9914714777

generować niedokładności. Zatem możemy wyróżnić dwie grupy błędów: instrumentalne (wynikające z możliwości technicznych instrumentu) oraz osobowe, czyli związane bezpośrednio z obserwatorem. Istnieje również trzecia grupa błędów wynikająca z warunków zewnętrznych.

Niniejsza praca będzie traktować o zbudowaniu kolimatora, który w tym badaniu zostanie użyty do wyznaczania błędu niestałości osi celowej. Błąd ten jest błędem instrumentalnym w niewielkim stopniu zależny od operatora. Z tego powodu oraz faktu wykonywania prac laboratoryjnych trzecia grupa błędów zostanie pominięta. Sam kolimator ma więcej zastosowań, nad którymi jednak autor nie będzie się szczegółowo pochylał.

Idea kolimatora jest ogólnie znana od dłuższego czasu - odwrócona luneta z wstawionym krzyżem ma imitować cel na danej odległości. Zbudowanie prostego urządzenia z jednym celem nie jest trudne, jednak stworzenie kolimatora, który będzie imitował kilka celów na ściśle określonej odległości wymaga szczegółowego projektu. Inspiracją do budowy takowego był brak podobnego urządzenia na wyposażeniu Geodezyjnego Laboratorium Metrologicznego AGH oraz chęć wyznaczenia rzadko uwzględnianego błędu niestałości osi celowej.

Wspomniany błąd wynika bezpośrednio z procesu produkcyjnego oraz użytkowania instrumentu. Powodują go gorszej jakości materiały i mało precyzyjna obróbka oraz wycieranie się poszczególnych elementów podczas eksploatacji.

W niniejszej pracy zostanie poruszony proces projektowania, stworzenia i zastosowania kolimatora na konkretnym przykładzie.

6