11 -12/1995
„...Pierwsze kroki, kierunek reformy polskiego systemu oceniania wskazała Polsce Judith Marąuand - Angielka. przedstawicielka Unii Europejskiej. która w ramach programu UPET-Phare we współpracy z DKO-MEN opracowała raport „Studium wstępnego krajowego systemu oceniania w polskim szkolnictwie ponadpodstawowym ”, który wydano w j. polskim i angielskim w grudniu 1993 r.Autorka scharakteryzowała polski system oświatowy, głównie ocenianie, wskazała możliwości i perspektywy rozwoju tego systemu, w tym szczególnie egzaminu dojrzałości. Wniosek wynikający z tego dokumentu brzmi następująco: Należy stworzyć lepszy, zreformowany system oceniania osiągnięć uczniów, szczególnie egzaminu dojrzałości
Wnioski i analiza J. Marąuand stały się punktem wyjścia do powołania grupy inicjatywnej Programu Nowa Matura.Zanim przedstawię przegląd prac związanych z Programem Nowa Matura, spróbuję to pojęcie zdefiniować. Pod pojęciem Program Nowa Matura należy - wg piszącej - rozumieć takie działania, które mąją doprowadzić do przekonania środowisko oświatowe•. te matura jest istotną informacją o efektach ogólnego, średniego wykształcenia, a MEN do podjęcia decyzji zmierzających do reformowania systemu oświatowego, w tym budowania systemu oceniania. System oceniania wymaga wypracowania także takich narzędzi, które pozwolą uzyskane efekty rzetelnie przeanalizować tzn. określić ich wartość ( co w praktyce oznacza określenie poziomów wymagań i odpowiadających im ocen).
Prace organizacyjne. 1. Wiosną 1994r. (marzec) MEN-DKO zorganizowało spotkania głównie przedstawicieli wyższych uczelni, podczas których powstały zestawy postulatów Jaka powinna być nowa matura”? 2. W czerwcu 1994 r. ministerstwo podjęło decyzję
0 wytypowaniu 6 kuratoriów oświaty (Gdańsk, Kraków, Łódź, Poznań, warszawa, wrocław) które miały podjąć próbę reformy egzaminu dojrzałości i rozpocząć budowę docelowych struktur regionalnych komisji egzaminacyjnych. Od 1. września 1995 zwiększono 1995 r. zwiększono ilość ośrodków do 8 tj. o Łomżę
1 Katowice. 3. Zbudowano strukturę organizacyjną Programu Nowa Matura: MEN Departament Kształcenia Ogólnego + GK (Grupa Kuratoryjna) + GOK (Grupa Organ izacyjno-Koordynująca) + ZAK (Zespół Andliz i Kształcenia) GP (grupy przedmiotowe 5 przedmiotów: j. połśtdegojnatematykL biologii, historii, j. obcych) + 6 ośrodków Wytypowanych przez DKO. 4. W lipcu 1994 r. kierownictwo MENpfżyjęło informację
0 działaniu grupy inicjatywnej Programu Nowej matury i wyraziło zgodę na rozpoczęcie prac tegoż programu w skali 6 ośrodków wytypowanych przez DKO. 5. Od września 1994 dó czerwca 1995 r. w Programie Nowa Matura pracowliłó óR. 60 osób. Prace wykonywane były w ramach prywatti^gó^czaęu uczestników
1 w niewielkim stopniu w ramach wykonywanej pracy w swoich placówkach oświatowych. Nie było żadnej etatyzacji programu, co miało swoje dodatnie i ujemne strony. 6. W czercu 1995 r. decyzją dyrektora departamentu Kształcenia Ogólnego MEN powołano krajowego koordynatora programu. Krajowy koordyanator: a) kieruje pracami GOK-u, b) pracuje pod bezpośrednim nadzorem dyrektora DKO-MEN, c) odpowiada za*. * bieżącą realizację programu; * prowadzenie współpracy z innymi zespołami Programu Nowa Matura; * przygotowanie propozycji planów pracy Programu Nowa Matura; * przygotowanie dyrektorowi DKO-MEN propozycji decyzji związanych z realizacją przyjętych planów pracy; * przygotowanie propozycji