8812711505

4.2. Podstawy pomiarów warsztatowych

4.2.1. Materiał nauczania

Mierzenie i sprawdzanie

Kontrola wymiarów może być wykonywana przez dokonanie pomiaru lub sprawdzenie. Kontrola polega na porównaniu wielkości lub cech przedmiotu z odpowiednimi wielkościami lub cechami sprzętu kontrolnego. Proces kontroli jest to postępowanie mające na celu sprawdzenie lub zmierzenie wielkości określających przymioty przedmiotu.

Sprawdzanie jest zespołem czynności potrzebnych do stwierdzenia, czy przedmiot odpowiada stawianym wymaganiom i ma żądane właściwości, (bez ustalania wartości liczbowych określających te właściwości). Przy sprawdzaniu wykorzystuje się sprawdziany, które umożliwiają stwierdzenie czy przedmiot wykonany jest prawidłowo.

Pomiar jest zespołem czynności, które należy wykonać w celu zmierzenia wymiaru przedmiotu.

W zakres czynności pomiarowych wchodzi:

-    przygotowanie przedmiotu do mierzenia (oczyszczenie powierzchni przedmiotu z brudu, kurzu i innych zanieczyszczeń),

-    ustawienie przedmiotu i narzędzia lub przyrządu pomiarowego umożliwiające wykonanie mierzenia,

-    mierzenie właściwe,

-    wykonanie obliczeń potrzebnych do ustalenia wyniku pomiaru.

Mierzenie polega na porównaniu dwu wielkości tego samego rodzaju, przy czym jedna z porównywanych wielkości określa jakąś właściwość mierzonego przedmiotu, a druga określa miarę tej wielkości. Wartość liczbową jej ustala się według wskazania użytego sprzętu mierniczego. Przykładem mierzenia jest np: mierzenie długości płaskownika przymiarem kreskowym, średnicy wałka - suwmiarką, grubości płyty - mikrometrem.

Miara wielkości (W) jest to wartość liczbowa wyrażona iloczynem liczby jednostek miary (n) i jednostki miary (Wj).

W = n Wj

W - Miara wielkości n - liczba jednostek miary Wj - jednostka miary

np. gdy n = 34, Wj = lmm, to W = 34 • 1 mm = 34 mm.

Klasyfikacja przyrządów pomiarowych

Narzędzia stosowane w pomiarach warsztatowych można podzielić na:

-    wzorce miar,

-    przyrządy pomiarowe,

-    sprawdziany.

Przyrządy pomiarowe służą do bezpośredniego lub pośredniego wykonywania pomiarów. Odróżniają się od wzorców tym że zawierają mechanizm, przeznaczony do przetwarzania jednej wielkości w drugą, zwiększenia dokładności odczytywania, regulowania wskazań, kompensacji błędów itp. Oparte są na różnych zasadach działania (przyrządy mechaniczne, optyczne, elektryczne) i mają różny stopień skomplikowania konstrukcyjnego. Ze względu na „Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17