10 RACHUNKOWOŚĆ DLA KAŻDEGO www.gazetapodatkowa.pl
Ustalenie zmiany stanu produktów
w przedsiębiorstwie produkcyjnym
Jednostki sporządzające rachunek zysków i strat w wersji porównawczej ustalają i wy- Dekretacja
kazują w tym rachunku zmianę stanu produktów. Ma to na celu doprowadzenie do porów- 1. Koszty w układzie rodzajowym poniesione w okresie
nywalności kosztów działalności operacyjnej ujętych na kontach kosztów rodzajowych sprawozdawczym: 800.000 zł
(w zespole 4) z przychodami ze sprzedaży produktów ujętymi na kontach zespołu 7. - Wn konto 40  Koszty według rodzajów
W księgach rachunkowych zmianę stanu produktów wyraża saldo konta 49  Rozliczenie - Ma konto zespołu 1, 2, 3.
kosztów . 2. PK  rozliczenie kosztów według miejsc powstawania:
W celu ustalenia zmiany stanu produktów należy porównać salda kont zespołu 5 i 6 na - Wn konto 50 1  Koszy działalności produkcyjnej 600.000 zł,
początek okresu i koniec okresu, tj.: - Wn konto 55  Koszty zarządu 197.000 zł,
- wielkość produktów gotowych, - Wn konto 64 1  Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów 3.000 zł,
- stan produktów niezakończonych, - Ma konto 49  Rozliczenie kosztów 800.000 zł.
- stan rozliczeń międzyokresowych. 3. Zarachowanie do kosztów zarządu kosztów prenumeraty
W przedsiębiorstwie produkcyjnym, które prowadzi pełny rachunek kosztów, koszty czasopism na 2007 r.: 5.000 zł
ujęte na kontach zespołu 4 przenoszone są bieżąco za pośrednictwem konta 49 (strona Ma) - Wn konto 55  Koszty zarządu ,
na konta zespołu 5  czyli na miejsca powstawania kosztów. Następnie koszty zgromadzone - Ma konto 64 1  Czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów .
na kontach zespołu 5 przenoszone są na konto zespołu 6 (np. 60  Produkty gotowe ), a po 4. Przyjęcie wyrobów gotowych z produkcji do magazynu według kosztu
sprzedaży trafiają na konto 70 1  Koszt sprzedanych produktów . Koszty ujęte na kon- wytworzenia: 600.000 zł
cie 70 1 na koniec okresu sprawozdawczego przenosi się na konto 49 (strona Wn). Jeżeli - Wn konto 60  Produkty gotowe ,
kosztów sprzedaży oraz kosztów ogólnozakładowych (zarządu) nie przeksięgowuje się na - Ma konto 50 1  Koszty działalności produkcyjnej .
konto 70 1, wówczas w trakcie roku pozostają one na kontach zespołu 5, a na koniec roku 5. Rozchód sprzedanych wyrobów według kosztu wytworzenia: 607.000 zł
przeksięgowuje się je również na konto 49. Koszty, zataczając krąg, wracają zatem na konto - Wn konto 70 1  Koszt sprzedanych produktów ,
49 zamykając je. Czy zawsze? Konto 49 nie zamknie się, jeżeli: - Ma konto 60  Produkty gotowe .
- nie wszystkie wyroby zostały sprzedane  wówczas część wyrobów, jako zapas, 6. Wydanie materiałów budowlanych z magazynu i przekazanie
pozostaje w magazynie (wystąpi saldo Wn na koncie 60  Produkty gotowe ), na rzecz modernizacji hali produkcyjnej: 10.000 zł
- wystąpi produkcja w toku (saldo Wn konta 63  Produkcja w toku lub saldo Wn konta - Wn konto 79 1  Koszty obrotów wewnętrznych ,
50  Koszty działalności podstawowej-produkcyjnej  jeżeli kosztów produkcji w toku - Ma konto 60  Produkty gotowe
nie przenosi się na konto zespołu 6), oraz równocześnie
- wystąpią koszty rozliczane w czasie (saldo Wn konta 64 1  Czynne rozliczenia - Wn konto 08  Środki trwałe w budowie ,
międzyokresowe kosztów ). - Ma konto 79 0  Obroty wewnętrzne .
Wymienione wyżej przypadki powodują, że koszty pozostają w kręgu i wówczas należy 7. Przeniesienie kosztów na koniec okresu:
ustalić zmianę stanu produktów (porównać salda wymienionych wyżej kont na początek a) kosztów według rodzajów 800.000 zł
i koniec okresu). - Wn konto 86  Wynik finansowy ,
Zwiększenie stanu produktów (saldo Ma konta 49) wystąpi, gdy suma sald kont ze- - Ma konto 40  Koszty według rodzajów ,
społu 5 i 6 na koniec okresu będzie większa od sumy sald tych kont na początek okresu b) kosztów zarządu 202.000 zł
 na koniec roku saldo konta 49 przenosi się na wynik finansowy zapisem: Wn konto - Wn konto 49  Rozliczenie kosztów ,
49, Ma konto 86. - Ma konto 55  Koszty sprzedaży ,
Zmniejszenie stanu produktów (saldo Wn konta 49) wystąpi, gdy suma sald kont ze- c) kosztu sprzedanych produktów 607.000 zł
społu 5 i 6 na koniec okresu będzie mniejsza niż na początek okresu  na koniec roku saldo - Wn konto 49  Rozliczenie kosztów ,
konta 49 przenosi się na wynik finansowy zapisem: Wn konto 86, Ma konto 49. - Ma konto 70 1  Koszt sprzedanych produktów ,
Jeżeli po uwzględnieniu zmiany stanu produktów konto 49 nam się  nie zamknie , d) obrotów wewnętrznych 10.000 zł
należy wówczas sprawdzić, czy wystąpiły tzw. świadczenia na własne potrzeby (przy- - Wn konto 79 0  Obroty wewnętrzne ,
kładowo: na rzecz budowy środków trwałych, wydano produkty gotowe z magazynu do - Ma konto 86  Wynik finansowy ,
własnego sklepu, czy też w formie darowizny, wystąpił niedobór bądz
nadwyżka produk- e) kosztów obrotów wewnętrznych 10.000 zł
tów). W tych przypadkach koszty wychodzą poza krąg kosztów lub do niego wchodzą - Wn konto 49  Wynik finansowy ,
 należy je ujmować w księgach za pośrednictwem kont: 79 0  Obroty wewnętrzne - Ma konto 79 1  Koszty obrotów wewnętrznych .
