MIĘDZYNARODOWE REGULACJE PRAWNE W ZAKRESIE OCHRONY
POWIETRZA
Maciej Jóx
wiak
Jóx
wiak M., 2005: Międzynarodowe regulacje prawne w zakresie ochrony powietrza, (International legal regula-
tions in range of air protection), Monitoring R
rodowiska Przyrodniczego nr 6, s. 95 99, Kieleckie Towarzystwo
Naukowe, Kielce.
Zarys treS
ci: W opracowaniu przedstawiono analizę wybranych aktów normatywnych w dziedzinie ochrony
S
rodowiska ze wskazaniem na ochronę powietrza. Dokonano podziału naregulacje międzynarodowe o zasięgu
S
wiatowym, regulacje europejskie oraz regulacje wewnętrzne w Polsce. Szczególny nacisk położony jest na
Konwencję Klimatyczną wraz z Protokołem z Kioto (zasięg międzynarodowy) oraz na rozwiązania dotyczące
handlu emisjami gazów cieplarnianych i innych substancji przyjęte przez Unię Europejską. Prezentacja po-
szczególnych aktów prawa przybliża czytelnikowi problematykę ochrony S
rodowiska naturalnego przez pry-
zmat regulacji prawnych.
Słowa kluczowe: ochrona powietrza, akty normatywne, handel emisjami.
Maciej Jóx
wiak, Kancelaria Adwokacka Marta Szymanek, Al. Jerozolimskie 30, 00-024 Warszawa, tel. [phone]
15/16, e-mail: [e-mail]
1. Przepisy prawa międzynarodowego rodów Zjednoczonych powołał do życia w 1989 roku
1.1. Konwencja Klimatyczna (1992 rok) Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC  Intergovernmental
Panel of Climate Change). Pomimo ogromnych proble-
Historia regulacji prawnych mających na celu ochro- mów, w oparciu o prace badawcze naukowców z całego
nę klimatu, choć nie należy do najdłuższych, owocuje S
wiata, w tym na posiadającym olbrzymi rozgłos pierw-
wieloma aktami. Początek debaty datować należy na lata szym raporcie IPCC, doszło w czerwcu 1992 roku, w
siedemdziesiąte XX wieku. Przejawiała się ona organi- Rio de Janeiro podczas  Szczytu Ziemi , do podpisania
zacją spotkań o charakterze technicznym, na których Konwencji Klimatycznej (UNFCCC)  Schreiner, 2004.
nakreS
lano po raz pierwszy negatywne skutki wzrostu Weszła ona w życie dwa lata póx
niej po ratyfikacji przez
stężenia dwutlenku węgla w atmosferze. Debata nabra- 50 państw. Konwencja ta stanowi jeden z najważniej-
ła tempa pod koniec lat osiemdziesiątych. Wtedy to po- szych, a zarazem największych podmiotowo, aktów pra-
wstał i został podpisany, uznany za jeden z najskutecz- wa ekologicznego. Obecnie Konwencję Klimatyczną
niejszych w przedmiotowej dziedzinie, akt prawa  Pro- ratyfikowało ponad 180 państw całego S
wiata, w tym
tokół Montrealski, regulujący ograniczenie emisji ga- Polska (ratyfikacja z dnia 16 czerwca 1994 roku), a fakt
zów niszczących warstwę ozonową (Dz. U. nr 98, 1992). doprowadzenia do kompromisu tak wielu krajów, o jakże
Dokument ten stał się dowodem na to, że społecznoS
ć różnych interesach gospodarczych, jest olbrzymim suk-
S
wiatowa nie tylko obserwuje antropogeniczne zmiany cesem międzynarodowej dyplomacji. Podstawowym
klimatyczne, ale podejmuje również działania w celu celem tej umowy międzynarodowej jest  & osiągnięcie
przeciwstawienia się im. Jednakże akcja, której rezul- stabilizacji stężenia w atmosferze gazów cieplarnianych
tatem byłaby regulacja ochrony S
rodowiska w zakresie na takim poziomie, który zapobiegnie niebezpiecznym
globalnym wydawała się być znacznie trudniejsza, choć- antropogenicznym oddziaływaniom na system klimatycz-
