Uwarunkowania surowcowe produkcji biopaliw
Pierwotnym z
ródłem energii zgromadzonej w biomasie są węglowodany powstające w
procesie fotosyntezy z dwutlenku węgla (CO2) zawartego w atmosferze i z wody (H2O) w
obecności promieniowania słonecznego, przy czym w wyniku tego procesu do atmosfery
uwalnia się tlen.
Sprawność przetwarzania promieniowania słonecznego jest bardzo niska, bo tylko ok. 2%
energii jest absorbowane przez rośliny (reszta, tzn. 98% jest odbijana), a z tego tylko ok.
połowa jest wykorzystywane przez chlorofil w procesach fotosyntezy.
W dokumentach  Plan działania w sprawie biomasy oraz  Strategia UE dla biopaliw
Komisja Europejska informuje, \
e aktualnie 4% zapotrzebowania UE na energię zaspokajane
jest poprzez energetyczne wykorzystanie biomasy. Do 2010 r. istnieje szansa na prawie 3-
krotne zwiększenie udziału biomasy w pokrywaniu potrzeb energetycznych UE w
porównaniu do 2003 r. Na posiedzeniach Rady Europy 8-9 marca 2007 r., przesądzono
konieczność osiągnięcia 20% udziału energii ze z
ródeł odnawialnych w całej Unii
Europejskiej oraz minimum 10% udziału biopaliw w ka\
dym z państw do 2020 r. Przy
realizacji celu dla biopaliw zapewniona ma być trwałość produkcji oraz dostępność biopaliw
drugiej generacji na rynku. Zatem w świetle tych nowych uwarunkowań, jakie są mo\
liwości
surowcowe?
Biopaliwa ciekle
W Ministerstwie Gospodarki w marcu 2007 r. został opracowany (przyjęty przez Rade
Ministrów w 24.07. 2007):  Wieloletni program promocji biopaliw lub innych paliw
odnawialnych na lata 2008-2014 . Stanowi on wykonanie art. 37 ustawy z dnia 25 sierpnia
2006 r. o biokomponentach i biopaliwach ciekłych (DzU nr 169, poz. 1199).  Wieloletni
program promocji biopaliw na lata 2008-2014 przedstawia mechanizmy wsparcia dla
produkcji biokomponentów w zakresie systemu podatkowego, a szczególnie zwolnienia od
podatku akcyzowego, podatku dochodowego od osób prawnych i zwolnienia z opłaty
paliwowej. Nakreśla mo\
liwości wsparcia dla upraw roślin energetycznych stanowiących
surowiec do produkcji biokomponentów i inwestycji do wytwarzania biokomponentow oraz
biopaliw ciekłych z funduszy Unii Europejskiej oraz krajowych środków publicznych. W
dokumencie tym przedstawiono działania mające na celu zwiększenie popytu na biopaliwa
ciekłe, nakreślono tak\
e ramy działalności naukowo-badawczej i informacyjno-edukacyjnej w
tym zakresie.
Biorąc pod uwagę wartości brzegowe minimalnego udziału biokomponentów w rynku paliw
transportowych, przewiduje się, \
e ście\
ka dochodzenia do tych wielkości w Polsce w latach
2008-2014, jako Narodowy Cel Wskaz
nikowy, kształtuje się, jak pokazano na wykresie (rys.
1). Po 2014 r. zało\
ono proporcjonalną ście\
kę dojścia do uzyskania 10% biopaliw w 2020 r.
w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych w ciągu roku kalendarzowego w
transporcie  wg wartości energetycznej. W 2007 r. wartość Narodowego Celu
Wskaz
nikowego wynosi 2,3% (rys. 1).
12,00%
10%
9,15%
10,00% 8,35%
7,55%
7,10%
6,65%
8,00%
6,20%
5,75%
4,60%
6,00%
3,45%
4,00%
2,30%
2,00%
0,00%
2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2016 2018 2020
Lata
Rys. 1. Cel wskaz
nikowy dla krajów UE
y
ródło: Opracowanie na podstawie  Wieloletniego programu promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych
na lata 2008-2014 , dalej opracowanie własne.
