HIGIENA, ĆWICZENIE 6, 6.11.2012
PATOLOGIE
UZALEŻNIENIE
Człowiek od wielu tysięcy lat obcuje z narkotykami i tytoniem, jednak ich nadużywanie stało się
światowym problemem zdrowotnych dopiero w naszym wieku.
Według światowej Organizacji zdrowia (WHO) uzależnienia od substancji psychoaktywnych stanowią
jedno z najważniejszych zagrożeń dla życia jednostki współczesnej cywilizacji.
Uzależnienie wg WHO to stan psychicznych, a czasem fizyczny, wywołany interakcją między żywym
organizmem a jakimś środkiem (np. lekiem) charakteryzujący się zmianami w zachowaniu i innym
interakcjami, które zawsze są związane z przymusem okresowego lub systematycznego przyjmowania
środka w oczekiwaniu na jego efekty albo dla uniknięcia objawów wynikających z jego braku. Osobnik
może być uzależniony od więcej niż jednego środka.
Wystąpienie uzależnienia uwarunkowane jest:
´ð PodatnoÅ›ciÄ… na uzależnienie
´ð DostÄ™pnoÅ›ciÄ… Å›rodków
´ð Przyzwoleniem otoczenia
Wyróżnia się następujące typy uzależnień
ðð Fizyczne= fizjologiczne
ðð Psychiczne= psychologiczne
ðð SpoÅ‚eczne= socjologiczne
Uzależnienie fizyczne:
Wiąże się z włączenie wprowadzanych do organizmu środków lub ich metabolitów w cykl
biochemicznych przemian ustroju. Substancja uzależniająca poimimo swojej szkodliwości staje się
fizjologiczne potrzebna organizmowi, niezbędna dla zachowania homeostazy.
Brak danego środka we krwi powoduje zaburzenia czynności komórek i funkcjonowania różnych
narządów. Jego odstawienie wywołuje powstanie tak zwanego zespołu abstynencyjnego
Zespół abstynencyjny (syndrom braku, głodu narkotyku) jest to zespół różnorodnych,
nieprzyjemnych objawów somatycznych i psychicznych powstających w wyniku:
üð odstawienia stale przyjmowanego leku
üð zmniejszenia jego dawki
üð równoczesnego przyjÄ™cia substancji dziaÅ‚ajÄ…cej antagonistycznie
Rodzaj objawów i ich nasilenie zależą od preparatu, dawki, okresu zażywania i cech osobowości.
Nasilenie objawów abstynencji może prowadzić do zgonu.
Z uzależnieniem fizycznym wiąże się także zjawisko tolerancji (adaptacji)
Tolerancja jest to zmniejszenie wrażliwości organizmu na dany środek w wyniku czego, w celu
uzyskania takich samych efektów działania zachodzi konieczność przyjmowania coraz większych
dawek.
Wyróżniamy tolerancję
´ð KrzyżowÄ… swoistÄ… (caÅ‚kowitÄ…)
Zachodzi wówczas gdy używanie jednego środka powoduje zwiększenie tolerancji również i w
stosunku do innych substancji podobnego typu (np. heroina- morfina, alkohol- barbiturany)
27
´ð KrzyżowÄ… nieswoistÄ… (niecaÅ‚kowitÄ…)
Charakteryzuje się tym, że używanie jednego środka powoduje tylko częściowa adaptację do
innych związków należących do tej samej grupy chemicznej.
Uzależnienie psychiczne
Jest to stan patofizjologiczny przejawiający się różnym stopniem prgnienia aż do przymusu brania
środka, który staje się niezbędny dla prawidłowego umysłowego funkcjonowania jednostki (wywołuje
przyjemność albo usuwa uczucie dyskomfortu)
Uzależnienie społeczne:
Zażywanie różnych środków pod wpływem panującej mody lub w grupie podobnych do siebie ludzi
(np. hipisi) w kręgach młodzieży z tak zwanych subkultur. Istotą zjawiska jest bardzo silne
uzależnienie od grupy co pociąga za sobą bezwzględne respektowanie panujących w niej zasad.
Terminem ogólnym stosowanym do wszystkich postaci uzależnień jest pojecie narkomani. Specjaliści
z WHO określili narkomanię jako stan okresowego lub chronicznego zatrucia wywołanego
powtarzalnym wprowadzenie narkotyku.
Za narkotyk uważa się każdą substancję, która dostarczana organizmowi wywołuje określony efekt
farmakologiczny i której używanie może doprowadzić do powstania różnego typu zależności.
WHO wyróżnia w narkomanii jako chorobie dwa różniące się od siebie stany: nałóg i przyzwyczajenie.