by z tego powodu, iż obejmowałaby właS
ciwie każdego ny . Innym celem jest również ustabilizowanie emisji
mieszkańca Ziemi. W tym celu R
wiatowa Organizacja gazów w takim okresie, by ekosystemy w sposób natu-
Meteorologiczna (WMO) i Program R
rodowiskowy Na- ralny mogły się przystosować do zmian klimatu. W tre-
95
S
ci Konwencji wskazuje się na fakt, iż kroki podejmo- Szybko okazało się jednak, że postanowienia Kon-
wane dla osiągnięcia tych celów nie mogą zagrażać pro- wencji Klimatycznej nie są wystarczające dla unormo-
dukcji żywnoS
ci, ani być sprzeczne ze zrównoważonym wania sytuacji klimatycznej na S
wiecie, dlatego sięgnięto
rozwojem. UNFCCC zakłada, iż za zmiany klimatu naj- po inne, bardziej radykalne rozwiązania.
bardziej odpowiedzialne są bogate, wysoko uprzemy-
słowione i rozwinięte kraje, natomiast państwa biedne, 1.2. Protokół z Kioto (1998 rok)
tzw. rozwijające się z tego powodu cierpią. W związku
z tym Konwencja nakłada na kraje rozwinięte obowią- Konwencja Klimatyczna z 1992 roku i jej przepisy
zek pierwszeństwa podjęcia działań i redukcji emisji dotyczące ustabilizowania emisji gazów cieplarnianych
gazów cieplarnianych. Do ich podstawowych działań na poziomie roku 1990 nie zatrzymały zmian klimatycz-
zakreS
lonych przez UNFCCC należą: nych (Karaczun i in., 2000). Pojawiła się potrzeba no-
 zapewnianie funduszy i pomocy technologicznej wych regulacji, które w bardziej zdecydowany sposób
koniecznych do wspierania krajów rozwijających się wpłynęłyby na stan S
rodowiska naturalnego na S
wiecie.
w ograniczaniu iloS
ci emitowanych przez nie gazów Proces wprowadzania takich zmian nie mógł być jed-
cieplarnianych, nak łatwy głównie ze względu na różnice w polityce
 udzielanie pomocy krajom, które są szczególnie na- gospodarczej poszczególnych państw, które po raz
rażone na niekorzystne efekty zmian klimatu, by po- pierwszy dały o sobie znać podczas negocjacji przed
dołały kosztom przystosowywania się, podpisaniem UNFCCC. Unia Europejska stanęła na sta-
 tworzenie technologii przyjaznych S
rodowisku i nowisku, że konieczne jest przyjęcie porozumienia
wspierania postępu technicznego w państwach roz- umożliwiającego dalsze negocjacje na temat redukcji
wijających się. emisji o okreS
loną wielkoS
ć w okreS
lonym czasie. Re-
Inną grupę stanowią państwa o gospodarkach w okre- zultatem tego stanowiska oraz nacisków władz Repu-
sie przejS
ciowym. W skład jej wchodzą kraje wschod- bliki Federalnej Niemiec osiągnięto kompromis w po-
niej i S
rodkowej Europy oraz byłego Związku Radziec- staci tzw. Mandatu Berlińskiego (Berlin Mandate), któ-
kiego. Na nich ciąży zobowiązanie do opracowania pla- ry stał się furtką dla negocjacji dotyczących zaostrzenia
nów zmniejszenia emisji oraz do ochrony lasów i oce- dotychczasowych wymagań Konwencji Klimatycznej
anów, które mogą pochłaniać gazy cieplarniane z at- (Decyzja 1/COP1, 1997). Efektem prac nad bardziej re-
mosfery. strykcyjną formą aktu prawnego regulującego obowią-
Zadaniami ogólnymi, które nałożone zostały na obie zek ochrony powietrza jest przyjęty w dniu 15 sierpnia
grupy państw są: 1998 roku, w trakcie Trzeciej Konferencji Stron Kon-
 gromadzenie informacji dotyczących iloS
ci emitowa- wencji Klimatycznej  Protokół z Kioto.