i 79 1  Koszty obrotów wewnętrznych . Po przeksięgowaniu salda konta 79 1 na konto 8. Ustalenie zmiany stanu produktów:
49 krąg kosztów zamknie się. Jeżeli jednak po uwzględnieniu wymienionych wyżej
Nazwa konta Stan na początek okresu Stan na koniec okresu Zmiana stanu produktów
przypadków konto 49 nie zamknie się, będzie to spowodowane popełnionymi błędami.
Konto 60  Produkty 80.000 zł 63.000 zł (-) 17.000 zł
Dlatego też uzgodnienia kosztów powinno się dokonywać bieżąco, tj. po zakończeniu
gotowe (saldo Wn)
każdego miesiąca.
Sposób ustalenia zmiany stanu produktów przedstawia poniższy przykład.
Konto 64 1 5.000 zł 3.000 zł (-) 2.000 zł
 Czynne rozliczenia
Przykład
międzyokresowe
Założenia
kosztów (saldo Wn)
1. Przedsiębiorstwo produkujące materiały budowlane prowadzi ewidencję kosztów
Razem 85.000 zł 66.000 zł (-) 19.000 zł
w układzie rodzajowym oraz według miejsc powstawania i sporządza rachunek
zysków i strat według wariantu porównawczego. Wyroby gotowe przyjmowane są Zmiana stanu produktów wynosi 19.000 zł i oznacza zmniejszenie stanu produktów
do magazynu po koszcie wytworzenia, produkcja w toku nie występuje. na koniec okresu (kwota zgodna z saldem konta 49).
2. Na początek okresu (1.01.2007 r.) stan kont zespołu 6 wynosił: 9. PK  przeniesienie zmiany stanu produktów na wynik finansowy: 19.000 zł
a) saldo Wn konta 60  Produkty gotowe 80.000 zł, - Wn konto 86  Wynik finansowy ,
b) saldo Wn konta 64 1  Czynne rozliczenia międzyokresowe - Ma konto 49  Rozliczenie kosztów .
kosztów  prenumerata czasopism na 2007 r. 5.000 zł. Po przeksięgowaniu zmiany stanu produktów na konto 86 konto 49 nie wykazuje salda.
3. Koszty według rodzajów w okresie sprawozdawczym wyniosły
ogółem: 800.000 zł, Księgowania
z tego według miejsc powstawania kosztów:
Konto 08  Środki Różne konta Konto 40  Koszty
a) koszty działalności produkcyjnej 600.000 zł,
trwałe w budowie zespołu 1, 2, 3 według rodzajów
b) koszty zarządu 197.000 zł,
6) 10.000 800.000 (1 1) 800.000 800.000 (7a
c) rozliczenie międzyokresowe czynne  prenumerata
czasopism na 2008 r. 3.000 zł.
4. Na koniec okresu salda kont zespołu 6 wyniosły:
Konto 49 Konto 50 1  Koszty
a) saldo Wn konta 60  Produkty gotowe 63.000 zł,
 Rozliczenie kosztów działalności produkcyjnej Konto 55  Koszty zarządu
b) saldo Wn konta 64 1  Czynne rozliczenia międzyokresowe
7b) 202.000 800.000 (2 1) 600.000 600.000 (4 2) 197.000 202.000 (7b
kosztów  prenumerata czasopism na 2008 r. 3.000 zł.
7c) 607.000 19.000 (9 3) 5.000
5. Wartość sprzedanych w okresie sprawozdawczym wyrobów gotowych
7f) 10.000 202.000 202.000
według kosztu wytworzenia (saldo Wn konta 70 1) wynosi 607.000 zł.
819.000 819.000
6. Materiały budowlane wydane z magazynu na modernizację własnej
hali produkcyjnej  wartość według kosztu wytworzenia wyniosła 10.000 zł.
Konto 64 1
Konto 60  Czynne rozliczenia Konto 70 1  Koszt
 Produkty gotowe międzyokresowe kosztów sprzedanych produktów
S.p.) 80.000 607.000 (5 S.p.) 5.000 5.000 (3 5) 607.000 607.000 (7c
4) 600.000 10.000 (6 2) 3.000
680.000 617.000 8.000 5.000
S.k.) 63.000 S.k.) 3.000
Konto 79 0 Konto 79 1  Koszty Konto 86
 Obroty wewnętrzne obrotów wewnętrznych  Wynik finansowy
7e) 10.000 10.000 (6 6) 10.000 10.000 (7f 7a) 800.000 10.000 (7e
9) 19.000
Ewa Gruchot
Gazeta Podatkowa nr 78 " 27.09.2007 r.