page0116

108

Schlosser

ten urząd, ponieważ przeszkadzał mu w studyjach historycznych i wrócił do Frankfurtu nad Menem, gdzie przyjął miejsce nauczyciela w gimnazyjum i wypracował swoją: Geschichte der bildersturmendm Kaiser der ostrom. Reicks (Frankfurt, 1812). Książę prymas mianował go w r. 1812 professo-rem nowo uorganizowanego liceum w Frankfurcie, a gdy to w r. 1814 upadło, został biblijotekarzem miejskim. W r. 1817 powołany na professora historyi do Heidelbergu, z początku zarazem kierował tamtejszą biblijoteką, ale po kilku latach zrzekł się tego obowiązku. W r. 1822 odbył podróż naukową do Pa-ryża, w r. 1824 otrzymał tytuł tajnego radzcy dworu, a później radzcy tajnego. Nabył sławy gruntownego, poważnego i bystrego badacza, najpierwej przez jednę ze swoich większych prac historycznych, pod tytułem: Weltgeschichte in msainmenhungendcr Erzdhhmg (4 części, w 9 tomach, Frankfurt, 1817—24; drugie wydanie 1839—41). Po tern dziele nastąpiła jako rezultat badań w Paryżu poczynionych His tery ja XVIII stulecia (2 tomy, Heidelbergi 1823 r.), która przez surowość krytyczną i dokładną charakterystykę osób i dążności, zwróciła na siebie uwagę i ogólne uznanie. W dziele: Unkersalhistorischer Ubersicht der Geschichte der alten M elt and ihrer Cultur (3 tomy w 9 od-oddzialach, Frankfurt, 1826—34), złożył Schlosser owoce wieloletnich study-jów nad starożytnością, jej życiem i umysłowym rozwojem, lecz wnet wrócił znowu do historyi nowoczesnej w piśmie: Zur Bfurtheilung Napoleoris and seiner neuesten Tadler and Lobrendner (3 części, Frankfurt, 1832—35), które zarazem stanowi przygotowawczą pracę do nowego obrobienia jego- Historyi XVIII wieku. Dzieło to, znacznie powiększone, a mianowicie dokładnie malujące rozwój literatury i kultury, zyskało wielu zwolenników tak w Niemczech, jako i przez tłomaczenia za granicą, a w Niemczech mianowicie wielki wpływ wywarło. Istnieją jego cztery wydania. Wybitna, pełna siły osobistość, bezwzględna miłość prawdy, tudzież surowy a ściśle moralny sąd o wiekach i czasach, odznaczają historyczny sposób traktowania rzeczy Schlossera. Aby badania swoje, mianowicie nowszych czasów', uczynić przystępnemi dla większej publiczności, wydał: W ettgeschichte fur das deufsche Voth (14 tomów, Frankfurt, 1844—53), której pierwsze części (tom 1—8), z pism Schlossera opracował G. Ii. Kriegh, późniejsze zaś tomy sam autor. Wraz z Berchfem, Schlosser wydawał Archtc fur Geschichte and Literatur (5 tomów, Frankfurt, 1830—35).

SchlOSSCr (Jan Jerzy), zdolny prozaik niemiecki i dobry tłómacz, urodzony 1739 r. w Frankfurcie nad Menem, przyjaciel młodości Gothe’go, ożeniony z jego siostrą, uczył się nauk praw nych w Giessen i w Altdorf. Wszedł w służbę księcia Fryderyka Wirteuibergskiego w Mompelgard, potem udał się do Karlsruhe, był rządzcą \n Emmendingen, w r. 1787 tajnym radzcą nadwornym w Karlsruhe i w^r r. 1790 tajnym radzcą, tudzież dyrektorem sądu nadwornego. Niezadowolony że rozporządzenie wydane na korzyść ubogich obywateli, miało być cofnięte, wziął w 1794 roku dymissyją i iyi prywatnie, najprzód w Ansbach, a później od r. 1796 w Eutin. W r. 1798 rodzinne miasto Frankfurt obrało go swoim syndykiem, gdzie też umarł d. 17 Października 1799 r. Był to głęboki myśliciel i gorliwy przyjaciel prawdy. Mimo skłonności do pa-radoxów, przyznać mu należy talent świetnego przedstawienia rzeczy. Mając na względzie samą tylko praktyczność, me myślił o spekulacyi, co spowodowało go do pisania przeciw Kantowi. Jego Seuthes oder der Monarch, (Strasburg, 1788), tudzież inne prace w przedmiotach państwa i praw obywatelskich, przekonywają o jasnej głowie i gorącem pragnieniu słuszności. Lubił study-