nego dwutlenku węgla oraz stopnia, w jakim jest Protokół (1999) jest prawnie wiążącym porozumie-
on wychwytywany przez oceany i lasy, niem państw, w ramach którego kraje uprzemysłowio-
 dostarczanie informacji o krokach podejmowanych ne są zobowiązane do redukcji ogólnej emisji gazów
w celu ograniczenia emisji i adaptacji do mających cieplarnianych o 5,2% w okresie 2008-2012, w porów-
nastąpić zmian klimatu, naniu do roku 1990. Do gazów przyczyniających się do
 ochrona  zbiorników pochłaniających gazy cieplar- powstawania efektu cieplarnianego Protokół zalicza:
niane (takie jak oceany i lasy), dwutlenek węgla, metan, tlenek azotu, HCF i PCF. Wska-
 współpraca przy opracowywaniu planów przeciw- zać należy, że drogą kompromisu przyjęto różny poziom
działania skutkom zmian klimatu na terenach nad- wymaganej redukcji dla poszczególnych krajów. W po-
brzeżnych, wodonoS
nych oraz w rolnictwie, czątkowych fazach negocjacji UE przedstawiała ko-
 współpraca przy ochronie terenów zagrożonych po- niecznoS
ć redukcji emisji dwutlenku węgla, tlenku azo-
wodziami lub suszą, szczególnie w Afryce, tu i metanu o 15% do 2010 roku, kraje położone na
 informowanie opinii publicznej o zmianach klimatu wyspach o redukcji sięgającej 20%, Stany Zjednoczo-
i możliwych jego skutkach. ne zaS
stały na stanowisku, że żadne z postanowień Pro-
Kraje te są także zobligowane do wspierania mię- tokołu nie powinno mieć mocy wiążącej. Ostatecznie
dzynarodowego systemu ekonomicznego, który miałby redukcja emisji przez poszczególne państwa układa się
prowadzić do zrównoważonego wzrostu gospodarcze- w następujący sposób:
go i rozwoju we wszystkich państwach, szczególnie w  państwa członkowskie Unii Europejskiej  8%,
krajach rozwijających się.  Stany Zjednoczone  7%,
96
 Japonia, Kanada, Polska, Węgry  6%, wad. Brak jest sankcji finansowych za niewypełnianie
 Chorwacja 5%, jego postanowień, a kara w postaci zwiększenia o 30%
 Nowa Zelandia, Rosja, Ukraina  stabilizacja emisji redukcji przewidzianej dla państwa do 2012 roku w
na poziomie roku bazowego, następnym okresie redukcyjnym wydaje się nie stano-
 wzrost emisji: Norwegia (1%), Australia (8%), Is- wić żadnej uciążliwoS
ci dla krajów dotychczas nie prze-
landia (10%). strzegających protokołu.
