HIGIENA, ĆWICZENIE 1, 2.10.2012
Podstawowe wskaz
niki ilościowe stosowane do pomiaru stanu zdrowotnego jamy ustnej
·ð PUWZ (staÅ‚e), puwz (mleczne)- liczba zÄ™bów staÅ‚ych/ mlecznych dotkniÄ™tych próchnicÄ…,
wypełnionych i usuniętych z powodu próchnicy
·ð PUWP, puwp- liczba powierzchni zÄ™bów dotkniÄ™tych próchnicÄ… i jej skutkami
·ð W/ P+W- wskaz
nik intensywności leczenia
·ð P/pw- wskaz
nik próchnicy wtórnej
·ð PI- wskaz
nik przyzębia
·ð CI- wskaz
nik kamienia nazębnego (calculus index)
·ð CPITN- zagregowany wskaz
nik potrzeb leczniczych przyzębia
·ð DAI- wskaz
nik estetyczny
·ð SIC- istotny wskaz
nik próchnicy- wskaz
nik znaczącej próchnicy- określa średnią wartość
PUWZ/puwz dla 1/3 osób z największą intensywnością próchnicy spośród całej grupy objętej
badaniem.
Wskaz
nik leczenia próchnicy ( ) w makroregionie Warszawskim
·ð duże miasta- 0,37
·ð maÅ‚e miasta- 0,27
·ð wsie- 0,12
·ð w krajach rozwiniÄ™tych wartość wskaz
nika leczenia ~0,80
·ð I Grupa- 6 lat
·ð II Grupa- 12 lat
·ð III Grupa- 18 lat
·ð IV Grupa- 35-44 lata
·ð V Grupa- 65- 74 lata
Wartości wskaz
ników puwz, PUWZ w populacji 6-latków, 1997-2008
1997 2003 2005 2008 2010
P U W P U W P U W P U W
0,2 0,0 0,0 0,2 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0 0,1 0,0 0,0
PUW 0,2 PUW 0,2 PUW 0,1 PUW 1,0
puw 5,3 puw 5,4 puw 5,4 puw 5,0
Dzieci wolne od próchnicy w %
17,0 12,2 13,0 14,6 14,4
Zapadalność na próchnicę od 20 lat w populacji dzieci 6- letnich jest alarmująco duża.
Wartość wskaz
ników PUWZ w populacji 12- letnich dzieci
1999 2003
P U W P U W
2,3 0,1 1,6 2,0 0,1 1,8
PUW 4,0 PUW 3,9
Kraje wysoko rozwinięte (Holandia, Finlandia) mają niską średnią.
Próchnica TYLKO! w ułamkowym procencie jest warunkowana genetycznie!
Skuteczność- miara stopnia osiągnięcia celu (stopień osiągalności celu zdrowotnego)
Cele zdrowotne WHO- 2000 rok
1. 50 % 6- letnich dzieci wolnych od próchnicy
2. Wartość wskaz
nika PUW nie większa niż 3 w grupie 12- letnich uczniów
3. 85 % 18-latków winno posiadać własne pełne uzębienie
4. Redukcja o 50 % bezzębia w grupie 35- 44 lat
5. Redukcja o 25% bezzębia w grupie 65- 74 lata (kontakt zwarciowy zębów)
6. Wdrożenie ogólnokrajowego epidemiologicznego monitoringu stanu zdrowia pacjentów
Pojęcia podstawowe:
1. Epidemiologia- nauka badająca wpływ czynników środowiskowych oraz warunków
występowania epidemii spowodowanych chorobami w określonej populacji, wpływających na
stan jej zdrowia. Może dotyczyć chorób ludzi, zwierząt i roślin.
2. Zapadalność (zachorowalność)- liczba nowo zarejestrowanych przypadków konkretnej
choroby w przedziale czasu (roku) na 100 tys. osób badanej populacji.
