BÓLE GA
OWY, WYKA
AD 4, 24.01.2014
KRWOTOK PODPAJ
CZYNÓWKOWY
Jest to wynaczynienie krwi do przestrzeni podpajęczynówkowej (wypełnionej płynem mózgowo-
rdzeniowym). Krew może się również pojawiać śródmózgowo i wewnątrzkomórkowo.
�� około 5% wszystkich udarów mózgu
�� śmiertelność 30-dniowa 32-67%
�� <25% powrotów do dobrego stanu klinicznego
�� 10-15% chorych umiera przed udzieleniem pomocy medycznej
Skala Hunta i Hessa  ocena nasilenia objawów krwotoku podpajęczynówkowego:
I brak jakichkolwiek objawów lub niewielkiego stopnia ból głowy, zaznaczona sztywność karku
II średniego stopnia/silny ból głowy, zdecydowanie wyrażona sztywność karku, objawy
uszkodzenia nerwów czaszkowych  głównie gałkoruchowych
III miernego stopnia zaburzenia przytomności (senność) i/lub jakościowe świadomości,
zaznaczone objawy ogniskowe
IV zaznaczonego stopnia zaburzenia przytomności (sopor), niedowład połowiczy, początkowe
objawy odkorowania
V głęboka śpiączka, prężenia, sztywność odmóżdżeniowa
Krwotok podpajęczynówkowy - objawy:
�� eksplodujący ból głowy!!! (często wywołany wysiłkiem)
�� utrata przytomności (10%)
�� mdłości i wymioty
�� fonofobia i fotofobia
�� nadwrażliwość na dotyk
�� uszkodzenia nerwów czaszkowych
�� objawy ogniskowe
Krwotok podpajęczynówkowy - przyczyny:
�� tętniaki workowate
�� tętniaki wrzecionowate
�� malformacje tętniczo-żylne
�� skazy krwotoczne
�� inne
33 | S t r o n a
Tętniaki naczyń mózgowych
�� obecne u 2-5% populacji ogólnej
�� średnio co dziesiąty ulega pęknięciu
�� badania obrazowe pozwalają wykryć bezobjawowy tętniak przypadkowo
�� nie można przewidzieć losu tętniaka u danego pacjenta
�� można szacować ryzyko pęknięcia i uwzględniając inne czynniki podjąć decyzję o leczeniu
operacyjnym lub dalszej obserwacji i wykonywaniu kontrolnych badań obrazowych
Krwotok podpajęczynówkowy - diagnostyka:
�� TK głowy wykazuje obecność krwawienia u 95% chorych (w następnych dniach czułość badania
maleje)
�� ślady krwawienia w płynie mózgowo-rdzeniowym utrzymują się co najmniej przez klika tygodni
(obecne makrofagi nażarte krwią; odróżnienie od krwawienia spowodowanego punkcją  całe
erytrocyty)
�� konieczne wykonanie angiografii mózgu celem znalezienia z
ródła krwawienia (tętniaka)
Krwotok podpajęczynówkowy - powikłania:
�� ponowne krwawienie
�� skurcz naczyniowy
�� ostre wodogłowie
Przed ponownym krwawieniem pacjenta chroni jedynie całkowite wyłączenie tętniaka z krążenia.
Krwotok podpajęczynówkowy z pękniętego tętniaka - leczenie:
�� zaklipsowanie tętniaka  z abieg neurochirurgiczny
�� wypełnienie światła tętniaka metalową sprężynką (cooling)  zabieg wewnątrznaczyniowy
(radiologia interwencyjna)
Wybór metody leczenia zależy od stanu pacjenta, umiejscowienia i budowy tętniaka.
