KSZTAŁCENIE
Zasady kształcenia w Związku Harcerstwa Polskiego zakładają, iż na każdym poziomie organizacji kształcenie realizuje zespół 
w hufcach i chorągwiach są to zespoły kadry kształcącej, na poziomie ogólnozwiązkowym  Centralna Szkoła Instruktorska. Każdy
z tych zespołów ma okreS
lone zadania oraz minimalne wymagania. Ale to, w jaki sposób zespół zorganizuje się do pracy, jakie
szczegółowe zadania sobie okreS
li, zależy od lokalnych potrzeb i możliwoS
ci, od konkretnych ustaleń podejmowanych na poziomie
tych zespołów oraz właS
ciwych komend. Poniżej przedstawiamy opis kilku modeli funkcjonowania zespołów kadry kształcącej.
MODELOWO
MODEL I
ZESPÓL BEZ STALEGO
O PODZIALU OBOWIĄZKÓW
To model zadaniowy. Członkowie zespołu
odpowiadają za zadania wynikające z planu
ZESPOŁACH
kształcenia, lecz nie mają przypisanej stałej
odpowiedzialnoS
ci za okreS
lone płaszczyzny
kształcenia, np. kształcenie drużynowych,
kształcenie opiekunów prób, itp. Główną za-
KADRY
letą tego modelu jest to, że jest łatwo osią-
galny. Nie wymaga zaangażowania dużej
iloS
ci osób. Z takim zespołem bardzo często
mamy do czynienia na poziomie hufca. Za-
KSZTAŁCĄCEJ
grożeniem wynikającym z przyjęcia takiego
rozwiązania jest fakt, iż rozmywa się od-
powiedzialnoS
ć za poszczególne obszary
kształcenia w hufcu. Każdy czuje się za nie
odpowiedzialny tylko w momencie wykony-
wania bieżących zadań. Nikt nie myS
li o nich
systemowo, strategicznie. Ponadto wymu-
szona wszechstronnoS
ć członków zespołu
utrudnia osiągnięcie wysokiego poziomu
w wybranych dziedzinach, nie sprzyja specja-
lizacji. Ważną sprawą, na którą warto zwró-
cić uwagę, jest liczebnoS
ć takiego zespołu.
Gdy jest on liczny, zaczynają się kłopoty z ko-
ZADANIA ZESPOŁU KADRY KSZTAŁC
CEJ HUFCA
ordynowaniem pracy oraz z zaangażowaniem
1. Do zadań zespołu kadry kształcącej hufca należy: wszystkich jego członków. Przy dużej liczeb-
 wspieranie rozwoju i prowadzenie kształcenia: drużynowych, opiekunów prób instruk
noS
ci wydaje się konieczne wprowadzenie
torskich, kadry szczepów i związków drużyn,
podziału odpowiedzialnoS
ci za konkretne
 kształtowanie polityki kadrowej, okreS
lonej w programie rozwoju hufca  we współpra
obszary.
cy z komisją stopni instruktorskich oraz innymi zespołami,
 tworzenie i realizowanie planu kształcenia hufca,
 gromadzenie i upowszechnianie dorobku wypracowanego w ramach prowadzonego
kształcenia i innych prac zespołu,
MODEL II
 prowadzenie dokumentacji.
ZESPÓL ZE STALYM
2. Zespół kadry kształcącej hufca składa się z co najmniej trzech instruktorów z odznaką
PODZIALEM ODPOWIEDZIALNO`
CI
kadry kształcącej. Zespół kadry kształcącej hufca jest powoływany rozkazem komendan
ZA PLASZCZYZNY KSZTALCENIA
ta hufca.
3. Szefem zespołu kadry kształcącej hufca może zostać instruktor posiadający odznakę
kadry kształcącej. Szefa zespołu kadry kształcącej hufca mianuje rozkazem komendant
Stały podział odpowiedzialnoS
ci za płaszczy-
hufca.
zny kształcenia umożliwia bardziej efektywną
4. Plan pracy oraz sprawozdanie z działania zespołu kadry kształcącej corocznie zatwierdza
pracę zespołu. W tak skonstruowanym mo-
komenda hufca.
delu odpowiedzialnoS
ć za dany obszar jest
5. Zespół kadry kształcącej hufca przekazuje corocznie zespołowi kadry kształcącej chorą
klarowna i przejrzysta. Instruktor, który jest
gwi zatwierdzony plan kształcenia oraz sprawozdanie ze swojego działania.