NAA
ÓG NAWYK= PRZYZWYCZAJENIE
Przymus lub nieodparta potrzeba (natręctwo) Bardzo silne pragnienie (lecz nie przymus)
brania, konieczność zdobycia narkotyku za każdą używania danego środka
cenę Brak lub mała tendencja do zwiększania dawek
Tendencja do zwiększania dawek Pewien stopień uzależnienia psychicznego, brak
Uzależnienie fizyczne i psychiczne uzależnienia fizycznego
Skutki szkodliwe zarówno dla jednostki jak i Wpływ na osobę, bez skutków społecznych
otoczenia (społeczeństwa)
Czynniki wpływające na powstanie uzależnień
ðð Biologiczne
üð Genetyczne
- krewni I stopnia (zwłaszcza dzieci) osób uzależnionych
- dziedziczone predyspozycje biochemiczne
- geny warunkujące uzależnienia
üð Biochemiczne
- zróżnicowanie dehydrogenazy aldehydowej
ðð Psychologiczne
- niedojrzałość emocjonalna
- niska samoocena
- poczucie winy, trudności w wyrażaniu uczuć
- niepokój w relacjach interpersonalnych
- perfekcjonizm
- trudności interpersonalne
ðð SpoÅ‚eczne i ekonomiczne
- kulturowe
- środowiskowe
- polityczne i ekonomiczne
- dostępność napojów alkoholowych
28
ROZPOZNANIE I ZAHAMOWANIE UZALEŻNIENIA W ZALEŻNOŚCI OD JEGO FAZY
Faza I- Rozpoznanie, eksperymenty
Zapoznanie z narkotykiem następuje najczęściej na imprezie w czasie wakacji, w grupie, na której
dziecku zależy. Pierwszy papieros z marihuaną kończy się zwykle rozczarowaniem. Część osób uznaje,
że zaspokoiło swoją ciekawość i nigdy nie próbuje już tego typu środków. Sa jednak tacy, którzy będą
to kontynuować.
Faza II- Częstsze używanie
Narkotyk dla wielu osób staje się synonimem bezpieczeństwa, lepszego samopoczucia. W tej fazie
człowiek zaczyna szukać okazji, towarzystwa, w którym będzie mógł zażywać narkotyk. Przejmuje
inicjatywę. z biernego palacza marihuany staje się aktywnym. Bierze coraz częściej i zaprzecza.
W tej fazie należy zwrócić uwagę na:
´ð pogorszenie siÄ™ stopni w szkole
´ð dużą liczbÄ™ nieobecnych godzin
´ð spóz
nienia do domu
´ð póz
ne powroty
´ð kÅ‚opoty z utrzymaniem domowych obowiÄ…zków
´ð zmiany w aktywnoÅ›ci (zmÄ™czenie lub nagÅ‚a aktywność)
´ð nieuzasadnione zmiany nastroju
´ð tajemnicze, krótkie telefonu
´ð nagÅ‚e wyjÅ›cia o dziwnych porach dnia
´ð rysunki i napisy zwiÄ…zane z narkotykami
´ð kaszel, zaczerwienione spojówki
Faza III- Regularne zażywanie
Narkotyki stają się niezbędne do życia. Wymówki są starannie przemyślane, póz
ne powroty
usprawiedliwione. Uzależniony dalej korzysta z zaprzeczeń. Próbuje zapewnić wszystkich dookoła
(również i siebie), że jest w porządku. Osoby które doszły do II fazy uzależnienia, bardzo szybko
wracają po krótkiej abstynencji do swoich przyzwyczajeń.
W tej fazie należy zwrócić uwagę na:
- kontrastowe zmiany zachowania,
- coraz większe zaniedbanie w nauce,
- ucieczki z domu
- coraz większe kłamstwa,
- posiadanie własnych pieniędzy, mimo braku pracy (handel),
- póz
ne powroty lub też noce spędzone poza domem
- podbieranie pieniędzy z portfela
Faza IV- Zaawansowanie
W tej fazie stan odurzenia właściwie się nie kończy. Zdarzają się iniekcje dożylne. Pojawia się
 kompot . Cena staje się nieważna, a narkotyk pomaga jedynie uniknąć nieprzyjemnych wrażeń. Ta
faza to ucieczka przed konsekwencjami wcześniejszego brania. Pojawiają się nowe narkotyki,
zwiększają się też dawki, gdyż organizm przyzwyczaił się do codziennej porcji narkotyków.
Należy tutaj zwrócić uwagę na:
- niemożność wywiązania się z obowiązków,
- zanik zainteresowań
- zmiany w wyglÄ…dzie (wyniszczenie),
- codzienne branie narkotyków.
