Podstawowe węzły wspinaczkowe cz. I
Wiązanie się liną
Zajmiemy się podstawowymi węzłami stosowanymi we wspinaczce, czyli w pierwszym rzędzie tym, jak
poprawnie związać się liną. W niniejszej części naszego poradnika omówimy węzły służące do tego celu,
które zapewniają maksymalne możliwe bezpieczeństwo podczas wspinaczki. Mamy nadzieję, że pomoże
Wam to uniknąć błędów popełnianych nie tylko przez nowicjuszy (!), a które mogą być brzemienne w
skutkach. Pamiętajcie o tym, że błąd podczas wiązania węzła może (choć nie powinien) przytrafić się
KAŻDEMU, nawet osobie doświadczonej. Wielokrotnie już okazywało się, że rutyna a także pośpiech i
lekceważenie potrafią być najpoważniejszymi wrogami dokładności, a co za tym idzie, również
bezpieczeństwa. Dlatego też podczas wiązania się liną należy przestrzegać kilku zasad, o których
wspominamy poniżej.
Ogólne zasady wiązania się liną
Wiemy już, po co wiążemy się liną. Na wagę zdrowia i życia (!) wspinacza jest, aby zrobić to
prawidłowo. Do liny wiążemy się zawsze (!) z zastosowaniem uprzęży asekuracyjnej. Uprzęże
wspinaczkowe zostaną omówione w jednym z kolejnych artykułów. Jedyny wyjątek od wspomnianej
reguły stanowią sytuacje awaryjne, np. utrata uprzęży. Wówczas nie mamy innego wyjścia jak związać
się liną bez uprzęży. Na końcu niniejszego artykułu wspominamy o takich sposobach, lecz nie opisujemy
ich wyczerpująco, ponieważ wychodzimy z założenia, że tego typu sytuacje awaryjne po prostu nie mają
prawa zdarzyć się w skałkach.
Jak do tej pory nie opracowano rozwiązania idealnego jeśli chodzi o uprząż. Istnieją dwie teorie jeśli
chodzi o zastosowanie rodzaju uprzęży. Zwolennicy pierwszej z nich twierdzą, że bezpieczniejsze jest
używanie tzw. uprzęży pełnej, tj. biodrowej i piersiowej, zwolennicy drugiej przekonują o zaletach użycia
wyłącznie uprzęży biodrowej. Zarówno jedni jak i drudzy przytaczają na poparcie swych twierdzeń
rozliczne przykłady. Praktyka wspinaczkowa pokazuje, że w letniej wspinaczce sportowej w skałkach, na
sztucznej ścianie i coraz częściej w górach używa się na co dzień wyłącznie uprzęży biodrowej.
Wiążąc się liną z zastosowaniem uprzęży biodrowej należy przestrzegać
następujących zasad:
- Wiążemy się zawsze łącząc pas główny i łącznik udowy uprzęży (rys.1).
- Nigdy nie łączymy liny wspinaczkowej z uprzężą przy pomocy karabinka!!!
- Punkt zaczepienia liny powinien znajdować się na poziomie dolnej krawędzi
mostka (trochę powyżej dolnej krawędzi żeber).
- Każdy węzeł powinien być zawiązany starannie a poszczególne odcinki lin
ułożone równolegle bez skręceń, aby można było jednym spojrzeniem
skontrolować poprawność jego zawiązania.
- Podczas wiązania się liną skup się tylko na tej czynności i wykonaj ją od
początku do końca! Sprawdz
, czy wykonałeś wszystkie oploty! Nie pozwól
sobie przerywać wiązania węzła - wszystko inne może zaczekać. Węzeł nie
zapleciony do końca" może się rozwiązać!!!
- Należy zawsze sprawdzać węzły zawiązane przez siebie i przez partnera!
- Po locie należy się przewiązać (rozwiązać węzeł, dać "odpocząć" linie
(relaksacja włókien liny - ten problem został omówiony w naszym artykule o
linach) i dopiero związać się ponownie.
www.primaroca.pl
1
Węzły stosowane do wiązania się liną z zastosowaniem uprzęży
Podwójna ósemka
Rys. 1
Wiążąc się liną z zastosowaniem uprzęży używamy tzw. podwójnej ósemki. Jest to obecnie najlepszy
znany węzeł służący do tego celu. Oferuje on korzystny rozkład sił i działa bez dodatkowego
zabezpieczenia. Wystarczy aby wystający z węzła koniec liny mierzył co najmniej 10 jej średnic. Ta
właśnie cecha jest jedną z największych zalet ósemki. W niektórych podręcznikach wspinaczki jest mowa
o zabezpieczaniu ósemki przy pomocy tzw. półsztyka. Nie jest to konieczne i nie polecamy tego
sposobu, ponieważ w pewnych warunkach może on stwarzać okazję do popełnienia poważnego i
zgubnego w skutkach błędu (np. przy zakładaniu autoasekuracji na stanowisku lub podczas
przewiązywania się przez ringa zjazdowego po poprowadzeniu drogi). Podwójna ósemka to węzeł
zalecany przez PZA, UIAA oraz DAV. Nie ma on żadnych tendencji do samoistnego rozsuwania się bądz

rozluz
niania po zawiązaniu. Jedynym jego minusem jest to, iż po zaciśnięciu np. po locie, ciężko jest go
rozwiązać. Wówczas należy węzeł "złamać", a jeśli jeszcze drżą nam ręce to możemy poprosić o pomoc
partnera.