Dla porównania w latach ubiegłych udział biokomponentów w ogólnej ilości paliw
zu\
ywanych w transporcie kształtował się, jak pokazano na rys. 2. Na 2005 r. ustalono cel
wskaz
nikowy na poziomie 0,50% wartości energetycznej paliw zu\
ytych w transporcie, co
znacznie odbiegało od 2%, o których mowa w dyrektywie 2003/30/WE. Unijny Cel
Wskaz
nikowy wyznaczony na 2005 r. nie został zresztą osiągnięty w większości krajów
członkowskich. Jedynie dwa państwa (Niemcy i Szwecja) mogły się poszczycić 2-
procentowym udziałem biopaliw w strukturze zu\
ycia paliw transportowych. Krajowy Cel
Wskaz
nikowy ustalony na 2005 r. został przez Polskę osiągnięty. Z kolei ten na 2006 r. został
ustalony na poziomie 1,50%. Przy opracowywaniu poziomu celu wskaz
nikowego na 2006 r.
wzięto pod uwagę mo\
liwości finansowe bud\
etu państwa oraz fakt, \
e powinien on być
mo\
liwy do osiągnięcia zarówno przez wytwórców biokomponentów, jak i producentów
paliw. Nie został on jednak zrealizowany.
1,00%
0,90%
0,90%
0,80%
0,70%
0,60%
0,48%
0,50%
0,40%
0,30%
0,30%
0,20%
0,10%
0,00%
2004 2005 2006
Rys. 2. Udział biokomponentów w ogólnej ilości paliw
y
ródło: Opracowanie na podstawie  Wieloletniego programu promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych
na lata 2008-2014 .
Na cele spo\
ywcze coroczny przerób rzepaku wynosi ok. 800-900 tys. t. Średnia wieloletnia
oscyluje wokół tego poziomu. Na cele produkcji biokomponentów mo\
e być przeznaczona
pozostała część. Zatem powinien nastąpić wzrost produkcji rzepaku, bowiem nie będzie
mo\
liwe wypełnienie zakładanego NCW. Produkcja nasion rzepaku w 2010 r. powinna
wynosić ok. 2 000 tys. t przy istniejącym popycie na cele spo\
ywcze. W celu osiągnięcia
NCW musi nastąpić wzrost wydajności z 1 ha oraz zwiększenie areału upraw.
Według danych GUS powierzchnia zasiewów rzepaku i rzepiku w 2006 r. pod zbiory w 2007
r. wyniosła 690 tys. ton i była o prawie 11% większa ni\
w roku poprzednim oraz o 29%
większa od średniej powierzchni zasiewów z lat 2003-2006. Powierzchnia uprawy rzepaku i
rzepiku ozimego wzrosła na przestrzeni lat 2006-2007 o 13,5%1. Przy zakładanym plonie
rzepaku 3t/ha areał ziemi potrzebny do jego uprawy w 2020 r. powinien wynosić 680,7 tys.
ha. Je\
eli zało\
y się zwiększenie jego wydajności do 4 t/ha, to wówczas areał ziemi
potrzebnej do jego uprawy wyniesie 510,5 tys. ha. Ponadto rzepak jest wykorzystywany do
produkcji spo\
ywczej, zatem orientacyjnie całkowita ilość nasion rzepaku powinna wynosić
3042 tys. t., a areał jego uprawy 1 014 tys. ha. Nie jest to mo\
liwe do osiągnięcia z uwagi na
uwarunkowania środowiskowe. Prognozę zapotrzebowania na estry rzepakowe i rzepak w
latach 2007-2010 przedstawiono w tabeli 1, a prognozę zapotrzebowania na estry rzepakowe i
rzepak w latach w latach 2012-2020 podano w tabeli 2.
Tab. 1. Prognoza zapotrzebowania na estry rzepakowe i rzepak w latach 2007-2010
Rok 2007 2008 2009 2010
Narodowy Cel % wart.
2,3 3,5 4,5 5,75
Wskaz
nikowy
energ.
ON
tony 7 830 8 220 8 630 8 980
ON
m3 9 226 9 728 10 213 10 627
Zapotrzebowanie
tys. m3 226,09 360,91 487,16 648,25
na biokomponenty
Zapotrzebowanie
tys. t 419 637 818 1047
na rzepak
Tab. 2. Prognoza zapotrzebowania na estry rzepakowe i rzepak w latach 2012-2020
Rok 2012 2014 2016 2018 2020
Narodowy Cel % wart.