3. Chorobowość- liczba chorych w danej chwili na konkretną chorobę w określonej grupie
mieszkańców (np. na 100 tys. mieszkańców). Współczynnik ten obejmuje zarówno osoby
chorujące już wcześniej, jak i nowo stwierdzone przypadki.
4. Śmiertelność- liczba należących do określonej populacji, które giną w określonej jednostce
czasu z różnych powodów, wyrażona najczęściej jako zmiana względna liczebności
populacji (wskaz
nik śmiertelności); jest jednym z czynników decydujących o dynamice
liczebności populacji.
5. Umieralność- w demografii liczba zgonów w stosunku do liczby mieszkańców, np. wskaz
nik
umieralności niemowląt jest to liczba zgonów niemowląt w stosunku do 1000 żywo
urodzonych.
6. Średnia długość życia
7. Szczepienia profilaktyczne
8. Antygen, przeciwciało, seropozytywność
9. Choroba zakaz
na- grupa chorób roślin i zwierząt (w tym ludzi), będących następstwem
zakażenia ustroju czynnikiem zakaz
nym i złamania sił odpornościowych organizmu (lub w
odwrotnej kolejności) lub obecności w organizmie bioaktywnych toksyn (jadów)
drobnoustrojów.
10. Choroba cywilizacyjna- globalnie szerzÄ…ce siÄ™, powszechnie znane choroby, spowodowane
rozwojem cywilizacji. Częstotliwość ich występowania zależy od stopnia rozwoju
cywilizacyjnego społeczeństwa
11. Zakażenie (kropelkowe, pokarmowe, kontaktowe, mieszane, bezobjawowe, poronne)
12. Zjadliwość patogenów
13. Nosiciel, ognisko epidemiczne, okres wylęgania
14. Wywiad epidemiologiczny
15. Dezynfekcja- (po polsku dosłownie oznacza odkażanie)  postępowanie mające na celu
niszczenie drobnoustrojów i ich przetrwalników. Dezynfekcja niszczy formy wegetatywne
mikroorganizmów, ale nie zawsze usuwa formy przetrwalnikowe. Zdezynfekowany materiał nie
musi być jałowy. Dezynfekcja, w przeciwieństwie do antyseptyki dotyczy przedmiotów i
powierzchni użytkowych.
16. Dezynsekcja
17. Deratyzacja- zabieg sanitarny mający na celu wytępienie szczurów, myszy i innych gryzoni.
18. Sterylizator- zbudowany z zamkniętej komory z termoregulacją, wewnątrz której odbywa się
cyrkulacja gorącego powietrza. Sterylizacja polega na utlenianiu i inaktywacji składników
komórek drobnoustrojów przez gorące suche powietrze. Skuteczność wyjaławiania w
sterylizatorze powietrznym jest uwarunkowana utrzymaniem odpowiedniej temperatury przez
określony czas.
19. Autoklaw- hermetycznie zamknięty, ogrzewany zbiornik służący do przeprowadzania
procesów chemicznych.
20. Epidemia- występowanie w określonym czasie i na określonym terenie przypadków
zachorowań lub innych zjawisk związanych ze zdrowiem w liczbie większej niż oczekiwana
21. Endemia- nazywa się stałe występowanie zachorowań na określoną chorobę (np.chorobę
zakaz
nÄ…) na danym obszarze w liczbie utrzymujÄ…cej siÄ™ przez wiele lat na podobnym poziomie.
22. Pandemia- epidemia choroby zakaz
nej w różnych środowiskach, na dużym obszarze - różnych
kontynentach w tym samym czasie.