Protokół z Kioto, poza przepisami związanymi z re-
dukcją emisji gazów cieplarnianych, nałożył na sygna-
tariuszy także inne obowiązki. I tak do podstawowych 2. Działania Unii Europejskiej w dziedzinie
zobowiązań należy wdrażanie odpowiednich polityk do ochrony powietrza
sektora energetycznego w postaci promocji i wdrażania
technologii opartych na odnawialnych x
ródłach ener- Redukcja emisji gazów szklarniowych (cieplarnia-
gii, poprawy efektywnoS
ci energetycznej, wprowadza- nych) stanowi jeden z priorytetowych celów polityki
nie rozwiązań ekonomicznych służących ułatwianiu re- ekologicznej Unii Europejskiej. Roczna emisja gazów
dukcji emisji (np. ulgi podatkowe), czy też wdrażanie państw członkowskich UE plasuje Unię w czołówce
reform sprzyjających redukcji emisji. Innymi, rekomen- S
wiatowych emitentów. Aktywne działania struktur eu-
dowanymi przez Protokół działaniami są: ropejskich na rzecz ochrony klimatu, a także opozycyj-
 promowanie zrównoważonej gospodarki leS
nej, ne stanowisko Europy wobec Stanów Zjednoczonych
 promowanie zrównoważonych form rolnictwa, w przedmiocie redukcji emisji, może mieć decydujące
 podejmowanie działań prowadzących do ogranicze- znaczenie dla sukcesu negocjacji na tej płaszczyx
nie.
nia emisji w transporcie, Trzeba również podnieS
ć, iż polityka europejska zasłu-
 prowadzenie badań i zwiększanie S
wiadomoS
ci spo- guje na szczególną uwagę ze względu na swoiste sto-
łecznej. sunki między państwami uprzemysłowionymi a rozwi-
Należy jednak zwrócić uwagę także na problemy, ja- jającymi się. Kraje biedniejsze, a zarazem nierozwinię-
kie napotyka Protokół z Kioto. Przede wszystkim ist- te gospodarczo obawiają się surowej regulacji dotyczą-
nieją znaczące różnice pomiędzy krajami w kwestii roli cej obniżenia emisji, a co za tym idzie obniżenia pro-
przepisów Protokołu. Do największych jej zwolenników dukcji. Po drugiej stronie zaS
znajdują się państwa uprze-
poza UE należą również kraje Pacyfiku, przed którymi mysłowione, których stanowisko wskazuje na bardziej
rozciąga się wizja zatopienia przez ocean w razie dal- rygorystyczne podejS
cie do redukcji emisji gazów. Co
szego podnoszenia się poziomu wód spowodowanego prawda dysproporcje S
wiatowe wydają się być znacz-
efektem cieplarnianym. Przeciwnikami regulacji są Au- nie większe niż występujące w granicach Unii, nie zmie-
stralia, a przede wszystkim Stany Zjednoczone AP, któ- nia to jednak w żadnym stopniu sytuacji wewnątrzeu-
rych największe wątpliwoS
ci budzi łagodne potrakto- ropejskiej.
wanie Chin, które pomimo zajmowania drugiej pozycji Zasadniczym elementem europejskiej polityki klima-
w rankingu największych emitentów gazów cieplarnia- tycznej związanej z Konwencją Klimatyczną 1992 roku
nych na S
wiecie, niemalże wyłączono z wymagań Pro- jest zbiorowy cel stabilizacji dotyczący Unii Europej-
tokołu. skiej jako całoS
ci, wraz z systemem burden shering,
Te wszystkie kontrowersje powodowały, że Proto- polegającym na możliwoS
ci zrównoważenia większych
kół podpisany w sierpniu 1998 roku przez niemalże emisji w jednych krajach, cięciami w innych. W ten
osiem lat nie wszedł w życie. Dopiero realizacja zasady sposób UE, jako jeden podmiot, umożliwiła państwom
 2 razy 55  minimum 55 krajów ratyfikujących Kon- nie przewidującym stabilizacji emisji do przystąpienia
wencję, wytwarzających minimum 55% S
wiatowej emi- do Konwencji, a zarazem wykreowała sobie możliwoS
ć
sji dwutlenku węgla, doprowadziła w lutym 2005 roku bardziej skutecznej rywalizacji na płaszczyx
nie gospo-
do wejS
cia Protokołu w życie. Krajem, którego ratyfi- darczej ze Stanami Zjednoczonymi, które nie mogą w
kacja przeważyła, była Rosja. Polska natomiast ratyfi- tak elastyczny sposób kształtować emisji gazów cieplar-
kowała Protokół w 4 lata po jego podpisaniu  w dniu nianych do atmosfery.
