984502008

I OPIEKA NAD NIMI. 171

czeniem 12 lat wieku. Zabrania się dalej praca nocna w kopalniach węgla i in. od 9 g. w. aż do 5 g. r. i praca po 2 g. p. p. w sobotę. "Wyznaczeni zostali specyalni inspektorzy górniczy.

Zabroniono korni niarzom przyjmować uczniów młodszych niż 16 lat wieku, dalej zaliczać dzieci nie mających skończonych 10 lat wieku do zbiorowych grup robotników rolnych, dostarczanych przez specyalnych przedsiębiorców. W handlach i sklepach sprzedaży, podług prawa z dn. 25 czerw. 1886 r., osoby nie mające ukończonych 18 lat wieku, nie mogą być zajęte dłużej nad 74 g. tygodniowo, włączając do nich czas przeznaczony na przyjęcie pokarmu. Wypada zatem średnio dziennie 12 g. pracy. Prawo powyższe nie stosuje się do magazynów, w których zajęte osoby są członkami rodzin, żyjących w domu, albo członkami rodziny przedsiębiorcy. Osobne przepisy z 1875 r. odnoszą się do fabryk prochu i przygotowujących ęnateryały wybuchowe.

Prawodawstwo francuskie.

WeF rancyi, w obec rozwoju przemysłu fabrycznego i coraz szerszego zastosowania machin, znajdowali się robotnicy w bardzo przykrem położeniu, szczególniej kiedy prawo zabroniło wszelkiego rodzaju stowarzyszeń i zaprowadziło książki służbowe, będące silną bronią w ręku fabrykantów ‘). Jedynie tylko prawo z dn. 3 stycznia I8l3r. usunęło dzieci mniej niż 10 letnie, od zajęć w kopalniach.

Za ludnością roboczą ujęli się we Francji uczeni i filantropi, jak np. S i s m o n d i, a mianowicie V i 1 1 e r m e w swem sprawozdaniu o położeniu nieszczęśliwem dzieci fabrycznych. Następstwem tych zabiegów było prawo z dn. 22 marca 1841 r., które zabroniło przyjmować do fabryk dzieci do 8 lat wieku i pracę dzieci od 8 do 12 lat ograniczyło do 8 g. dziennie, od 12 do 16 lat do 12 g. Dzieci do 12 lat wieku powinny uczęszczać do szkoły. Jednak prawo 1841 r. okazało się zupełnie niewystarczającem, mianowicie wyznaczone ko-misye nadzorcze nie odpowiedziały pokładanym w nich nadziejom. Rewolucya 1848 r., dokonana przy pomocy klas pracujących, musiała okazać chęć zadosyć uczynienia ich sprawiedliwym żądaniom. Dekret z dn. 2 marca 1848 r. zabrania znienawidzone przez robotników targowanie się (marcbandage) i zmniejsza o jednę godzinę pracę dzienną, w Paryżu z 11 do 10 g. na prowincyi z 12 do 1 1 g. Jednak ustępstwa zrobione pod wpływem konieczności chwilowej zostały po części cofnięte i dekret z dn. 9 wrześn. 1848 r., ograniczył pracę robotników do 12 g. dziennie i to tylko w zakładach fabrycz-

') Victor Matajd Arbeiterschutzgesetzgebung in Frankreich. HandwOrter-buch der StaatswibJenschaftcn str. 45 7 in.