9621686708

Czynności języka i warg. 11

wysuwa się ku przodowi i, stykając się z podniesionym kugórze tylnym grzbietem języka, zamyka dla wydechu przejście do jamy ustnej. Jest to położenie czysto nosowe, właściwe spółgłosce [i>J w takich wyrazach, jak np. bavle (ob. rys. 8).

Pierwsza z opisanych pozycyj podniebienia miękkiego nazywa się położeniem biernem (otwartem), druga—położeniem czynnem zwartem, trzecia—położeniem czynnem otwartem. W położeniu biernem podniebienia miękkiego tworzą się głoski ustno-nosowe, np. [ę m n]; w położeniu czynnem zwartem wytwarzają się głoski ustne, np. [e p 1]; w położeniu czynnem otwartem powstają głoski nosowe, np. [r>] w wyrazach banie, Anglia,

§) Czynności języka i warg.

§ 7. Poza podniebieniem miękkiem najważniejszą role w czynnościach jamy ustnej odgrywają dwa najruchliwsze jej narządy, — język i wargi. Dzięki ich najrozmaitszym ruchom, przewód jamy ustnej może się rozszerzać, zwężać lub całkowicie zamykać, a w związku z tern przybiera różne rozmiary i kształty. O ile chodzi o rozmiary rozwarcia jamy ustnej, rozróżniać należy trzy jego stopnie: całkowite zamknięcie, czyli zwarcie, rozwarcie szczelinowe i otwarcie (obacz rys. 9, 10 i 11).

Rys. 9. Położenie otwarte jamy ustnej (przy a).

Rys. 10. Położenie szczelinowe jamy ustnej (przy /).