7648595096

208 ZADANIE APOLOGETYKI.

Pozytywizm, który nam jako nauka XIX wieku i wszystkich następnych stóleci przedstawianym bywa, uważa następne aksyomy za podstawę wszystkich sobie pokrewnych systemów. 1) Metoda pozytywna, czyli metoda oparta na bezpośre-dniem doświadczeniu tak w wiedzy wogóie, jak we filozofii w szczególności, jedynie zastosowaną być winna. 2) Wszystko, co wykracza poza sferę zmysłów, wszelki absolut, wszelka metafizyka, jak np. istota rzeczy, substancya, dusza, Bóg jest czczą chimerą, fantazyą, mrzonką — i dlatego z dziedziny wiedzy kategorycznie wykluczonem być winno. 3) Miejsce Boga, jako punktu środkowego, łączącego pozytywistyczne poglądy na świat z porządkiem świata, zajmuje ludzkość. To jest ideą Augusta Comtek, z którą angielscy agnostycy zupełnie się zgadzają, chociaż nie chcą w nim uznać swego rodzica, jak Stuart Mili, Herbert Spencer; Fr. Harrisson otwarcie wyznaje, „że agno-styczna wiedza, jako odpowiedź na system teologiczny, zupełnie stoi na stanowisku pozytywizmu Comtek ^{u ł}.

Czyż więc może chrześcijański filozof, który sobie obrał za zadanie obronę wiedzy katolickiej, przyjąć te principia bez zdrady swojej wiary. Z pewnością, że nie!

"Pozytywna wiedza nie bada pierwszych przyczyn i ostatnich celów rzeczy — mówi Barthelot — wcale nie podejrzany świadek. Polega ona na zestawianiu zjawisk, na wzajemnem ich połączeniu, w którem bezpośrednie zjawiska są punktem wyjścia, prowadzącem do wyświecenia danego przedmiotu. Badacz skreśla fakt a, oparty na spostrzeżeniu i doświadczeniu, zestawia je ze sobą, i wysnuwa ztąd wzajemne relacye, tj. ze sumy pojedynczych zjawisk dochodzi do faktów ogólnych. Łańcuch tych wzajemnych relacyj stanowi przedmiot i treść pozytywnej wiedzy^{u 2}. Doskonale! Ale czy tern samem wyczerpnięty jest zakres wiedzy możliwej ? Historya naturalna i wszelka

¹    Mnetieth Century, 1884 p. 496; porównaj: Spór Harrisona ze Spencerem w Bevue occidentale 1885, str. 88.

²    Barthelot. La science ideale et la science positiee (Lettre a Benan Pragm. Philosoph. str. 195).