9428
9801 djvu

178 N. CYBULSKI

stau czynny w każdym punkcie nerwu, w którym na niego działają. Ze rzeczywiście tak jest, możemy się przekonać bardzo łatwo, wycinając u żaby mięsień z nerwem, np. nerw kulszowy z łapką, i poddając nerw działaniu rozmaitych czynników. Na preparacie tym możemy stwierdzić, że uciskanie nerwu, uderzanie, dotknięcie ogrzanym przedmiotem, działanie prądem stałym lub indukcyjnym wszystko to jest w stanie wywołać skurcz mięśnia lub łapki, jakkolwiek mięśnie bezpośrednio nie są podrażnione. Oczywiście więc stan czynny musiał powstać w miejscu działania podniety w nerwie i po nerwie się przeniósł do mięśnia; tę własność nerwów nazwaliśmy pobudliwością.

Zdolność przechodzenia w stan czynny cząsteczek nerwu pod wpływem rozmaitych czynników możemy wykazać nietylko w nerwach ruchowych, lecz i w nerwach czuciowych, przytem mogą powstawać wrażenia dochodzące do świadomości, lub wywołujące w drodze tak zwanej odruchowej skurcze mięśni lub inne zmiany w ustroju. Lecz nietylko zdolność tę możemy wykazać zapomocą skurczów lub czucia, możemy ją stwierdzić także bezpośrednio w samych nerwach na podstawie zmian elektrycznych, o których będziemy mówili niżej.

Ze wszystkich czynników, które, działając na nerwy, mogą wywoływać ich stan czynny, do badania pobudliwości nadaje się prawie wyłącznie tylko prąd elektryczny, a w szczególności rozbrojenie kondensatorów lub prąd indukcyjny. Inne wpływy, jak np. mechaniczne, chemiczne, lub termiczne wprawdzie mogą wywoływać stan czynny, lecz ze względu na trudność oznaczenia stopnia ich siły, czasu działania, podobnie jak w badaniu pobudliwości mięśni, nie mogą służyć do ścisłych oznaczeń. W badaniach więc pobudliwości nerwów musimy się wyłącznie ograniczyć do działania elektryczności.

Chcąc zastosować prąd indukcyjny, używamy tego samego aparatu saneczkowego, który już opisano w fizyologii mięśni, a który daje możność zapomocą jednego i tego samego prądu stałego w cewce pierwszej zmieniać siłę prądu indukcyjnego przez odsuwanie cewki indukcyjnej.

Jednakże w dzisiejszych aparatach siłę tych pojedynczych prądów indukcyjnych możemy oceniać tylko względnie, nie będąc w stanie wyrazić jej w żaden sposób w pewnych określonych jednostkach ani obliczyć zmienności natężenia tych prądów w czasie.