wiele. Może on bowiem przyczynić się do lepszego zrozumienia skomplikowanych problemów życia w wielokulturowym społeczeństwie, być swego rodzaju pomostem między różnymi kulturami.
Jednym z bardziej interesujących projektów, którym zajmuję się od wielu lat, jest czytanie w trzeciej albo czwartej klasie szwedzkiej szkoły podstawowej bajek z różnych krajów. Wspólna lektura bajki staje się wstępem do rozmowy na temat warunków życia w danym kraju, miejsca dziecka, szkoły, zabaw, kultury. W każdej jednak bajce znajdują się głębsze, uniwersalne myśli, elementy magiczne itp. Dzieci wychwytują to bez najmniejszych problemów, zestawiają na kolorowych stronach, osobnych dla każdego kraju, porównują z innymi krajami. Rozpoznają różnice i podobieństwa, i coraz częściej stwierdzają, że jesteśmy bardziej podobni niż różni. Często chcą dowiedzieć się czegoś więcej o danym kraju, zapraszają na lekcję swojego nauczyciela języka ojczystego albo rodziców, słuchają opowiadań o odległych krajach, słuchają muzyki, niekiedy wspólnie przyrządzają egzotyczne posiłki. Wszystko to pomaga w zrozumieniu innych kultur, zapobiega rozprzestrzenianiu się nieuzasadnionych i często krzywdzących opinii o innych grupach narodowościowych. Projekt ten cieszy się bardzo dużym powodzeniem i wskazuje, jak znaczne jest zapotrzebowanie w szkole szwedzkiej na współpracę nauczycieli z różnych kultur.
Na zakończenie słów kilka o stosunku szkoły szwedzkiej do nauczania języków ojczystych. Jakkolwiek sama idea ich nauczania nie jest kwestionowana, nierzadko słyszeć można głosy o konieczności adaptowania się obcokrajowców do warunków szwedzkich (ale co może z tym mieć wspólnego nauka dodatkowego języka?). Niekiedy mówi się o kosztach z tym nauczaniem związanych, wyrażane bywają również obawy, że może ono mieć negatywny wpływ na całokształt procesu dydaktycznego realizowanego w szkole szwedzkiej.
My, nauczyciele języków ojczystych musimy więc często przekonywać naszych szwedzkich partnerów, uzasadniając sens i konieczność nauczania języka ojczystego. W ostatnim czasie ważnych argumentów dostarczają nam badania szwedzkich pedagogów i językoznawców (szczególnie z ośrodka w Goete-borgu), którzy zgodnie podkreślają korzystny wpływ nauczania języka ojczystego na wyniki w innych przedmiotach.
Józef Kusz