6,65 7,55 8,35 9,15 10
Wskaz
nikowy3 energ.
NCW 2,44 4,77 5,27 5,78 6,10
%/V
ON 8 980 8 980 8 980 8 980 8 980
tony
ON 10 627,0 10 627 10 627 10 627 10 627
m3
Zapotrzebowanie na
749,71 875,13 986,62 1098 1216,4
tys. m3
biokomponenty
Zapotrzebowanie na
1258,7 1469,3 1656,5 1843,5 2042,2
tys. t
rzepak
Prognoza zapotrzebowania na bioetanol i surowce do jego wytworzenia podano w tab. 3.
Prognozy w zakresie zapotrzebowania na bioetanol wykonano dla 2020 r. Ze względu na
potrzeby surowcowe, przy zało\
eniu istnienia mechanizmów finansowych zachęcających do
prowadzenia upraw roślin do produkcji bioetanolu cel jest mo\
liwy do zrealizowania. Przy
produkcji bioetanolu nie uwzględniono nowych technologii otrzymywania bioetanolu z roślin
ligno-celulozowych. Aktualnie te technologie nie są sprawdzone i pracują w jedynie
instalacjach modelowych. Jest szansa, przy zało\
eniu stabilnej polityki finansowej, na
wyprodukowanie potrzebnej do spełnienia zobowiązań ilości bioetanolu w 2010 r.
Wywiązanie się z celu uzyskania 20% biokomponentów w 2020 r. nie będzie mo\
liwe dla
biokomponentu rzepakowego z uwagi na brak mo\
liwości jego uprawy w takim zakresie,
natomiast realne stanie się dla produkcji bioetanolu przy wykorzystaniu upraw ró\
nych roślin.
W tym wypadku mogą być brane pod uwagę alternatywne uprawy (równie\
buraki cukrowe),
których ilość produkcji związana jest z kwotami cukrowymi. Ograniczeniem dla produkcji
etanolu z buraków mo\
e być brak instalacji do jego wytwarzania lub brak opłacalności takich
inwestycji. Podane obliczenia mają charakter orientacyjny. Bowiem floty pojazdów mogą
zgłaszać zapotrzebowanie na bioetanol zastępujący ON w silnikach wysokoprę\
nych. Ustawa
dopuszcza takie mo\
liwości.
Tab. 3. Prognoza zapotrzebowania na bioetanol i surowce do jego wytworzenia
Rok 2 010 2 020
Narodowy Cel % wart.
5,75 10
Wskaz
nikowy opałowej
NCW %/V 9,2 16
Benzyny  zu\
ycie w
tys. ton 3 800 3 800
transporcie
benzyna m3 5 033 5 033
zapotrzebowanie na
tys. m3 463,04 642,12
bioetanol
zapotrzebowanie na
surowce, w tym zbo\
a tys. ton 1389,12 1926,36
ogółem
Uwarunkowania ekonomiczne
22 grudnia 2006 r. Minister Finansów wydał Rozporządzenie w sprawie zwolnień od podatku
akcyzowego zmieniające poprzednie warunki podatkowe i destabilizujące rynek. Wejście w
\
ycie tego rozporządzenia (1 stycznia 2007 r.) radykalnie obni\
yło kwotę ulgi akcyzowej w
przypadku benzyny z 220 zł do 150 zł za 1000 litrów, natomiast oleju napędowego z 220 zł
do 100 zł za 1000 litrów oraz nało\
yło akcyzę w wysokości 200 zł za 1000 litrów na
biokomponenty stanowiące samoistne paliwo. Zgodnie z tymi regulacjami działalność
gospodarcza w omawianym zakresie przestała być opłacalna. Wstrzymana została produkcja
biopaliw i nie uruchomiono nowych instalacji produkcyjnych.
