984502256

220 REFORMA GI MN AZ V A LN A

Dotychczas systemat władz szkolnych w Szwecyi szwankował pod wielu względami. Centralnym organem było ministeryuin wyznań, w którem zuajdował się wydział szkół średnich i niższych. Od zarządu tego niezależały ani uniwersytety, zostające w zawiadywaniu oddzielnego kanclerza, ani inne wyższe zakłady naukowe. Średnie organy były takie, jakie powstały jeszcze w średnich wiekach. W ogóle zaś zarząd szkołami albo nadzór nad nimi, pozostawał w ręku duchowieństwa.

Dwanaście dyecezyi, na które był kraj podzielony pod względem religijnym, stanowiły tyleż okręgów szkolnych. W każdym okręgu zwierzchnia władza nad szkołami należy do biskupa, pod nazwą efora. Eforowi dopomaga w wykonywaniu jego szkolnych obowiązków, mianowany przez niego inspektor, tudzież kapituła albo kon-systorz. W miastach uniwersyteckich, jak Upsala i Lund, kapituła składa się z proboszcza katedralnego i wszystkich zwyczajnych profesorów fakultetu teologicznego. W innych miastach, składa się z proboszcza i sześciu wyższych nauczycieli miejscowego gim-nazyum. 'Nie mogą być czlonKami• kapituł nauczyciele nowych języków i nauk przyrodniczych z powodu, że w czasie kiedy konsysto-rze powstawały, przedmioty te nie były jeszcze wykładane w szkołach '). Ci sami jednak nauczyciele, mogą być rektorami szkół, i wskutek tego bezpośredniemu zwierzchnikami członków konsysto-rza, któremu jednak podlegają ²).

Nie temu jednak, że szkoły pozostawały pod zarządem duchowieństwa, należy przypisać zamiar komisyi szkolnej zreformowania zarządu szkolnego, gdyż, jak widzieliśmy wyżej zarząd ten, zdołał przeprowadzić z ogólnem zadowolnienieui nader ważne reformy w szkole. Nie temu także, że zarząd ten pełny niekonsekwencji, podobnych do tej. jaką wskazaliśmy poprzednio, dość ciężko funk-cyonował. Za główną pobudkę tego było to, że z powodu powiększenia się ilości szkół, biskup jako efor nie mógł podołać swoim obowiązkom. gdy prócz tego jednocześnie powiększyły się jego obowiązki, jako biskupa. ³).

W celu więc zapewnienia lepszego zarządu szkolnego, komisya proponowała urządzić przy ministeryuin wyznań centralną radę szkolną, która miałaby większą, jak dotychczas, samodzielność. Nie w tym jednak należy wiedzieć główną zasługę proponowanej przez nią reformy, ale w urządzeniu miejscowych rad szkolnych, które miały zastąpić dotychczasowy zarząd eforów i konsystorzy. Pod względem organizacyi tych rad, komisya kierowała się poglądami,

‘) Klinghurdt. ibidem, str. 2 1.

²)    Klingliardt.ibiilcm.str. 14 3.

³)    Klinghardt. ibidem, str. 14 4.