8658359195

W sprawie pierwszego opracowania wód gruntowych    505

roczne stany wód gruntowych bardziej wyraźnie wpływają opady roku poprzedniego niż rozpatrywanego, tzn. w przekrojach rocznych wpływ opadów na wody gruntowe opóźnia się o 1 rok“. Wniosek taki nie jest udokumentowany, gdyż 8 stacji o okresach obserwacji od 3 do 9 lat stanowi zbyt ubogi materiał dla uogólnień. Poza tym w 60% przypadków stwierdzamy korelację między opadami i stanami wody podziemnej w roku następnym (oczywiście tylko w kierunku zmian), zaś w 40% jej brak. Dowodzi to tylko istnienia innych, silnych czynników, które zacierają wpływ opadów w przedziałach rocznych.

We wnioskach autorka tłumaczy opóźnienie wpływu opadów w przedziałach rocznych małą prędkością wód podziemnych i wylicza, że wyniesie ono do 3 miesięcy dla zlewni o promieniu 1 km. Sugeruje więc, że podniesienie stanu wody w obserwowanej studni spowodowane jest ruchem wody, zgodnym z nachyleniem zwierciadła. A przecież przyczyną może być bezpośrednie przesiąkanie wody deszczowej. Który z dwóch sposobów zasilania — przesiąkanie czy spływ podziemny — przeważa w danej studni, można wnioskować tylko w oparciu o znajomość stosunków hydrogeologicznych i położenia geomorfologicznego studni. Jest mało prawdopodobne, aby w którejś z wymienionych studni o głębokości zaledwie kilku metrów zachodziło wielomiesięczne opóźnienie wpływu opadów. Naszym zdaniem w płytkich studniach — nawet oddalonych od lokalnego działu wód — możliwe jest tylko przedłużenie okresu wysokich stanów, a nie jego przesunięcie.

Zgodzić się trzebar z końcową konkluzją autorki o konieczności posiadania odpowiednich punktów obserwacyjnych na stacjach meteorologicznych wyższego rzędu. Znajomość stosunków hydrogeologicznych, którą autorka uważa za pożądaną, trzeba uznać — o czym pisaliśmy — za niezbędną.

Rozdział IV Wody gruntowe w dolinie Wisły i Bugu opracował również L. Skibniewski. Rozdział składa się z dwóch części, z których pierwsza nosi tytuł Wahania wód gruntowych w dolinie Wisły, a druga: Anomalie przepływu Wisły i Bugu. Ta ostatnia oparta jest wyłącznie na materiałach R. C i s 1 y, o czym dowiadujemy się z krótkiej notatki o zmarłym, umieszczonej na początku zeszytu. Problemem rozważanym w obu częściach jest stosunek wód Wisły do wód jej doliny lub przyległych terenów.

W części pierwszej zagadnienie rozpatrywane jest na podstawie zestawień jednoczesnych stanów wody w korycie rzeki i w pobliskich studniach. Stany te oznaczono na rysunkach, przedstawiających coś w rodzaju przekrojów poprzecznych przez dolinę. Przekroje te wykonano nie z mapy topograficznej, a wyłącznie w oparciu o zaniwelowanie miejsca położenia studni. W ten sposób uzyskano schematyczny profil, na którym załamania spadków poza korytem występują wyłącznie w punktach otworów studziennych. Zabieg taki, zniekształcający rzeczywistość, uniemożliwia odczytanie, czy studnia położona jest na tarasie, na zboczu, czy też na wierzchowinie, co wobec braku dokumentacji geologicznej dawałoby pewną wskazówkę o charakterze warstwy wodonośnej. Szyby studni, oznaczone na profilach sięgają z reguły aż do spodu rysunków, częstokroć na wiele metrów poniżej zwierciadła wody w studni, a nawet w rzece, co na pewno jest niezgodne z rzeczywistością. Największym brakiem przekro-