29
Największe szanse na wyzdrowienie mają osoby, które zdecydowały się na leczenie w I fazie
uzależnienia, kiedy narkotyki spożywane były sporadycznie. Zwykle wtedy wystarczają konsultacje ze
specjalistą, wspólna, spokojna rozmowa z dzieckiem dotycząca narkotyków, jasne postawienie
sprawy dotyczącej ich nie używania.
W II fazie niezbędna staje się regularna pomoc terapeutyczna. Najlepsze efekty przynosi pobyt w
ośrodku wczesnej interwencji, świetlicy terapeutycznej lub klubie, gdzie prowadzone są zajęcia
grupowe dla osób uzależnionych. Równoległe do spotkań w grupie powinny być spotkania raz lub
dwa razy w tygodniu z terapeutą na sesjach indywidualnych. Pomagają one nastolatkowi poradzić
sobie z własnymi uczuciami i problemami, jakie pojawiają się w pierwszym okresie abstynencji.
Konfrontują z faktami, niszczą iluzje i zaprzeczenia. Dużą pomocą jest również kontrakt spisywany z
dzieckiem przez rodziców dotyczący jego pobytu w domu. Nakreśla on ramy i granice, które u osoby
uzależnionej są często zatarte. Można w nim również uwzględnić przeprowadzenie testów na
obecność narkotyków w moczu.
Nie zostanie narkomanem dziecko, które:
´ð czuje silne wiÄ™zi z rodzinÄ…
´ð umie myÅ›leć samodzielnie, nie ulega wpÅ‚ywom otoczenia
´ð zna swojÄ… wartość
´ð jest twórcze, rozwija wÅ‚asne zainteresowania
´ð należy do rodziny, która ma jasno sprecyzowane stanowisko dotyczÄ…ce szkodliwoÅ›ci
zażywania narkotyków
´ð ma kolegów, których rodzice jasno stawiajÄ… sprawÄ™ narkomanii
´ð potrafi odróżnić narkotyczne mity od faktów
Substancje psychoaktywne
üð alkohol
üð tytoÅ„
üð kanabinole- pozyskiwane z konopii indyjskich- marihuana, haszysz
üð halucynogeny- syntetyczny analog amfetaminy i meskaliny- ekstazy, dietyloamid
kwasy lizergowego- LSD, grzyby halucynogenne
üð opiaty- wytwarzane z maku- heroina, morfina, kodeina, opium
üð psychostymulujÄ…ce- pochodne fenylopropynalu- amfetamina
üð kokaina- z liÅ›ci koki i nne psychostymulujÄ…ce- kofeina
üð inhalaty- rozpuszczalniki, farby, lakiery, benzyna, eter
üð Å›rodki nasenne i uspakajajÄ…ce
Nadużywanie substancji psychoaktywnych- skutki
´ð szkody zdrowotne- zespół uzależnienia, czynniki ryzyka chorób przewlekÅ‚ych, infekcji
´ð zachowania ryzykowne, podejmowane w zwiÄ…zku z nadużywaniem tych substancji
´ð zagrożenia dla rozwoju psychoruchowego i emocjonalnego
´ð szkody spoÅ‚eczne
Toksyczne działanie alkoholu etylowego
- układ nerwowy- polineuropatie, zmiany zanikowe móżdżku i mózgu, encefalopatia
- układ pokarmowy- przewlekłe zapalenie błony śluzowej, zaburzenia perystaltyki, zapalenie
trzustki, wÄ…troby
- układ krążenia- nadciśnienie tętnicze, kardiomiopatia alkoholowa
- układ oddechowy- zapalenie błony śluzowej, częstsze nowotwory
- układ moczowy- ostra niewydolność nerek, wzrost stężenia kwasu moczowego we krwi, dna
moczanowa
- układ hormonalny- nieprawidłowe wydzielanie testosteronu, zniszczenie struktury
plemników, hypogonadyzm, zanik jajników, bezpłodność
30
Trzy rodzaje pijÄ…cych:
a) Rozsądnie pijący- większość ludzi pije rozsądnie
b) Alkoholicy- to są ludzie u których ciężkie picie doprowadziło do pojawienia się uzależnienia i
innych problemów
c) Dużo pijący- ci ludzie piją za dużo w stosunku do swoich możliwości, powinni zacząć pić
rozsÄ…dnie
Co to jest porcja standardowa?
Porcja standardowa= 10 g czystego alkoholu etylowego.
