gdzie: p0, v0, T0 - określają parametry gazu w warunkach normalnych Pi, Vi, Ti - określają parametry gazu w stanie 1 p2, v2, T2 - określają parametry gazu w stanie 2.
lub pV/T = const (m = const) [2]
Jeżeli wyrazimy masę gazu za pomocą liczby moli "n" i uwzględnimy prawo Avogadry, to otrzymamy zależność zwaną równaniem stanu gazu doskonałego lub równaniem Clapeyrona.
| pV = nRT 13] |
gdzie: p - ciśnienie [Pa]
V -objętość [dm3] n - ilość moli substancji gazowej R - stała gazowa = 8,31 [J/mol K]
T - temperatura w skali bezwzględnej [K]
Przykład 4. Obliczyć objętość dwutlenku węgla powstałego podczas prażenia 1Mg skały wapiennej zawierającej 80% CaC03 i resztę domieszek nieaktywnych. Objętość C02 podać w warunkach normalnych i w warunkach prowadzenia procesu gdzie t = 1100°C , p = 980 hPa. Rozwiązanie:
Podczas prażenia węglanu wapnia zachodzi reakcja: CaC03 -» CaO + C02
Z jednego mola węglanu wapnia tj. 40g + 12g + 3-16g = 100g otrzymuje się jeden mol dwutlenku węgla, który zajmuje objętość 22,4 dm3 w warunkach normalnych.
1Mg = 106g skały wapiennej zawiera 0,8-106 g czystego CaC03.
Znając masę molową CaC03, oraz masę czystego węglanu wapnia w skale otrzymujemy zależność proporcjonalną:
100 g CaC03 - 22,4 dm3 C02
22,4dm3 0,8- 106g = 17920odm3 = 179,2m3C02 lOOg
Objętość dwutlenku węgla zmierzona w warunkach normalnych wynosi 179.2 m3. Objętość C02 w warunkach rzeczywistych można obliczyć ze wzoru [1]
p.y. _ p0v0
T, T0
931,83m3
1013,25hPa ■ 179,2m3 ■ 1373K 980hPa•273K
Przykład 5. Obliczyć ile zużyto cynku w reakcji z nadmiarem H2S04, jeśli w temperaturze 30°C i pod ciśnieniem 900 hPa wydzieliło się 50 dm3 wodoru.
Rozwiązanie:
Reakcja przebiega według równania:
Zn + H2S04 = ZnS04 + H2
Z jednego mola atomów cynku powstaje jeden mol wodoru, co w warunkach normalnych (p=1013,25 hPa i T=273K) stanowi 22,4 dm3. Ponieważ reakcja przebiega w innych warunkach ciśnienia i temperatury (pi,Ti), więc w pierwszej kolejności obliczamy objętość jaką otrzymany w reakcji wodór zajmuje w warunkach normalnych (V0).
W tym celu korzystamy ze wzoru [1] i obliczamy szukaną wartość V0:
900hPa 5Odm3 ■ 273K 1013,25hPa • 303K
V. T0 _ Po T,
= 40,0 ldm 3
Uwzględniając masę molową Zn oraz objętość 1 mola H2 w warunkach normalnych = 22,4 dm3,obliczamy szukaną wartość Zn w oparciu o zależność proporcjonalną, wynikającą z równania zachodzącej reakcji:
65g Zn - 22,4 dm3 _xg Zn_- 40.01 dm3
x=6Sg- 40,0 ldm3 =
22,4dm3
2. 5. Zadania kontrolne