planów finansowych; * przygotowanie dla dyrektora DKO-MEN propozycji wydatkowania środków finansowych; * przygotowanie sprawozdań z pracy i środków finansowych Programu; • reprezentowanie Programu Nowa Matura z upoważnienia dyrektora DKO-MEN. 7. Od września 95 liczba członków Programu Nowa Matura zwiększyła się o 14 osób (GK i GP z Łomży i Katowic). Za całość Programu odpowiada dyrektor DKO-MEN wraz z dwoma specjalistami - pracownikami MEN. Bezpośrednio prace koordynuje koordynator krajowy. W grupie Organizacyjno - Koordynującej nie nastąpiły dotychczas żadne zmiany. Wszystkie osoby z GOK-u powoływane są przez MEN i nie są to reprezentanci wszystkich ośrodków biorących udział w Programie. O ostatecznym składzie osobowym GOK -u decyduje dyrektor DKO. O składzie osobowym Grup Przedmiotowych i Grupy Kuratoryjnej decydują kuratorzy oświaty 8 wytypowanych ośrodków. Obecny schemat organizacyjny Programu Nowa Matura: DKO-MEN (dyrektor i 2 specjalistów) + koordynator krajowy +GOK + GK +GP. 8. Opracowano projekt struktury Regionalnej Komisji Egzaminacyjnej.
Przegląd prac programowych. 1. Celem powołanego Programu Nowa Matura jest: a) stworzenie nowej formuły egzaminu dojrzałości; b) opracowanie standardów egzaminacyjnych; c) zbudowanie systemu oceniania egzaminów dojrzałości tj.opracowanie kryteriów oceniania; d) zbudowanie porównywalności świadectw; wprowadzenie ekwiwalentności świadectw na terenie Polski i nie tylko.2. W planach pierwszego roku pracy (1994/95) dla wszystkich grup Programu wyznaczono następujące zadania: a) powołanie i praktyczne, rzeczywiste zaistnienie regionalnych ośrodków, wypracowywanie podstaw organizacyjnych funkcjonowania ośrodków i oczekiwanie na prawne usankcjonowanie tychże prac przez MEN; b) doskonalenie członków Programu Nowa Matura z zakresu: * pracy w zespole, * wypracowania wspólnego rozumienia pojęć niezbędnych w prowadzonych pracach np.: standard edukacyjny, egzaminacyjny; wymagania programowe, kryteria oceniania: * kultury oceniania (cwaluacji); * poszerzania wiedzy poprzez poznawanie przykładów zadań maturalnych z różnych krajów europejskich; c) opracowanie przykładowych standarddów egzaminacyjnych z 5 przedmiotów maturalnych obecnie obowiązujących na egzaminie maturalnym w polskim systemie oraz przeprowadzenie badań pilotażowych podczas próbnej matury 1995 r.; d) opracowanie wspólnych dla całego kraju ogólnych kryteriów oceniania zadań, tematów matury pisemnej; wprowadzenie ich we wszystkich szkołach bez zasady obligatoryjności podczas matury’95.;e) powołanie grup wspierających Program Nowa Matura np. Rada Autorytetów, program Kreator oraz współpraca ze stowarzyszeniami nauczycieli; 0 przygotowanie dla MEN propozycji zmian prawnych w regulaminie matur w okresie przejściowym tj. do wprowadzenia nowej matury. (...)
0 formule nowej matury. Obok wątpliwości, niepokojów pojawiają się te, na które MEN prędzej czy później musi dać odpowiedź, są one bowiem najważniejsze dla dalszych prac członków Programu Nowa Matura, decydują o sensie realizacji tego przedsięwzięcia: 1. Kogo chcemy wykształcić i wychować? Jaki człowiek potrzebny jest światu u progu XXI wieku; w jaką wiedzę
1 umiejętności musi być wyposażony? 2. czy polska szkoła ma kształcić człowieka w hierarchii od „wiedzy” do „wartości” czy odwrotnie? Odpowiedzi na te pytania rodzą następne: - jakie podstawy, jakie programy, jakie standardy temu mają służyć? -