8796960297

73

Wśród polskich modeli plonowania opartych na pomiarach parametrów meteorologicznych można zacytować pracę L. Kuchara (1989). Autor do wyznaczenia prognozy plonów pszenicy zastosował model EPM, zasilany przez następujące dane:

1)    całkowita suma opadów od października lub grudnia do czasu końca wegetacji (w celu określenia warunków wilgotnościowych),

2)    suma średnich temperatur powietrza w okresie pomiędzy kiełkowaniem a dojrzewaniem (temperatura początkowa > 5°C).

Do tego modelu mogłyby być wprowadzone dane dotyczące wilgotności gleby, obliczone metodami przedstawionymi w niniejszej pracy. Byłoby to dokładniejsze określenie warunków wilgotnościowych podczas wzrostu roślin, niż branie pod uwagę samych opadów.

P. Kowalik (1976) przedstawił kilka metod wyznaczenia wielkości plonów oprą-cowanych w ośrodkach holenderskich, przystosowując je do obszaru Żuław. Metody te mogłyby być stosowane wraz z danymi przedstawionymi w niniejszej pracy uzyskanymi teledetekcyjnie. Jedna z metod dotyczy wyznaczenia fotosyntezy aktualnej i potencjalnej.

Fotosynteza potencjalna jest to taka fotosynteza powierzchni rolniczej, która występuje przy LAI = 5. P. Kowalik (1976) przedstawił tabelę potencjalnej fotosyntezy w zależności od wysokości położenia Słońca nad horyzontem dla bezchmurnego i całkowicie zachmurzonego nieba według metody C. T. Wita (1965) dla szerokości geograficznej północnej 50° i 60°. Maksymalna wartość fotosyntezy wynosi około 60 kg CH₂0 ha^-1 godz ¹ dla nieba bezchmurnego. Podniesienie wskaźnika LAI od 2 do 5 daje dwukrotnie większą wartość fotosyntezy. Z danych o wysokości Słońca i stopnia zachmurzenia nieba można obliczyć dzienną całkowitą potencjalną fotosyntezę dla każdego dnia w roku przy założonej wielkości LAI. Załączona w pracy P. Kowalika (1976) tabela przedstawia dla traw przy LAI = 5 dobową potencjalną fotosyntezę kg CH₂0 ha^-1 doba^-1 dla nieba bezchmurnego oraz zachmurzonego. W omawianej publikacji został przedstawiony wzór na obliczenie fotosyntezy potencjalnej (P ) dla Żuław również ze wskaźnikiem nasłonecznienia. Maksymalna produkcja biomasy roślinnej netto (P ) dla traw jest równa P „ 0,6. Poprzez wprowadzanie aktualnych wartości powierzchni projekcyjnej liści L/£l, obliczonych według wyprowadzonego w niniejszej pracy wzoru (71), można byłoby wprowadzić wskaźnik fotosyntezy aktualnej do potencjalnej. Przy niepełnym pokryciu gleby wzrastającymi roślinami do obliczenia aktualnej fotosyntezy Pa wprowadza się współczynnik pokrycia gleby S_c, Pa = S P . Współczynnik S_c może być zamieniony przez znormalizowany wskaźnik zieleni NDVI, a ściślej dla odsłaniającej się gleby powinien być zastosowany index SAVI (opisany w rozdz. 7).

Przedstawiona w niniejszej pracy metoda oszacowania ewapotranspiracji i wartości oporu dyfuzyjnego z zastosowaniem teledetekcji może mieć również duże znaczenie w opisanej przez P. E. Rijtema (1973) i P. Kowalika (1976) metodzie wyznaczenia produkcji roślinnej.

W procesie fotosyntezy oprócz radiacji PAR potrzebny jest dwutlenek węgla C0₂ z powietrza, jak i H₂0 z gleby. Przepływający z atmosfery do powierzchni liści i przez aparaty szparkowe do miękiszu asymilacyjnego dwutlenek węgla napotyka na opór.