208 209 2

Chłopiec, który marzył jako dziecko na przykład

0    zawodzie lotnika — a w okresie dorastania uczęszczał z powodzeniem do modelarni lotniczej

1    miał wszelkie zdolności do opanowania tego zawodu — zmuszony przez rodziców do nauki w technikum gastronomicznym będzie nieszczęśliwy. Despotyzm rodziców może wywołać bunt i brak motywacji do nauki, w następstwie zaś oceny niedostateczne, nawet przy dużych możliwościach intelektualnych.

Niektórzy dorastający nie mają wyraźnie określonych zainteresowań i pragnień związanych z wyborem zawodu. U uczniów zdolnych, uczących się dobrze zmienność zainteresowań w wieku 14 lat powinna skłonić do wyboru szkoły ogólnokształcącej, po której, już w wieku 19 lat, będzie łatwiej o dojrzałą decyzję. Młodzież o niewielkich uzdolnieniach lub taka, kióra musi wcześniej zarabiać na swoje utrzymanie, trafia do zasadniczych szkół zawodowych. Niekiedy rodzice, zwłaszcza jeśli sami mają wykształcenie średnie lub wyższe, uważają za osobistą klęskę kierowanie dziecka do szkoły zasadniczej i w różny sposób starają się o przyjęcie go do szkoły średniej. Jeśli brak mu zdolności, otaczają je korepetytorami i przepychają z klasy do klasy narażając na niepowodzenia i pracę przekraczającą jego możliwości. Objawy buntu, wagary, arogancja mogą być reakcją na przymus kształcenia się niezgodnego z zainteresowaniami danej jednostki.

Adaptacja do nowych warunków w szkole ponadpodstawowej jest dość trudna i wymaga poważnego wysiłku dziecka oraz czujnej opieki rodzicielskiej. Uczeń staje się członkiem nowej grupy koleżeńskiej. Dziecięce przyjaźnie i związki ulegają rozluźnieniu bądź zerwaniu. I tu grozi niebezpieczeństwo nawiązania stosunków z rówieśnikami o negatywnych zwyczajach i doświadczeniach. Może też wystąpić trudność znalezienia oparcia w kolegach. Odrzucenie chłopca lub dziewczyny bywa w tym okresie prawdziwą klęską. Atrakcyjne organizacje młodzieżowe na terenie szkoły mogłyby ułatwić młodym nawiązywanie pozytywnych więzi społecznych, ale w wielu szkołach takich organizacji po prostu nie ma.

Młodzież w omawianym okresie rozwojowym staje się dojrzała do podejmowania poważnych decyzji dotyczących jej życia, wyboru wartości, tworzenia ideałów. Krytycyzm wobec świata stworzonego przez dorosłych, który zaczął się ujawniać w okresie dojrzewania, nabiera racjonalnych podstaw, ale wciąż jest bezkompromisowy. W tym czasie krystalizuje się stosunek nie tylko do świata i ludzi, ale także do samego siebie. Postrzega-

14 — Trudności wychowawcze 209