34 | S t r o n a
ZAPALENIE OPON
MÓZGOWO-RDZENIOWYCH
Objawy:
�� infekcja wywołana najczęściej przez wirusy i bakterie
�� ból głowy jest jednym z objawów osiowych (może być jedynym objawem w łagodnych
limfocytarnych zapaleniach opon mózgowo-rdzeniowych)
�� bóle głowy bardziej nasilone w zapaleniach ropnych
�� ból umiejscowiony w okolicy czołowej i/lub potylicy
�� ból ulega nasileniu przy wzroście ciśnienia śródczaszkowego (kaszel, parcie na stolec, kichanie)
i przy ruchach głowy
�� jednocześnie podwyższona temperatura ciała
�� towarzyszą bóle mięśni, przeczulica, fotofobia
�� w ciężkich postaciach uszkodzenia nerwów czaszkowych, objawy ogniskowe
Zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych
�� o rozpoznaniu przesądza wynik badania płynu mózgowo-rdzeniowego
�� leczenie w zależność od patogenu
�� ból głowy ustępuje stopniowo w miarę wycofywania się infekcji i normalizacji wyników
badania płynu mózgowo-rdzeniowego
BÓLE GA
OWY ZWI
ZANE Z PÓA
PAŚCEM
Półpasiec
�� wynik uaktywnienia wirusa ospy wietrznej obecnego w zwojach czuciowych
�� częściej u osób w starszym wieku
�� u około 20% chorych objawy dotyczą obszaru unerwianego przez nerw trójdzielny, najczęściej
gałęzi ocznej (półpasiec oczny)
�� ostry ból może o kilka dni wyprzedzać ujawnienie się zmian skórnych w postaci pęcherzyków
�� może dojść do zapalenia gałki ocznej, zbliznowacenia rogówki
�� rozpoznanie trudne, gdy pęcherzyki nie rozwiną się (herpes sine zoster)
35 | S t r o n a
Ból ostry i neuralgia półpaścowa
�� stosowanie leków przeciwwirusowych (acyklowir, famcyklowir) skraca czas trwania choroby,
zmniejsza nasilenie bólu i czas jego utrzymywania w ostrym okresie
�� ryzyko rozwinięcia się neuralgii półpaścowej większe u pacjentów starszych
�� neuralgia półpaścowa utrzymuje się w tym samym obszarze co ból ostry (neuralgia n. ocznego,
n. usznego, n. językowo-gardłowego)
�� ból o charakterze piekącym, parzącym, bardzo silny, obecna przeczulica
�� stopniowo przechodzi w bóle ciągłe
�� leczenie: miejscowo lidokaina (plastry), leki przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe
(gabapentyna, fenytoina)
��  zwykłe leki przeciwbólowe nieskuteczne
ZAPALENIE T
TNICY SKRONIOWEJ
Objawy kliniczne:
�� bóle głowy
�� stany gorączkowe
�� wysokie OB
�� osłabienie
�� brak apetytu
�� utrata masy ciała
Zapalenie tętnicy skroniowej
�� ból głowy może być objawem dominującym
�� pogrubiała, stwardniała, bolesna palpacyjnie tętnica skroniowa (tętno niewyczuwalne)
�� ze względu na obecność zmian zapalnych w innych naczyniach głowy możliwe wystąpienie
ślepoty spowodowanej niedokrwieniem gałki ocznej i nerwu wzrokowego
�� decydujące znaczenie dla rozpoznania ma wynik biopsji tętnicy skroniowej
�� leczenie: steroidy (wartości OB wskaz
nikiem aktywności procesu zapalnego)
36 | S t r o n a
BÓLE GA
OWY ZWI
ZANE
Z AKTYWNOŚCI
SEKSUALN

Bóle głowy związane z aktywnością seksualną
�� dość silne, zlokalizowane w okolicy karkowo-potylicznej
�� podczas stosunku płciowego, nie zawsze w trakcie orgazmu
�� na ogół nie powtarzają się
�� należy różnicować z krwotokiem podpajęczynówkowym
1. najczęstszy obustronny ból potylicy i szyi spowodowany długotrwale wzmożonym napięciem
mięsni szyi i skóry owłosionej głowy  szybko zanika po odpoczynku
2. ostry, silny, pojawiający się na szczycie orgazmu, może utrzymywać się przez wiele godzin
3. spowodowany pozycją ciała i obniżeniem ciśnienia płynu mózgowo-rdzeniowego
37 | S t r o n a