7560513854

28 Zbigniew Czajkowski

Tabela 2

Teorie Y i X postrzegania natury ludzkiej przez przełożonych (trenerów)

Teoria X	Teoria Y
1. Ludzie naturalnie nie znoszą pracy i unikają jej, jak tylko mogą.	1. Wysiłek fizyczny i umysłowy jest tak naturalny i przyjemny dla ludzi jak odpoczynek i zabawa.
2. Aby zmusić ludzi do pracy, trzeba ich sprawdzać, popędzać, kierować nimi i grozić im.	2. Ludzie potrafią kierować sami sobą, potrafią siebie sprawdzać w wykonaniu zadań, z którymi się utożsamiają.
3. Przeciętny człowiek woli być kierowany z zewnątrz, stara się unikać odpowiedzialności i jest mało ambitny.	3. Przeciętny człowiek, w odpowiednich warunkach, nie tylko chętnie przyjmuje na siebie odpowiedzialne zadania, ale sam ich czynnie poszukuje.

Uważam, że przyjęcie i stosowania jednego ze skrajnych stylów kierowania, zależy od tego:

1)    czy motywacja trenera jest związana z zaspokajaniem tylko jego potrzeb (uznania, panowania, korzyści, kompetencji etc.) czy też uwzględnia również - a może przede wszystkim - potrzeby zawodnika (pobudzenia, wyżycia się ruchowego, radości z uprawiania sportu, osiągnięć we współzawodnictwie, uznania, przynależności, przyjaźni, korzyści materialnych etc.);

2)    czy trener w swoich poglądach i w swojej działalności jest zwolennikiem teorii Y czy teorii X McGre-gora;

3)    czy ogólnie trener darzy ludzi, w tym swoich uczniów, sympatią i zainteresowany jest ich losem, rozwojem oraz zadowoleniem.

Nierzadko też zdarza się, że na wybór stylu kierowania przez młodego trenera przemożny wpływ wywiera jego były trener, zwłaszcza, jeżeli odznacza się on silną osobowością, osiąga dobre wyniki szkoleniowe i cieszy się ogólnym szacunkiem.

Oceniając ujemne strony skrajnie władczego stylu kierowania zespołem sportowym warto jeszcze dodać, że dyktatorscy trenerzy nierzadko tolerują lub wręcz zachęcają zawodników do działań i postaw nagannych, takich jak: agresywność, pogarda dla przeciwnika, nieprzestrzeganie zasad czystej gry, stosowanie niedozwolonych używek, faulowanie przeciwnika etc. Chyba trafnie zauważył Napoleon, że: „Łatwiej jest kierować ludźmi przy pomocy ich wad, niż ich zalet ”, ale w tym przypadku łatwiej nie oznacza wcale lepiej, zdrowiej, rozsądniej, uczciwiej.

Aby zmienić brutalne, nieraz antyspołeczne i niewychowawcze przejawy stylu dyktatorskiego, trzeba zmienić u trenera przede wszystkim sposób postrzegania ludzi, jego do nich stosunek oraz pojmowanie społecznej i wychowawczej roli działalności sportowej. Ma to nie tylko znaczenie społeczne i wychowawcze, ale sprzyja osiąganiu przez zawodników wysokich, stałych wyników sportowych i rozwojowi ich osobowości.