Kufel piwa- 200 ml, 5% = Lampka wina- 100 ml, 10% = Kieliszek wódki- 25 ml, 40%
0,1 0 - rozproszona uwaga
0,2 0 - wydłużony czas postrzegania
0,3 0 - drobne zaburzenia równowagi i koordynacji, gorsze spostrzeganie kształtu przedmiotów w
oddali, zmniejszenie zdolności rozpoznawania w sytuacji, pobudliwość
0,5 0 - upośledzenie koordynacji wzrokowo- ruchowej, pogorszenie ostrości widzenia i oceny
odległości, opóz
nienie adaptacji oka do ciemności i ruchomych z
ródeł światła
0,8 0 - błędna ocena własnych możliwości, znaczne obniżenie samokontroli i koncentracji
1-2 0 - zaburzenia koordynacji mięśniowej i równowagi, osłabienie sprawności intelektualnej i
pamięci, brawura, opóz
nienie czasu reakcji, wahania nastroju (euforia, agresja)
2-3 0 - zaburzenia mowy, wzmożona senność, obniżenie zdolności kontroli własnego zachowania i
poruszania siÄ™
3-4 0 - spadek ciśnienia krwi, obniżenie temperatury, możliwy powolny zanik funkcji oddechowych
powyżej 4 0 - śpiączka
OGÓLNA WAGA CIAA
A (w kg) 70 % dla M= WAGA PA
YNÓW USTROJOWYCH (w kg)
60 % dla K
SYGNAA
Y OSTRZEGAWCZE ÅšWIADCZACE O ROZWOJU CHOROBY ALKOHOLOWEJ
- picie pomimo szkód zdrowotnych, rodzinnych, społecznych
- jednorazowe spożywanie większych ilości napoi alkoholowych, zawierających powyżej 100 g
ETOH (4 duże piwa, jeden litr wina, ćwierć litra wódki)
- regularne, codzienne wypijanie więcej niż 20 grama ETOH (1 piwo, 2 lampki wina, 50gram
wódki)
- klinowanie- pijąc następnego dnia usuwanie skutków poprzedniego picia
- picie w samotności, gdy odczuwane jest zmęczenie, smutek, cierpienie
- zaniedbywanie obowiązków i zadań z powodu picia alkoholu
- luki pamięciowe
- kierowanie pojazdem po alkoholu
- irytacja, gdy nie można sięgnąć po alkohol, zaprzeczenie, że ma się problem z alkoholem
31
Fazy uzależnienia alkoholem
1. Wstępna- używanie alkoholu bez zaburzeń zdrowotnych i społecznych, powodujące wzrost
tolerancji na alkohol
2. Objawowa- nadużywanie alkoholu w celu likwidacji skutków zespołu odstawienia ( głód
alkoholowy) powodujące czasami niekorzystne następstwa społeczne
3. Ostrzegawcza- nałogowe nadużywanie alkoholu z objawami fizycznego i psychicznego
uzależnienia (koncentracja wokół spraw dotyczących alkoholu, picie po kryjomu,
organizowanie okazji do picia, poczucie winy, unikanie rozmów nt. picia alkoholu)
4. Krytyczna- nałogowe używanie alkoholu w fazie ubytkowej, związane z degradacją
psychiczną, społeczną i nieodwracalnymi objawami (utrata kontroli nad piciem, stany agresji,
wyrzuty sumienia, nawroty picia, problemy zdrowotne, rodzinne, próby samobójcze)
Polski model picia alkoholu:
´ð wysokie spożycie
´ð napoje o znacznej zawartoÅ›ci alkoholu
´ð wczesna inicjacja
´ð jednorazowe spożycie dużych iloÅ›ci wysokoprocentowego alkoholu
Cechami rodziny alkoholika sÄ…:
- koncentracja wszystkich członków rodziny na tym, który nałogowo pije
- ukrywanie jego alkoholizmu- cała rodzina solidarnie strzeże tajemnicy
- ciągły stres i cierpienie, brak poczucia bezpieczeństwa
- zaniedbywanie swoich potrzeb przez innych członków rodziny
- chaos i dezorganizacja życia rodzinnego
- nasilone konflikty
-  zamrożenie uczuć
- zamiana ról, przejmowanie zadań i obowiązków innych domowników
- izolacja społeczna
Dzieci w rodzinie alkoholików przyjmują różne postawy: bohater rodzinny, niewidzialne dziecko,
kozioł ofiarny, maskotka.
