9621686358

Wrzesień '39

Muzeum Bitwy nad Bzurq w Kutnie"¹

Bitwa nad Bzurą była największym starciem w wojnie obronnej 1939 r. W literaturze przedmiotu znana jest też jako Bitwa pod Kutnem. Zapoczątkowało ją przejęcie przez stronę polską lokalnej inicjatywy operacyjnej. Po stronie polskiej w walkach uczestniczyły dwie armie: „Pomorze” i „Poznań” liczące około 200 tysięcy żołnierzy, pod bezpośrednim dowództwem generała dywizji Tadeusza Kutrzeby.

Na przełomie 7 i 8 września wycofujące się armie polskie znalazły się w rejonie Łęczycy, Włocławka i Płocka. Sztab generała Kutrzeby ! został przeniesiony do wsi Głogowiec. Bitwa rozpoczęła się uderzeniem Grupy Operacyjnej „Zachód” pod dowództwem generała brygady Edmunda Knolla-Kownackiego siłami trzech dywizji: 14,17 i 25 na Stryków. Miała ona na celu rozbicie niemieckich dywizji z 8 Armii rozciągniętych od Łodzi do Warszawy.

11 września w rejonie Łowicza wsparła to natarcie Grupa Operacyjna gen. bryg. Mikołaja Bołtucia z Armii „Pomorze”. Pozostałe siły Armii „Pomorze” osłaniały atak z kierunku północno-zachodniego przed działaniami zaczepnymi 4 Armii niemieckiej od strony Włocławka i Płocka.

Wojska polskie odebrały Łęczycę, Piątek, Bielawy, Łowicz, stoczyły szereg zwycięskich potyczek w Górze Św. Małgorzaty, Małachowi-cach, Walewicach, Mąkolicach, Celestynowie.

Do 12 września czołowe oddziały z grupy generała Edmunda Knolla-Kownackiego dotarły do rejonu na północ od Łodzi. Wieczorem, 12 I września generał dywizji Tadeusz Kutrzeba ; przerwał atak i nacierające jednostki polskie zostały wycofane za Bzurę.

14 września główne siły Armii Pomorze dowodzone przez gen. dyw. Władysława Bortnow-skiego ponownie podjęły działania zaczepne w rejonie Łowicza. Oddziały polskie powtórnie zdobyły Łowicz. Nie osiągnęły jednak większe-! go sukcesu i po meldunku o zagrożeniu pancernym znów wycofały się za Bzurę.

W' dniach 15 i 16 września Armia „Pomorze" zajmowała pozycje obronne na linii Bzury i Słu-dwi, a oddziały Armii „Poznań” przeszły w rejon Sochaczewa i przygotowywały się do bezpośredniego uderzenia na Warszawę. W rejonie Sochaczewa wywiązały się zacięte walki z niemieckim 16 korpusem pancernym, który zablokował w tym rejonie drogi odwrotu. Próba przedostania się na drugą stronę Bzury udała się 15 i 25 DP, reszta wojsk została powstrzyma-! na. Oddziały polskie okrążono na zachodnim brzegu rzeki. Z okrążenia udało się wyrwać jedynie nielicznym oddziałom, które przebiły się przez Puszczę Kampinoską do Warszawy i Modlina. Główne siły polskich armii zostały okrążone i rozbite. Około 22 września ustał opór naszych wojsk. Straty Polaków poniesione podczas trwania bitwy wyniosły ok. 16 000 poległych żołnierzy, w tym trzech generałów: Mikołaj Bołtuć, Stanisław Grzmot-Skotnicki i Franciszek Wład; około 34 000 żołnierzy odniosło rany, a około 150 000 dostało się do niewoli.

Bitwa nad Bzurą zakończyła się klęską wojsk polskich. Przeszła do historii jako największa bitwa oręża polskiego, największa bitwa Kampanii Wrześniowej i jedyna, kiedy w tej kampanii wojska polskie osiągnęły przewagę taktyczną.

‘informacje pochodzą ze strony internetowej Muzeum: http://www.muzeumkutno.republika.pl/mbb.html

Konspekt nr 2/2007 (29)