W  Wieloletnim programie promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-
2014 przedstawiono  szacunkowe wyliczenia oparte na orientacyjnych danych , dotyczące
określenia wielkości dozwolonego wsparcia, jakiego mo\
e udzielić państwo. Wielkość
dozwolonego wsparcia określona została jako ró\
nica między kosztami wytworzenia
biokomponentów (bioetanolu i estrów metylowych) a cenami hurtowymi paliw
ropopochodnych (benzyny i oleju napędowego) pomniejszonymi o VAT, opłatę paliwową
oraz podatek akcyzowy. W rachunku dotyczącym obliczenia dozwolonej wysokości tej
rekompensaty powinny być brane pod uwagę koszty produkcji biokomponentów (w tym koszt
pozyskania surowca, np. rzepaku lub oleju rzepakowego) oraz ceny paliw ropopochodnych
(na które dominujący wpływ mają ceny ropy naftowej). Wysokość dozwolonego prawem
wspólnotowym w zakresie pomocy publicznej wsparcia dla produkcji 1000 litrów bioetanolu
wynosi 2176 zł, a dla produkcji 1000 litrów estrów metylowych  1434 zł4. Wartości te
dotyczą wszystkich kategorii kosztów w całym łańcuchu wytwórczym. Cytowany wy\
ej
program nie spełni pokładanych przez wytwórców nadziei, poniewa\
ogólnie i hasłowo
odnosi się do promocji, nie konkretyzując ani przedziałów czasowych związanych z
przypisanymi działaniami, ani środków finansowych. Program powinien zawierać czytelne,
wielowariantowe analizy techniczno-ekonomiczne i prognozy rozwoju dla tego sektora w
perspektywie 2020 r. Zatem w programie brakuje:
" podania jednostek (realizatorów) odpowiedzialnych za poszczególne działania;
" okresu i czasu realizacji poszczególnych zadań;
" przeznaczonych lub prognozowanych środków finansowych do jego realizacji;
konsekwencji finansowych związanych z jego realizacją, szczególnie w zakresie
pomocy publicznej.
11 maja 2007 r. została opublikowana Ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz
zmianie niektórych ustaw (DzU nr 99, poz. 666), która weszła w \
ycie 30 dni po
opublikowaniu, ale przepisy związane ze zmianą będą stosowane po pozytywnej decyzji
Komisji Europejskiej. W ustawie tej została zmieniona na korzyść producentów stawka akcyzy.
Ustawa zwiększa o 6 gr ulgę w akcyzie za litr biokomponentów w benzynie oraz o blisko 5 gr
ulgę w akcyzie za litr biokomponentów w oleju napędowym. W przypadku benzyny z
dodatkiem biokomponentów ulga ma wynosić 1,565 zł za ka\
dy litr dodanego
biokomponentu, wcześniej było to 1,5 zł. Dla oleju napędowego ulga ma wynieść 1,48 zł za
ka\
dy litr dodanego biokomponentu, podczas gdy wynosiła ona 1 zł. Ustawa obni\
a tak\
e z
20 gr do 1 gr na litrze stawkę akcyzy na tzw. paliwa samoistne, czyli czyste biokomponenty,
przeznaczone do napędu silników spalinowych. Wzrosną natomiast kary za niedodawanie do
paliw biokomponentów. Zgodnie z nowym prawem mają one wynosić ok. 25 gr. na litrze,
podczas gdy obecnie jest to ok. 2 gr5. Ponadto w art. 4 jest mowa o dodatkowych płatnościach
do uprawy rzepaku. Zgodnie z ustawą, dodatkowe 176 zł dopłat do uprawy hektara rzepaku
będzie finansowane ze środków krajowych. Oprócz tego rolnikom przysługuje 45 euro dopłat
do ka\
dego hektara rzepaku ze środków unijnych (DzU nr 99, art. 4).
Koszt surowca ma największy udział w strukturze kosztów produkcji biokomponentów (70-
80%)6. Poprawy opłacalności produkcji biokomponentów nale\
y zatem poszukiwać równie\

poprzez działania, które wpłyną na zmniejszenie kosztów pozyskania surowca.