FAS (FETAL ALCOHOL SYNDROM)
To zaburzenia pojawiające się u dzieci jako rezultat spożywania alkoholu przez ciężarną matkę
Kryteria diagnostyczne FAS
´ð opóz
niony wzrost zarówno przed jak i po urodzeniu
´ð uszkodzenie mózgu, którego skutkiem sÄ… zaburzenia neurologiczne, opóz
niony rozwój,
osłabienie intelektu, zaburzenia zachowań, uczenia się i pamięci
´ð charakterystyczne rysy twarzy; maÅ‚e oczodoÅ‚y, krótki nos, pÅ‚aska twarzoczaszka, wÄ…ska warga
górna, mała żuchwa
´ð wywiad
U osób z FAS ciało modzelowate mózgu jest uszkodzone, brakuje połączeń pomiędzy dwoma
półkulami mózgu, informacje przebiegają powoli i nieskutecznie
Osoby z FAS znają zasady i rozumieją konsekwencję ich złamania, ale nie są w stanie najpierw myśleć
a póz
niej działać
32
Program Fastryga
1. Konkret, bez pojęć abstrakcyjnych
2. Stałość komunikatów
3. Powtarzanie
4. Rutyna w życiu codziennym
5. Prostota w życiu
6. Szczegółowość komunikatów
7. Jasne zasady postępowania
8. Nadzór przy większości czynności
Wzory picia alkoholu i ich konsekwencje
·ð Picie rozsÄ…dne- umiarkowane przez osoby peÅ‚noletnie, nie powoduje szkód zdrowotnych ani
społecznych
·ð Picie ryzykowne- potencjalnie Å‚Ä…czy siÄ™ z powstawaniem szkód zdrowotnych- wypadki
·ð Picie szkodliwe- ewidentne szkody zdrowotne (np. marskość wÄ…troby) bez klinicznych
objawów uzależnienia- ok. 2 mln osób
·ð Uzależnienie- zespół objawów somatycznych zaburzeÅ„ zachowaÅ„ i funkcji poznawczych- ok.
700 tys. osób
·ð Zespół alkoholowy- maÅ‚ogÅ‚owie, zaburzenia rozwoju, objawy neurologiczne u ok. 6%
potomstwa matek alkoholiczek
Terapia uzależnienia alkoholowego
- fundamentalnym warunkiem zdrowienia jest abstynencja
- udział w spotkaniach anonimowych alkoholików
- przebudowa stylu życia na abstynencki
- udział najbliższej rodziny w leczeniu
- zdobywanie wiedzy z zakresu alkoholizmu i dziedzin pokrewnych
- praca na rzecz innych uzależnionych
- ok. 70 % pacjentów nie osiąga trwałych rezultatów po terapii
TYTOC

Dym tytoniowy zawiera 4000 substancji chemicznych, z których większość została zidentyfikowana
jako toksyczne, a 40 z nich ma działanie kancerogenne
Różnorodność struktury chemicznej tak dużej liczby składników sprawia, że wywierają one
wielokierunkowe złożone działanie biologiczne na żywy organizm.
Skład chemiczny dymu tytoniowego
·ð Substancje kancerogenne- inicjatory (WWA), nitrozo aminy, izotopy promieniotwórcze i
promotory nowotworów (fenole, wolne kwasy tłuszczowe)
·ð Substancje drażniÄ…ce- azotany, amoniak, cyjanowodór, fenole, lotne kwasy
·ð Substancje smoliste
·ð Tlenek wÄ™gla
·ð Nikotyna
Mechanizm działania nikotyny w mózgu przypomina mechanizm działania kokainy, heroiny,
amfetaminy. Nikotyna uzależnia silniej niż heroina, alkohol, kofeina i marihuany.
33
Cykl uzależnienia od nikotyny
I
Od momentu wchłonięcia dymu tytoniowego przez palacza, nikotyna dociera do mózgu w ciągu kilku
sekund
II a
Nikotyna pobudza wydzielanie dopaminy, uznawanej za substancjÄ™ odpowiedzialnÄ… za doznanie
przyjemności związanej z paleniem
II b
Nikotyna oddziałuje także na noradrenalinę, substancję wpływającą na ożywienie i pobudzenie
aktywności organizmu
III
W momencie przerwania palenia poziom dopaminy i noradrenaliny spada, palacz nie odczuwa już
przyjemności lecz doznaje przykrych objawów abstynencji
IV
Palacz sięga po następnego papierosa, aby złagodzić objawy abstynencji i ponownie odczuwać
przyjemność; z czasem mózg osoby palącej przyzwyczaja się do działania nikotyny i w ten sposób
palacz tytoniu uzależnia się od niej
PALENIE TYTONIU A NOWOTWORY
Poszczególne narządy człowieka są w różnym stopniu wrażliwe na składniki dymu papierosowego.
