9679384964

136 Recenzje i noty reccnzyjnc

które weszły do kanonu literatury polskiej drugiej połowy XX w., np. Piękni dwudziestoletni Marka Hłaski, Rodzinna Europa Czesława Miłosza, Eseje dla Kasan-dry Jerzego Stcmpowskicgo, Sennik polski Tadeusza Konwickiego) oraz literackich rozmów „okrągłego stołu”. Ta ostatnia formuła - głębokich, wieloaspektowych dyskusji poświęconych zagadnieniom nurtującym inteligencję emigracyjną - przesądzała o pewnej stylowości pracy rozgłośni polskiej. K. Tatarowski z upodobaniem wskrzesza klimaty radiowego studia, przytaczając fragmenty tych rozmów (np. z Johnem Stcinbeckicm) lub wspomnień redaktorów (m.in. Tymona Terleckiego, Leopolda Kiclanowskicgo, Romana Palestra).

Autor książki słusznie rozbudował do samodzielnego rozdziału sekwencję „teatralną”. Odrzuciwszy metodę inwentaryzacyjną, zastosowaną świadomie we wcześniejszej prezentacji programów, a więc ograniczającą pole wartościowania, tu kompetentnie i ze swobodą przeprowadził wywód teoretyczny, egzemplifikowany tytułami spektakli oraz cytowaniem nagrań. Zabiegi te podsycają ciekawość czytelnika, który tym chętniej sięgnie po płytę CD dołączoną do książki. Wnioski wynikające z analizy słuchowisk teatralnych potwierdzają prawdziwość tezy K. Tatarowskiego, że w profilu radia doceniano przede wszystkim treść lub przesłanie (utwory Adama Mickiewicza należą do najczęściej adaptowanych), co umożliwia precyzyjną klasyfikację tematyczną nadawanych spektakli: historia Polski, jednostka a społeczeństwo, powojenna rzeczywistość PRL (s. 255-257).

Książkę zamykają rozważania o Rozgłośni Polskiej RWE jako emigracyjnym ośrodku kultury, sygnalizujące potrzebę naukowego rozpatrzenia problemu łącznego oddziaływania radia, pism „Kultura” Jerzego Giedrojcia oraz „Wiadomości” Mieczysława Grydzewskicgo na postawy Polaków po 1945 r. (s. 296). W świetle literatury przedmiotu postulat ten nie wymaga dodatkowego uzasadnienia i na pewno znajdzie skrupulatnych interpretatorów.

Konrad Tatarowski proponuje, aby uznać, że kulturotwórcza rola Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa polegała na krzewieniu zamiłowania do najwyższej jakości utworów literackich kształtujących pośrednio wzorce patriotyzmu oraz obywatelskiego myślenia o państwie (s. 299). Należy ocenić, że próba wpisania audycji literackich, nieraz dalekich od bieżącej polityki, w założenia programowe RWE powiodła się autorowi dość dobrze. Pewne zastrzeżenia może jedynie wzbudzać, podnoszone wcześniej, zastosowanie narzędzi współczesnej komuni-kologii do opisu przeszłej sytuacji radia, w dodatku - wskutek obciążeń politycznych - skazanego na funkcjonowanie w ramach serwitutów emigracyjnych, przy utrudnionym dostępie do słuchaczy. Bogactwo zgromadzonego materiału źródłowego determinuje syntetyczny kształt tomu, zachęcając do dalszych studiów archiwalnych. Zaletą publikacji jest uporządkowanie informacji o audycjach literackich, które - chociaż nie dominowały - były jednak widoczne w ramówkach RWE i znaczące dla osiągania celów ideowych. Układ treści oraz ha-