Biopaliwa stałe
W Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z 19 grudnia 2005 r. w sprawie szczegółowego
zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pochodzenia,
uiszczenia opłaty zastępczej oraz zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych w
odnawialnych z
ródłach energii podano, \
e w przypadku elektrowni lub elektrociepłowni
(cytuję ,,jednostki wytwórczej albo układu hybrydowego ), w którym spalana jest biomasa w
z
ródłach o mocy wy\
szej ni\
5 MW, do energii wytworzonej w odnawialnych z
ródłach
energii zalicza się energię elektryczną lub ciepło Dzieje się tak, o ile udział wagowy biomasy
pochodzącej z upraw energetycznych lub odpadów i pozostałości z produkcji rolnej oraz
przemysłu przetwarzającego te produkty, a tak\
e części pozostałych odpadów, które ulegają
biodegradacji, z wyłączeniem odpadów i pozostałości z produkcji leśnej, a tak\
e przemysłu
przetwarzającego jej produkty, w łącznej masie biomasy dostarczanej do procesu spalania
wynosi nie mniej w poszczególnych latach ni\
podano na rys. 3.
7 0 %
6 0 %
6 0 %
5 0 %
5 0 %
4 0 %
4 0 %
3 0 %
3 0 %
2 0 %
2 0 %
1 0 %
5 %
1 0 %
0 %
2 0 0 8 2 0 0 9 2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3 2 0 1 4
L a ta
Rys. 3. Udział biomasy pochodzenia rolnego do produkcji energii elektrycznej
W najbli\
szej przyszłości największy potencjał do energetycznego wykorzystania będzie
pochodzić z biomasy rolnej. Do pierwotnej biomasy rolniczej zalicza się słomę i rośliny
energetyczne uprawiane na gruntach rolnych. Tabela 4 przedstawia zapotrzebowanie na
biomasę, w tym biomasę z produkcji rolnej, na cele produkcji energii elektrycznej, obliczone
na podstawie następujących zało\
eń7.
" zrealizowane zostaną cele określone w Dyrektywie Unii Europejskiej 2001/77/WE i
Rozporządzeniu Ministra gospodarki z 19 grudnia 2005 r.;
" udział biomasy w ogólnym bilansie odnawialnych z
ródeł energii utrzyma się na
poziomie ok. 50%;
" wartość opałowa biomasy wynosi 10 MJ/t, co odpowiada wilgotności biomasy ok.
40%;
" zało\
ono, \
e plon biomasy z upraw rolnych wynosi ok. 50 t/ha.
Tab. 4. Zapotrzebowanie na biomasę do produkcji energii elektrycznej
Lp Pozycja Rok 2007 2008 2009 2010 2020
Prognoza produkcji energii brutto,
1. 154,8 159,3 163,8 168,3 201,7
TWh/a
2. Udział energii z OZE, % 4,8 6 7,5 9 20
3. Udział energii z OZE, TWh/a 7,43 9,55 12,28 15,14 40,34
4. Udział energii z biomasy, PJ/a 13, 356 17, 2 22, 4 27, 2 72,6
5. Udział energii z biomasy, t/a x 105 13 356 17 172 22 104 27 252 72 610
6. Udział energii z biomasy rolnej, % 5 10 20 60
7. Udział energii z biomasy rolnej, PJ/a 0, 86 2,2 5,4 43,6
Udział energii z biomasy rolnej, t/a x
8. 858,6 2 210,4 5 450,4 43 566
105
Trzeba pamiętać jednak, \
e w przypadku roślin energetycznych, np. wierzby krzewiastej, czas
od momentu przeprowadzenia pierwszych prac przy zakładaniu plantacji do chwili
osiągnięcia odpowiedniego plonu biomasy wynosi cztery lata. Wynika to z optymalnego i
uzasadnionego ekonomicznie trzyletniego cyklu zbioru tej rośliny. W ślad więc za takimi
zało\
eniami zawartymi w rozporządzeniu powinny iść konkretne działania ze strony państwa,
umo\
liwiające zrealizowanie tego celu. W 2020 r. w odniesieniu do 2010 r. nastąpić powinien
ok. 8-krotny wzrost ilości biomasy pochodzenia rolnego. Uprawa tej biomasy na biopaliwa
stałe będzie konkurować z innymi uprawami, np. na biopaliwa płynne. Stymulowanie
systemu wsparcia powinno dotyczyć opcji najbardziej po\
ądanej.