Najczęściej rozwijają się w układzie oddechowym- płucach, krtani, tchawicy, przełyku i jamie ustnej.
W Polsce palenie tytoniu jest przyczynÄ…:
ðð 80-90% przypadków raka pÅ‚uc u M
ðð 60- 80 % przypadków raka pÅ‚uc u K
POWIKA
ANIA POOPERACYJNE U PALACZY
- powikłania (p.) płucne (6 x częściej)
- p. po operacji by  passu wieńcowego (o 50% częściej)
- p. po zabiegach brzusznych (o 37 % częściej)
- ryzyko ch. wieńcowej (o 70 % częściej)
- skurcz krtani podczas wprowadzania do znieczulenia
- śmiertelne p. chns w okresie pooperacyjnym
- p. w gojeniu się ran pooperacyjnych (niepalący- 5% przypadków, palacze 31 %)
- reoperacje ( u niepalących ponowny zabieg trzeba wykonać w 4 % przypadków, u palaczy- u
15 % chorych)
PALENIE OSA
ABIA SA
UCH
“! przepÅ‚ywu krwi do Å›limaka- wewnÄ™trznej części ucha, przekazujÄ…cej dz
więki do mózgu
PALENIE A IMPOTENCJA I BEZPA
ODNOŚĆ
üð w naczyniach krwionoÅ›nych palaczy tworzÄ… siÄ™ zÅ‚ogi tÅ‚uszczowe (miażdżyca), naczynia
zwężają się, co zmniejsza przepływ krwi, także do penisa, a to może prowadzić do zaburzeń
wzwodu
üð dochodzi do rozszerzenia siÄ™ zastawek, przez co krew odpÅ‚ywa z penisa zbyt szybko
üð niekorzystny wpÅ‚yw na hormony pÅ‚ciowe “! iloÅ›ci nasienia
34
KIEDY PRZED OPERACJ
NALEŻY PRZESTAĆ PALIĆ?
2-3 GODZINY
Ustępują skutki działań nikotyny (ę! czynności serca, ę! ciśnienia krwi, ę!obwodów oporu
naczyniowego, ę! kurczliwości serca, prowadzi do szybszego zużywania przez nie O2 i w konsekwencji
do niedotlenienia serca
12 GODZIN
Wartość karboksyhemoglobiny “!“! z wysokiego u palaczy poziomu 5-15 % do normy wynoszujÄ…cej
0,3- 1,6 %
4- 6 DNI
Uaktywniają się rzęski wyścielające układ oddechowy- do przywrócenia pełnej ich aktywności trzeba
rzucić palenie na wiele miesięcy
7 DNI
Komórki wyściełające drzewo oskrzelowe odzyskują swój normalny wielokątny kształt (u palaczy są
one okrągłe i luz
no rozmieszczone, co powoduje reaktywność oskrzeli podczas znieczulenia, a na co
dzień- częstsze infekcje wirusowe)
2- 6 TYGODNI
Wraca do normy objętość wydzieliny dróg oddechowych
4- 6 TYGODNI
Lepszy stan oskrzeli
6 TYGODNI
Powraca prawidłowa aktywność przeciwciał
2 MIESI
CE
“!“! ryzyko powikÅ‚aÅ„ pÅ‚ucnych (zarówno po zabiegach kardiochirurg, jak i innych operacjach)
3 MIESI
CE
Śluz wypełniający drogi oddechowe odzyskuje prawidłową lepkość i ciągliwość, drogi oddechowe
oczyszczajÄ… siÄ™
SKUTKI PALENIA PAPIEROSÓW
ODWRACALNE NIEODWRACALNE
Krążeniowe:
- ę!ę! czynność serca - choroba niedokrwienna serca
- “!“! stosunek iloÅ›ci dotarczanego tlenu
do zapotrzebowania tlenowego w
mięśniu sercowym
- “! transport i dostarczanie tlenu do
tkanek
- upośledzona gospodarka wapnia w
mięśniu sercowym
35
Oddechowe:
- ę!ę! wydzielania śluzu - POChP- przewlekła obturacyjna choroba
- “!“! oczyszczanie pÅ‚uc
- hiperreaktywność górnych i dolnych - niewydolność prawokomorowa
dróg oddechowych
- ę!ę! przepuszczalność nabłonka w
płucach
Hematologiczne:
- ę!ę! wartości Hgb, hematokrytu,
erytrocytów i leukocytów
- ę!ę! lepkość krwi
- ę!ę! ilości fibrynogenu
Immunologiczne:
- zmieniona funkcja komórek
- zmiany morfologiczne makrofagów
pęcherzykowych
PALENIE A ZABURZENIA SEKSUALNE KOBIET
Äð Kobiety stosujÄ…ce piguÅ‚ki antykoncepcyjne majÄ… Ä™!Ä™! ryzyko chorób serca i udaru mózgu
