9576709148

2. Historia lasów Żywiecczyzny

Studia nad przeszłością lasów beskidzkich wskazują na ogromne zmiany jakie zaszły na tych obszarach na przestrzeni wieków. Początki osadnictwa położyły kres niepodzielnemu panowaniu pierwotnej Puszczy Karpackiej [Ziętara 1986], rozpoczynając niekończący się proces eksploatacji lasów przez człowieka. Ekspansji ludności w Beskidzie Małym sprzyjało, niewątpliwie, położenie geograficzne oraz niewielkie wyniesienie tego obszaru nad poziom morza. W pierwszych etapach osiedlania pod uprawę rolną zostały zajęte obszary pierwotnych lasów podgórskich. W lasach tych występowały cenne gatunki drzew: dęby, lipy, jesiony, co w połączeniu z żyznością siedlisk stanowiło główne przyczyny ich wyniszczenia [Denisiuk 1985]. Od XV wieku wylesianie i rozwój gospodarki pastersko-hodowlanej odbywał    się również w obrębie zrównań

wierzchowinowych i przyległych donich partiach stokowych. Nazwy wielu szczytów, pasm i osad na starych mapach oraz w przekazach historycznych zawierają informacje o głównych gatunkach lasotwórczych i świadczą o pierwotnym charakterze szaty leśnej na tym terenie, np.: Bukowiec, Jaworzyna, Jedlicznik, Wielka Bukowina, Las Grabina czy Wielki Cisownik.

W XV wieku Ziemia Żywiecka wraz ze swoimi dobrami stała się własnością prywatną na kilkaset lat, zmieniając wielokrotnie właścicieli. Pierwszymi jej zarządcami byli Komorowscy, którzy przez blisko 150 lat prowadzili gospodarkę leśną opartą w głównej mierze na wycince i handlu drewnem. Pozyskany surowiec drzewny spławiali

do Krakowa wykorzystując położenie terenu i tani środek transportu jakim była Soła,

/

a następnie Wisła. Świadczą o tym zapiski w dokumentach Jana Komorowskiego z 1562 roku: ”Lasy mieszczan żywieckich na Kabacie (...) są wyrąbane na potrzeby i pożytki przodków mych (...) na tramy i także na izdebne drzewo ku spuszczeniu po wodzie do Krakowa, także tych ich lasów bardzo mało zostało” [Lenczowski 1957]. W międzyczasie pojawiały się ponadto różne dekrety i regulacje prawne odnoszące się do sposobów użytkowania lasów Żywiecczyzny, co zestawiono w tabeli 4.

Pomimo iż od połowy XVII wieku zaczęto prawnie chronić lasy przed ich masowym niszczeniem, to kolejne stulecia nie przyniosły poprawy sytuacji, a Puszcza Karpacka nadal postrzegana była jako źródło bardzo pożądanego surowca drzewnego. Warto zaznaczyć, że rozwojowi osadnictwa i gospodarczej działalności polegającej w głównej mierze na eksploatacji drewna do celów handlowych, sprzyjało głównie położenie geograficzne i układ sieci hydrograficznej Beskidu Małego.

-23-