej kolejno na otrzymanych punktach, robimy odczyty," jak poprzednio pod 2. i otrzymujemy dwa szeregi odcinków: dla łaty bliskiej i dalekiej. Obliczamy dwa średnie odcinki i /₂. Po wstawieniu wartości w równanie D — Kl-\~ k

otrzymamy:

Dj — Kii -f- D₂ — KU -f- fc, a stąd

jr _ Dn Dl    Dy — D₂ li

h-U ’    t*-h ‘

Odczyty w punkcie bliższym należy robić na podziałce milimetrowej, przytwierdzonej do łaty niwelacyjnej.

Obie stałe tachymetryczne można wyznaczyć także ze spostrzeżeń wykonanych jak wyżej pod 2. zapomocą rachunku wyrównania, przy użyciu metody spostrzeżeń pośrednich, por.: Weigel, „Rachunek wyrównawczy“, 1923, str. 33 i 110; Hammer, „Beitrilgo zur Praxis der Bestimmung der Konstniiteu entfernungsmessender Fernrohre“, Ósterr. Zeitschrift fur Vermessungswese]i 1917, str. 177.

Podstawy zdjąć tachy metrycznych. Główną podstawą jest siatka triangulacyjna (najniższego rzędu), albo siatka poligonowa, lub poligon otwarty. Poboczną podstawę stanowi siatka tachymetryczna, złożona z punktów, których położenie względem siatki głównej wyznaczamy zapomocą wcinań, lub metody poligouowej. Wierzchołki obu podstaw służą jako stanowiska tachymetryczne. Rodzaj siatki głównej zależy od wielkości i kształtu zdejmowanego obszaru, od ukształtowania terenu, stanu zabudowania itd. Jeżeli zdejmowany teren rozciąga sic we wszystkich kierunkach równomiernie (przy zdjęciach dla celów ekonomicznych), wtedy główna siatka jest siatką tryaugulacyjną, lub poligonową, Gdy teren ma kształt długiego pasa, o szerokości kilkudziesięciu, lub kilkuset metrów (przy zdjęciach dla projektów koinuui-kacyj), to główna siatka jest poligonem otwartym, lub łańcuchem trójkątów. Przy małych zdjęciach wystarczyć może jedna siatka podstawowa.

Główną siatkę zakładamy tak, by wzajemne położenie jej wierzchołków dało się jak najdokładniej wyznaczyć. Należy ją nawiązać do istniejących punktów triangulacyjnych. Wierzchołki siatki poligonowej powinny się znajdować w odstępach 200 do 300 (400) m, a boki nadawać — ile możności — do bezpośredniego pomiaru. Siatkę tachymetryczna zakładamy tak, by zdejmowanie punktów terenu było najwygodniejsze (dobiy przegląd punktów zdejmowanych). Wierzchołki siatek podstawowych zaznacza się zapomocą pali (palików) z gwoździami. Zdjęcie głównej siatki wykonywamy w sposób następujący: W siatce triangulacyjnej samoistnej trzeba zmierzyć najmniej jedną podstawę (bazę), najmniej 2 razy łatami mierniczemi, lub taśmą stalową, oraz wszystkie kąty w trójkątach, najmniej 1 raz, w dwóch położeniach

54