Äð objawy menopauzy pojawiajÄ… siÄ™ o ok. 1-2 lata wczeÅ›niej i majÄ… bardziej dolegliwy przebieg
Äð Ä™!Ä™! ryzyka wystÄ…pienia zÅ‚oÅ›liwych nowotworów szyjki macicy
Äð skÅ‚onność  palaczek do  mÄ™skiej sylwetki
PALENIE A PROBLEMY Z ZAPA
ODNIENIEM
- “! pÅ‚odnoÅ›ci u kobiet i mężczyzn, a nawet ryzyko wystÄ…pienia caÅ‚kowitej bezpÅ‚odnoÅ›ci
- kobiety palące mogą mieć ę!ę! trudności z zajściem w ciążę- częściej zdarzają się u nich ciąże
pozamaciczne
- mniej skuteczne leczenie bezpłodności u palaczy
PRZETWORY KONOPI INDYJSKICH (KANABINOLE)
Delta-9-tetrahydrokannabinol- THC
MARIHUANA (joint, ziele, trawa, skun)
Zielonobrązowe liście i nasionka, kwiatostany, przypominające natkę pietruszki lub majeranek,
s.p. palenie, doustnie
OBJAWY
´ð skÅ‚onność do Å›miechu bez przyczyny
´ð pseudofilozofowanie
´ð zaburzenia percepcji zmysÅ‚owej
´ð zmiana poczucia czasu i przestrzeni
´ð omamy wzrokowe, sÅ‚uchowe przeżywanie marzeÅ„ sennych na jawie
´ð senność
´ð zaburzenia somatyczne: Ä™! ciÅ›nienia krwi, tachykardia, suchość w ustach, Ä™! apetyt,
przekrwienie spojówek, oczopląs, rozszerzone z
renice, światłowstręt, obrzęk bł. śluzowych
górnych dróg oddechowych
- zaburzenia neurologiczne: wahania nastroju
- zaburzenia percepcji zmysłowej (gorsze odróżnianie dz
więków, kolorów)
- “! uczuciowoÅ›ci wyższej, Ä™! agresywnoÅ›ci
- stany zapalne górnych dróg oddechowych,  kwaśny oddech
- słodkawa woń oddechu, włosów i ubrania
36
HASZYSZ (grudka, kostka, czekoladka)
BrÄ…zowe i czarne kulki lub kostki, cienkie paski.
HALUCYNOGENY
LSD- dwuetyloamin kwasu lizergowego
DOM, STP, TMA
PSYLOCYBINA
MESKALINA
MDMA
FENCYKLIDYNA (PCP)
Malutkie bibułki z kolorowymi nadrukami, tabletki, kapsułki nasączone roztworem LSD, suszone
grzybki o zabarwieniu od żółtawego do czerwonego
s.p.: doustnie/ palone 9PCP), wysysane z nasÄ…czonego papierka
OBJAWY
´ð Ä™! ciÅ›nienia krwi, tachykardia, hipertermia, rozszerzenie z
renic
´ð zatrucie- halucynoza, obfite poty, “! ostroÅ›ci wzroku, drżenie, zaburzenia o obrazie paniki
(bad trip), wrażenie nadchodzącego szaleństwa, nieodwracalnego uszkodzenia mózgu,
widzenie dz
więków, słyszenie barw, omamy wzrokowe, chwiejność emocjonalna (od euforii
do depresji)
´ð przeżycia mistyczne, lÄ™k
O.A: krótkotrwałe epizody psychotyczne (flashback)
KHAT (Catha edulis)
s.p.: napój z ww. rośliny khat, żucie liści- działanie podobne do kokainy, ale bez właściwości
znieczulajÄ…cych
OPIOIDY
Przetwory wytwarzane ze słomy maku lekarskiego
OPIUM
S.p- palenie
HEROINA
Biały/ beżowo brązowy proszek o gorzkim smaku
s.p.: wstrzykiwana
KOMPOT tzw. polska heroina
Jasny/ ciemnobrązowy płyn o wyczuwalnym słodkich zapachu i gorzkim smaku
s.p.: wstrzykiwana
BROWN SUGAR
Brunatna/ różowa/ beżowa granulowana substancja wyglądem przypominająca cukier lub żwirek
s.p.:najczęściej wdychany jest dym, czasem wstrzykiwana, rzadziej doustnie
OBJAWY:
·ð zwężone z
renice
·ð brak reakcji z
renic na światło
·ð szkliste oczy
·ð “! Å‚aknienie
·ð senność
·ð powolne wypowiedzi
37
üð okopcone sreberka folii aluminiowej
üð Å›lady krwi na bieliz
nie
ZATRUCIE OSTRE/ PRZEDAWKOWANIE
Z.A (7-10 dni): ę!w OUN amin biogennych: NA, dopaminy, acetylocholiny w 2-3 dobie: bóle
mięśniowe, tachykardia, hipertermia, akatyzja z tazykinezją, bezsenność, tendencje samobójcze .
