9372349387

8

zarobkowania i bytu. A dalszą konsekwencyą jej, uzależnienie całej masy robotniczej, całego szeregu przedsiębiorców od kliki partyjnej, zdanie się na laskę lub niełaskę gospodarzy miasta, tworzących podpory i filary antysemickiej partjń. A do tego wszystkiego potrzebnym był pieniądz, potrzebne były wielkie zapasy kasowe, wielkie kapitały, umożliwiające przeprowadzenie całego sze-rego gospodarczych innowacyi. I tak zamiast walki z kapitalizmem, byliśmy świadkami tego, iż wbrew zapowiedziom programowym, wbrew teoretycznym oświadczeniom korzono się przed tym kapitałem, zwracając się z pokorną prośbą do tych kapitalistów, by przez udzielanie środków umożliwili antysemickiej klice dalszą gospodarkę.

Tak to w rzeczywistości wyglądała walka z kapitalistami międzywyznaniowymi.

a

Żydowski kapitalista nie ucierpiał na tej walce — natomiast w rzeczywistości zwrócono się przeciw całemu szeregowi nędzarzy, uciskano i gnębiono żydowskiego kupca, stworzono ustawy, które masom nędzarzy uniemożliwić miały byt i możność prymitywnego nawet rozwoju. Partya, mianująca się chrześciańską, w faktycznem wykonywaniu partyjnych zasad, stworzyła wzór nietoleran-cyi i społecznej niesłuszności.

Stronnictwo, chcące uchodzić za demokratyczne, uniemożliwiało, kierując się względami partyjnymi, czy też przeważnie wyznaniowymi, powstawanie większej liczby płodnych prac, odpychało od siebie działalność większej liczby obywateli.

Tajemnica powodzenia —nadzwyczajny rozwój i liczebna przewaga tego partyjnego stronnictwa, to przedewszystkiem siła akomo-dacyi do lokalnych stosunków, w konsekwen-