7928718118

ono dzisiaj wieloaspektowo. Jak wspomniano już powyżej, w rozważaniach nad bezpieczeństwem nawiązuje się dzisiaj do jego pozytywnego (budowanie pewności istnienia, zdolność do kształtowania optymalnych warunków rozwoju) i negatywnego (brak zagrożeń) aspektu. Ponadto uwzględniając fakt, iż zagrożenia mogą pochodzić zarówno z otoczenia zewnętrznego, jak i z wewnętrznej sfery podmiotu, wskazuje się dzisiaj na zewnętrzny i wewnętrzny aspekt bezpieczeństwa²⁵. We współczesnych analizach nad powyższym procesem wskazuje się również na jego obiektywny i subiektywny aspekt. Przez aspekt obiektywny rozumie się najczęściej fakt rzeczywistego występowania lub braku czynników stanowiących potencjalne i realne zagrożenie dla określonego podmiotu, z kolei aspekt subiektywny odnosi się do sfery świadomości jednostkowej i zbiorowej tegoż podmiotu oraz sposobu percepcji i oceny przez niego zjawisk mogących stanowić dla niego zagrożenie²⁶. Nie sposób pominąć też jego aspektu statycznego i dynamicznego. Bezpieczeństwo w ujęciu statycznym oznacza sytuację, stan, w jakim znajduje się podmiot, z kolei w dynamicznym - sekwencję zmieniających się stanów bezpieczeństwa powstałą w wyniku działania sił niezależnych od podmiotu lub jego własnych starań zmierzających do wyeliminowania zagrożeń oraz budowania poczucia pewności zaspokojenia własnych potrzeb i osiągnięcia własnych celów. To zaś oznacza, że bezpieczeństwo jest zmienne w czasie, stopniowalne (możliwe jest osiąganie różnych stanów bezpieczeństwa) oraz relatywne (zależne od układu sil między podmiotami i zachodzących w ramach samego podmiotu procesów)²⁷. Wreszcie bezpieczeństwu przypisuje się aspekt podmiotowy i przedmiotowy. We współczesnych analizach rozróżnia się bowiem podmiot i obiekt bezpieczeństwa. Terminem obiekt bezpieczeństwa określa się z reguły jednostkę lub zbiorowość, o której bezpieczeństwo chodzi, która nie podejmuje samodzielnych działań na rzecz swojego bezpieczeństwa w odróżnieniu od podmiotu, który traktowany jest jako jednostka lub zbiorowość bezpośrednio działająca na rzecz swojego bezpieczeństwa w określonym środowisku²⁸.

Taki wieloaspektowy i wielowymiarowy sposób postrzegania i analizy bezpieczeństwa (rysunek 1) nie ulawia sformułowania prostej, uniwersalnej i powszechnie akceptowalnej definicji. W polskiej literaturze warto jednak zwrócić uwagę na dwie definicje mające istotny wpływ na teorię i praktykę bez-

Zob.: M. Madej, Zagrożenia asymetryczne państw obszaru transatlantyckiego, wyd.

cyt., s. 20.

²⁶    Por.: D. B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba (red.), Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, wyd. cyt., M. Madej, Zagrożenia asymetryczne państw obszaru transatlantyckiego, wyd. cyt.

²⁷    Zob.: R. Zięba, Kategoria bezpieczeństwa w nauce o stosunkach międzynarodowych, [w:] D. B. Bobrow, E. Haliżak, R. Zięba (red.), Bezpieczeństwo narodowe i międzynarodowe u schyłku XX wieku, wyd. cyt., s. 7, M. Madej, Zagrożenia asymetryczne państw obszaru transatlantyckiego, wyd. cyt., S. 21.

²⁸    M. Madej, Zagrożenia asymetryczne państw obszaru transatlantyckiego, wyd. cyt.,

s. 21.

17