specjalistą w zakresie swojej dziedziny, może
6. Zespół kadry kształcącej hufca jest zobowiązany do prowadzenia następującej dokumen
w większym stopniu wykazać się fachowo-
tacji:
 plan kształcenia, roczne sprawozdanie z działalnoS
ci zespołu, S
cią oraz efektywniej wykorzystać dostępne
 plany przeprowadzonych form kształceniowych (kursów, warsztatów, seminariów, kon
zasoby. Większa liczebnoS
ć zespołu nie zakłó-
ferencji i innych szkoleń),
ca sprawnoS
ci jego działania, ponieważ jasny
 rejestr wniosków o przyznanie i przedłużanie ważnoS
ci odznak kadry kształcącej,
i precyzyjny przydział obowiązków czyni pra-
 rejestr odznak i uprawnień specjalnoS
ciowych.
cę zespołu bardziej uporządkowaną. Sprawia
24
CZUWAJ | 10.2005
GC
też, że szef zespołu skupia się przede wszyst-
kim na monitorowaniu i koordynowaniu
działań instruktorów odpowiedzialnych za po-
szczególne obszary. Minusem takiego mode-
lu jest mniejsza elastycznoS
ć przy zmianach
kadrowych. Rezygnacja jednego z członków
zespołu roS
nie do rangi problemu o charakte-
rze fundamentalnym dla realizacji zadań
kształcenia. Przyjęcie takiego modelu wyma-
ga zaangażowania większej liczby osób.
MODEL III
WSPÓLPRACOWNICY
W odróżnieniu do pozostałych, ten zespół ma
charakter otwarty. Jest on połączeniem ze-
społu pracującego według jednego z wyżej
opisanych modeli z gronem zewnętrznych
współpracowników. Nie należąc do zespołu,
współdziałają oni z jego stałymi członkami.
Współpraca może oczywiS
cie przebiegać na
wielu płaszczyznach. Niekiedy w gronie
współpracowników będą po prostu instruk-
torzy z danego S
rodowiska, w innych przy-
padkach  kształceniowcy z zewnątrz. Nie-
wątpliwą zaletą takiego rozwiązania są duże
możliwoS
ci i poszerzenie pola pracy. Wiąże
się to wprowadzaniem nowych, ciekawych
pomysłów i idei, oraz wymianą doS
wiadczeń.
Znacznie wzrasta efektywnoS
ć pracy i jakoS
ci
kształcenia. W momencie, gdy grupa współ-
pracowników pochodzi z macierzystego huf-
ca, otrzymujemy jednoczeS
nie element przy-
gotowania następców instruktorów pełniących
funkcje w zespole. Natomiast gdy współpra-
cownicy są instruktorami spoza S
rodowiska
działania (hufca, chorągwi), możemy napotkać
na niebezpieczeństwo polegające na zbytnim
uzależnieniu się od zewnętrznej pomocy, cze-
go konsekwencją może być to, że nasza kadra
nie będzie się rozwijać.
Wydaje się, że trzeci model jest rozwiązaniem
najatrakcyjniejszym i docelowym przy budo-
waniu zespołu kształceniowego. Dobrze zapla-
nowany zespół otwarty jest najefektywniejszym
sposobem zorganizowania pracy kadry kształ-
cącej, dającym największe możliwoS
ci i per-
spektywy na skuteczne i satysfakcjonujące
kształcenie. W dużej mierze ułatwia on zdoby-
wanie nowych doS
wiadczeń. Nie należy jednak
zapominać, że efektywnoS
ć i sprawnoS
ć dzia-
łania jakiegokolwiek zespołu zależy przede
wszystkim od dostosowania modelu do potrzeb
i możliwoS
ci S
rodowiska. Wybór modelu po-
winien być odpowiedzią na potencjał i sytuację
kadrową, w której zespół ma działać.
OPRACOWAŁ ZESPÓŁ
POD KIEROW�ICTWEM
HM. WI�SLAWA LASKOWSKI�GO
PHM. MO�IKA HI�C, PWD. JACEK KUZY�IAK,
HM. WIESŁAW LASKOWSKI, PHM. KASIA
MATRASZEK, PWD. MAJA MOCIEWICZ,
PWD. MAGDA �OWAK, PWD. CZAREK PRZYBYŁA,
PWD. MARTA SKUP�IEWICZ, PWD. AG�IESZKA SUSKA
25
CZUWAJ | 10.2005