23. Badania prospektywne i retrospektywne
24. Czułość i swoistość testu skriningowego
25. Zapadalność i chorobowość w Polsce na HIV/ AIDS, Gruz
licÄ™, HBV, HCV
Spadek po 1950:
1. Szczotkowanie zębów
2. Flossing
3. PÅ‚ukanie jamy ustnej
4. Fluor do past i płukanek
5. Słodkie soboty i niedziele- ograniczenie słodkości
6. Regularne kontrole u dentysty
7. Dieta
Wyrzynanie się zębów mlecznych dentes decidui
1. siekacze przyśrodkowe 6-,9 miesiąc życia
2. siekacze boczne- 8-11 miesiąc życia
3. trzonowce przednie- 12- 16 miesiąc życia
4. kły- 16-20 miesiąc życia
5. trzonowce tylne- 20-30 miesiąc życia
Wyrzynanie się zębów stałych dentes permanentes
1. trzonowce I- 6-7 rok życia
2. siekacze przyśrodkowe- 7-8 rok życia
3. siekacze boczne- 8-9 rok życia
4. przedtrzonowce I- 10-11 rok życia
5. kły- 11- 12 rok życia
6. przedtrzonowce II- 11-12 rok życia
7. trzonowce II  12- 13 rok życia
ROLA FLUORU
Fluoroapatyty sa słabiej rozpuszczalne, niż hydroksyapatyty stanowiące mineralna część zęba
Proces krystalizacji apatytu i wbudowywaniem fluoru w miejsce grupy hydroksylowej oraz
wytwarzaniem fluorowanego apatytu zwany jest dojrzewaniem posterupcyjnym
Fluorki ingerują w procesy demineralizacyjno- remineralizacyjne przesuwając równowagę w kierunku
mniej kariogennych warunków
Przyczyniają sie w ten sposób do:
Øð zapobiegania powstawaniu próchnicy
Øð naprawy poczÄ…tkowych zmian próchnicowych
Øð hamowania postÄ™pu procesu próchnicowego
W warunkach sprzyjających próchnicy ( niskie pH śliny ) zwiększa sie aktywność jonu fluorkowego
Fluor wpływa hamująco na:
ðð tworzenie pÅ‚ytki bakteryjnej
ðð transport glukozy przez bÅ‚ony komórkowe bakterii kwasotwórczych
ðð ATP-aze bÅ‚ony bakteryjnej przenoszÄ…ca protony
1. Minerały zęba są mniej rozpuszczalne poprzez tworzenie podczas rozwoju fluoroapatytów
2. Fluor w ślinie i płytce ułatwia remineralizacje powierzchni zęba po erupcji zęba
3. Fluor w płytce wchodzi do komórek bakteryjnych, szczególnie w niskim pH i blokuje enolaze,
redukując w ten sposób produkcje płytki nazębnej.
NEGATYWNY WPA
YW FLUORU
ðð Hamuje aktywność enzymów ważnych dla procesów beztlenowej glikolizy  szczególnie enolazy
ðð Fluor w przewlekÅ‚ym zatruciu może upoÅ›ledzać funkcje metaboliczne komórek i tkanek
ðð WpÅ‚ywa on na aktywność okoÅ‚o 72 enzymów, głównie oksydoreduktaz, transferaz i hydrolaz,
zaburza cykl Krebsa, wytwarzanie ATP, hamuje syntezę białek i DNA
ðð Powinowactwo F do jonu wapniowego wpÅ‚ywa na gospodarkÄ™ wodno-elektrolitowa
ðð Ogranicza utlenianie glukozy oraz rozpad glikogenu w komórce
ðð Akumulacja fluoru, głównie w tkankach zmineralizowanych, prowadzi do fluorozy zÄ™bów i
szkieletu
ðð Nadmierna ekspozycja na zwiÄ…zki fluoru hamuje prawidÅ‚owy rozwój zawiÄ…zków zÄ™bowych
powodujÄ…c hypomineralizacje i fluorozÄ™ szkliwa
ðð Pod wpÅ‚ywem jonów fluoru mogÄ… być hamowane aktywnoÅ›ci enzymów lizosomalnych w
ameloblastach
ðð NastÄ™puje prawdopodobnie uszkodzenie ameloblastów, tworzÄ… siÄ™ nieregularne skupiska
kryształów apatytu oraz osłabione jest wiązanie sie części mineralnej i organicznej szkliwa