7648595002

120 PKZEGEAD PIŚMIENNICTWA.

stąpićby musiało P Czyż Bóg nie przeszkodziłby mu do złożenia lej ofiary, jak niegdyś przeszkodził Abrahamowi?

Sąd na słabości i upadki Samsona wypadł bez żadnego pobłażania. Tymczasem świętość życia nie była wcale warunkiem, przez Boga mu położonym (255), z drugiej zaś strony Bóg mógł w każdej chwili ukarać go za grzechy, odbierając mu swą łaskę. Samson był obrazem ówczesnego izraelskiego ludu, o czem świadczy wyraźnie jego związek małżeński (porów. Oz. 1, 3). Ale czy ten bohater nie był także typem, stanowiącym jakby cień Chrystusa P Obok wykazania prawdy historycznej i obok sensu literalnego należało więcej i szerzej, niż to uczynił Hummelauer, podnieść znaczenie mistyczne, które Ducb święty także miał na celu. Autor nie zaniedbał tego całkowicie, np. 16, 30; Sepulerunt in sepulcro patris sui... sepultus est Christus in sepulcro Josephi superstitis, lecz szkoda, że bardziej tego jeszcze nie zaznaczył. Zasługują na uwagę wywody o prawdzie historycznej czynów Samsona 14, 6, o Duchu Pańskim 15, 15, o czeluści osła i wreszcie o śmierci Samsona 16, 27 i następne.

Z księgą Sędziów łączy się wyjaśnienie księgi Ruth. Celem autora tej księgi — podług O. Hmmnelauera — jest pochwała pobożności, jak to sam nawet układ opowiadania wskazuje (I. 1—6 osoby, 1, 7—22 pochwała pobożnego uczynku Ruth, Rozdz. 2—4 Booz. W Rozdz. 3 pobożny zamiar, w 4 jego wykonanie i nagroda, którą stanowi Obed, przodek Dawida). Chociaż i innych celów można się w księdze tej domyślać, ten jednak jest najgłówniejszym. Księga Ruth pochodzi — zdaje się — z epoki Dawida, może przez Samuela została napisaną. Komentarz, który zresztą w tej księdze żadnych szczególnych nie napotkał trudności, wypadł ze wszech miar zadawalniająco.

Augustyn Arndt.

La vie et les moeures a La Plata, par Emile Daireoux. Paris. Librairie Hachette.

Podczas, gdy w starej Europie modyfikacye polityczne ustawicznie zmieniają granice dawnych państw i kształty poszczególnych krajów, w młodej Ameryce wewnętrzne przekształcenia z niebywałym pośpiechem odmieniają ustrój całych przestrzeni ziemi i odrębnych państw. Najświeższym tego przykładem jest Rzplta Argentyńska, gdzie wystarcza kilka zaledwie miesięcy, aby wsie zamienić w miasta, aby wytknąć drogi żelazne na pustyniach, gdzie przed sześcioma laty noga ludzka nie dotarła, a bezkresne stepy przeorać lemieszem i stworzyć