AMFETAMINA (spid, feta, wit. A)
Biały/ beżowy proszek, tabletki, kapsułki
s.p.: doustnie. wstrzykiwana. wciÄ…gana przez nos
Ä™!uwalniania dopaminy- psychoza schizofreniczna
OBJAWY:
´ð poczucie mocy, euforii
´ð wzmożona aktywność + sÅ‚owotok
´ð bezsenność
´ð brak apetytu
´ð rozszerzone z
renice
´ð przyspieszona czynność serca
´ð wzrost ciÅ›nienia krwi
´ð zaczerwienienie skóry
´ð suchość w ustach
üð wychudniecie
üð rozwój stanów depresyjnych
üð psychozy, Å›piÄ…czka
O.A.:
Dotyczą głównie sfery psychicznej, w początkowym okresie nadmierna senność/ długotrwały sen (12-
18 godzin), dysforia i nużliwość.
KOKAINA (koka, śnieg, charcie, biała dama, wit. C)
Krystalicznie biały proszek
s.p.L donosowo/ wstrzykiwana/ doustnie/ palona
OBJAWY
´ð pociÄ…ganie nosem lub katar
´ð nadpobudliwość, gadatliwość
´ð niepokój psychoruchowy
´ð rozszerzone z
renice
´ð wzrost ciÅ›nienia krwi, tachykardia
´ð euforia
´ð osÅ‚abienie krytycyzmu
üð fajki, maÅ‚e foliowe torebeczki, lusterka
üð stany depresyjne, urojenia przeÅ›ladowcze, impotencja (ale zatrucia sprzyja wzmożone
aktywności seksualnej), zakrzepy krwi
üð silnie uzależnia i szybko dziaÅ‚a
Z.A. (kilka dni- kilka tygodni): uczucie głodu kokainy, poczucie winy, pesymizm
BRACK (kisielek, galaretka)
Białe/ beżowe/ brązowe kamyki (żwir)
s.p.: palony w specjalnej fajce lub wdychanie jego oparów.
38
LEKI USPOKAJAJ
CE I NASENNE (Dorotka, efka, pestki)
Wygląd: tabletki, płyny
s.p.: doustnie/ wstrzykiwane po rozpuszczeniu
OBJAWY:
´ð zamazana mowa
´ð zaburzenia koordynacji- chwiejność chodu
´ð upoÅ›ledzenie uwagi i pamiÄ™ci
´ð maÅ‚e dawki dajÄ… poczucie odprężenia, wiÄ™ksze- senność i stan jak po upojeniu alkoholowym
´ð dÅ‚ugotrwaÅ‚e używanie prowadzi do uzależnienia psychicznego i fizycznego: Ä™! tolerancja na
leki, “!ogólny stan zdrowia, “!poziom intelektualny
üð opakowania po lekach, ampuÅ‚ki
üð uwaga!- mieszanie z alkoholem
Z.A. (7- 8 dni)- napady drgawkowe o typie grand, padaczka abstynencyjna, zespół majaczeniowy,
halucynacje, hipotermia, zespoły depresyjne i urojeniowo- lękowe, niewydolność kreżniowo-
oddechowa
TABLETKA GWAA
TU- KOKTAJL GWAA
TU
Rozpuszczalna w płynie substancja bez smaku i zapachu
Popularne środki wykorzystywane to- GHM- kwas gamma-hydroksymasłowy, Flunitazepam,
Ketamina.
Działanie: już po 10- 20 minutach- złe samopoczucie, zawroty głowy, zachowania jak po alkoholu-
agresywne, utrata samokontroli, niepamięć wsteczna 6-8 godzin.
Sprawca może ofiarę okraść, skompromitować (filmy), zgwałcić
Jak uniknąć bycia ofiarą TG:
- nie pozostawiać otwartego napoju
- zachować umiar w piciu
- przy gorszym samopoczuciu szybko o tym komuÅ› zaprzyjaz
nionemu powiedzieć
Po 72 godzinach TG nie do wykrycia w organizmie.
39