Warto zwrócić uwagę na Rozporządzenie Ministra Środowiska z 15 maja 2002 r. w sprawie
listy odpadów innych ni\
niebezpieczne (DzU nr 56, poz. 512), których przewóz z zagranicy
nie wymaga zezwolenia Głównego Inspektora Ochrony Środowiska Nie zostały w nim
wymienione odpady z produkcji leśnej (drewno, zrębki). Jednak odpady drzewne (trociny,
wióry, ścinki, drewno) są zaliczane do odpadów na podstawie rozporządzenia w sprawie
katalogu odpadów (DzU nr 112, poz. 1206). Traktowane jako odpady nie mogą być zatem
wwo\
one do kraju. Powoduje to problemy podczas transportu zrębków drzewnych przez
granicę (np. zrębki z upraw energetycznych). W sytuacji ograniczonych krajowych zasobów
biomasy nie będzie mo\
liwy import surowca, co negatywnie wpłynie na mo\
liwość
zrealizowania celu osiągnięcia określonego udziału energii odnawialnej w bilansie paliwowo-
energetycznym w 2010 r. Mo\
liwości wykorzystania drewna z lasów są ograniczone, a z
plantacji energetycznych pozyskano w 2006 r.  200 tys. ton biomasy (dane Polskiej Izby
Biomasy  PIB). Jednocześnie wg PIB zapotrzebowanie na biomasę dla potrzeb elektrowni i
ciepłowni w 2007 r. wyniesie 2,1 mln ton, w 2010 r.  3,5 mln ton.
Jest postęp, ale niewystarczający
Pomimo zdecydowanego postępu w dziedzinie biopaliw nadal obserwuje się brak polityki
strategicznej obejmującej cały łańcuch przetwórczy, a szczególnie niestabilność prawa
krajowego. Konsekwencją takiego działania jest brak stabilnego rynku biopaliw. Trudne
procedury i brak jasnych przepisów prawnych dla małych inwestorów  rolników w zakresie
mo\
liwości produkcji biopaliw powodują określone konsekwencje. Ustawa o
biokomponentach i biopaliwach ciekłych nakłada na przedsiębiorców obowiązek zapewnienia
w danym roku co najmniej minimalnego udziału biokomponentów i innych paliw
odnawialnych w ogólnej ilości paliw ciekłych i biopaliw ciekłych sprzedawanych, lub
zbywanych w innej formie lub zu\
ywanych przez tego przedsiębiorcę na potrzeby własne.
Sankcją za niedochowanie tego obowiązku jest kara pienię\
na. Uprawy rzepaku mo\
na
prowadzić z uwagi na wymarzanie na ograniczonym areale. Rynek biomasy, a właściwie
biopaliw stałych, jest bardzo niestabilny. Występują znaczne wahania cen biomasy, a jej cena
powiązana jest z cenami innych nośników energii oraz mo\
liwościami jej eksportu na rynki
zagraniczne, gdzie standaryzowana biomasa  pelety i brykiety  osiąga wy\
szą wartość.
Zmienność poda\
y i ceny biomasy podnosi ryzyko inwestycyjne. Ponadto charakteryzuje się
on sezonowością popytu i poda\
y (cykl produkcji biomasy).
Miejmy jednak nadzieje, \
e wprowadzone mechanizmy wsparcia umo\
liwią pokonanie
licznych trudności związanych z osiągnięciem celów wskaz
nikowych.
doc. dr hab. in\
. Anna Grzybek, IBMER Warszawa, Akademia Rolnicza w Szczecinie,
y
ródła:
Grzybek A. Maszynopis, prace własne IBMER, 2007
Grzybek A. Realny wpływ energetycznego wykorzystania biomasy na ograniczenie zmian
klimatycznych. Rozwój upraw energetycznych a zasoby wodne kraju. IV Międzynarodowa
Konferencja Procesorów Energii ECO- EURO-ENERGIA, Inteligentna energia dla Polski i
Europy, 2007  2013, Bydgoszcz 2007
Praca zbiorowa pod kier. A. Grzybek Mo\
liwości adaptacji obiektów cukrowniczych pod
potrzeby produkcji biopaliw; ekspertyza IBMER, 2006
Wieloletni program promocji biopaliw lub innych paliw odnawialnych na lata 2008-2014,
maszynopis, Rada Ministrów, 2007