Warto pamiętać, aby po zapleceniu węzła nie zaciskać go z całej siły, ponieważ w razie odpadnięcia
zaciskający się węzeł dodatkowo amortyzuje szarpnięcie następujące w chwili wyhamowania lotu. Nie
oznacza to naturalnie, że zapleciona ósemka powinna być zupełnie luz
na. Poniżej przedstawiamy
poszczególne etapy wiązania podwójnej ósemki.
www.primaroca.pl
2
A. B.
C. D.
Skrajny tatrzański (ratowniczy)
Do związania się liną z użyciem uprzęży można również zastosować węzeł skrajny tatrzański, zwany
również węzłem ratowniczym. Był on od "zawsze" stosowany w różnych krajach, dlatego też nazwa jest
myląca. Należy jednak pamiętać, aby zawsze go zabezpieczyć przy pomocy półsztyka (supła)! Jeśli
węzeł skrajny tatrzański nie jest zabezpieczony, to nie wolno go obciążać w trzech kierunkach, czyli np.
wpinać autoasekuracji w pętlę utworzoną po jego zawiązaniu. Może się on wówczas rozsunąć! (patrz rys.
2) Do sytuacji takiej może dojść np. podczas akcji ratunkowej z użyciem helikoptera (pisze o tym m.in.
znany ekspert Komisji Bezpieczeństwa DAV Pit Schubert w swojej książce "Sicherheit und Risiko im Eis
und Fels"). Poza tym skrajny tatrzański gorzej zachowuje się na nowych śliskich linach. Pamiętajmy
jednak, aby węzeł zabezpieczający znajdował się bezpośrednio przy węz
le głównym (patrz zdjęcie C),
aby nie było możliwości popełnienia błędu, o którym wspominamy w opisie podwójnej ósemki. Na
rysunku 3 węzeł zabezpieczający znajduje się zbyt daleko od węzła głównego.
Rys. 2 Rys. 3
www.primaroca.pl
3
Węzeł skrajny tatrzański ma dwie zalety, które uzasadniają jego ewentualne użycie: można zawiązać go
jedną ręką (sytuacje trudne) i łatwiej jest go rozwiązać po zaciśnięciu (częste wiązanie i rozwiązywanie
się podczas wspinaczki na wędkę). Poniżej przedstawiamy poszczególne etapy wiązania węzła skrajnego
tatrzańskiego z zabezpieczeniem.
A. B. C.
Istnieją jeszcze inne odmiany węzła skrajnego tatrzańskiego (ratowniczego), ale stanowią one wyższy
stopień wtajemniczenia i opisywanie ich w ramach niniejszego artykułu doprowadziłoby do
niepotrzebnego rozdrobnienia tematu.
Wiązanie się liną bez zastosowania uprzęży
Jak już zostało wspomniane na wstępie wiązanie się liną bez użycia uprzęży jest dopuszczalne wyłącznie
w sytuacjach awaryjnych, np. gdy straciliśmy uprząż a teren wymaga wspinaczki i asekuracji. Stosujemy
wówczas tzw. sposób "klasyczny" - wiążemy się liną na piersiach (pod pachami) stosując węzeł skrajny
tatrzański (pętla nie zaciskająca się pod obciążeniem). Jeśli pozostawimy dłuższy koniec wychodzący z
zabezpieczonego (!) węzła, to możemy dodatkowo utworzyć szelki zabezpieczające pętlę przed
obsuwaniem się. Możemy też założyć dodatkowo pętlę - wsporek pod uda - co zwiększy bardzo wątpliwy
komfort tego sposobu związania się. Należy pamiętać, że wiązanie się liną w ten właśnie sposób, tzn. bez
uprzęży, może być niebezpieczny, zwłaszcza gdy grożą loty połączone z wolnym zwisem w powietrzu
(ucisk na klatkę piersiową!!!). Jednak w górach może zdarzyć się sytuacja, że nie będzie innego
wyjścia. Nauka metod wiązania się liną bez zastosowania uprzęży jest przedmiotem kursów
wspinaczkowych.
Nigdy nie należy wiązać się liną w pasie!!! Grożą wówczas bardzo ciężkie urazy, a nawet śmierć.
Artykuł pobrany ze strony internetowej szkoły wspinania Climbing & Adventure
www.szkolawspinania.pl
www.primaroca.pl
4