13 grudnia 2002 roku. Wspólna strategia polityki ochrony powietrza w
Pomimo iż Protokół z Kioto uważać można za jeden Europie zobowiązała wiele państw członkowskich do
z najważniejszych aktów prawnych regulujących pro- realizacji narodowych programów, których podstawo-
blematykę S
wiatowej ekologii, to wciąż ma on wiele wym celem była redukcja emisji gazów szklarniowych.
97
Ponadto zgodnie z dyrektywą Rady 93/389/EWG pań-  uwzględnienie potrzeb ochrony S
rodowiska we
stwa członkowskie rozpoczęły publikacje wykazów wszystkich sferach wspólnotowej polityki,
x
ródeł i poziomu emisji oraz prognozowanie ich zmian  bliską współpracę z biznesem i konsumentami ce-
i przyszłych wielkoS
ci. Mechanizm monitorowania lem znalezienia optymalnych rozwiązań,
zmian znowelizowany został po podpisaniu Protokołu  zapewnienie lepszej i łatwiej dostępnej informacji
z Kioto w taki sposób, by jak najlepiej sprostać jego na temat S
rodowiska wszystkim obywatelom Unii.
wymaganiom. Na tle tych uregulowań pojawiła się wywo- Zgodnie z założeniami Program ten przewidziany jest
łująca niemałe kontrowersje idea ujednolicenia opodat- na okres do 2010 roku, nie należy jednak wykluczać, że
kowania energetycznego. Do dnia dzisiejszego brak jest tak jak w przypadku Programu Piątego, analogicznie
takich całoS
ciowych uregulowań, niemniej tendencja do dojdzie do przedłużenia jego realizacji nawet o kilka lat.
tego typu regulacji jest wciąż w Unii wyrax
nie widoczna. Wskazania wymaga też dyrektywa 2003/87/WE, któ-
Jednym z programów promowanych przez Wspól- rej treS
ć nierozerwalnie związana jest ze wspominanym
noty Europejskie był wdrażany początkowo w latach już Protokołem z Kioto. Otóż, poza redukcją emisji ga-
1993-1997 program  W stronę zrównoważonego roz- zów cieplarnianych Protokół dopuszcza również stoso-
woju (Towards Sustainability), a przedłużony do roku wanie tzw. mechanizmów elastycznoS
ci. Mechanizmy
2000. Był on wyrazem rosnącej S
wiadomoS
ci korelacji te są ułatwieniem dla stron Protokołu do wywiązywa-
trwałego rozwoju gospodarczego z troską o S
rodowisko nia się z założeń redukcyjnych w nim przyjętych. W
naturalne, a zwłaszcza ochronę powietrza. W progra- S
lad za przepisami Protokołu z Kioto, do mechanizmów
mie tym, a warto zauważyć, że  W stronę zrównoważo- elastycznoS
ci należą:
nego rozwoju był już piątym programem przyjętym  handel jednostkami redukcji gazów cieplarnianych
przez społecznoS
ć europejską, po raz pierwszy pojawi-  ma on umożliwiać krajom Aneksu I (kraje uprze-
ło się tzw. horyzontalne spojrzenie na przedmiotową mysłowione i w okresie transformacji) osiągnięcie
problematykę. Wzięto pod uwagę całokształt przyczyn lepszych niż przewidziane w Protokole rezultatów
zniszczeń, a za priorytetowe uznano zrównoważenie redukcji emisji gazów cieplarnianych poprzez od-
gospodarowania zasobami naturalnymi, ograniczenie sprzedaż nadwyżek redukcji na rynku międzynaro-
zużycia energii nieodnawialnej, podniesienie poziomu dowym,
zdrowotnoS
ci i bezpieczeństwa publicznego, ze szcze-  wspólna realizacja projektów (Joint Implementional
gólnym uwzględnieniem zagrożeń płynących z przemy-  JI)  ma umożliwić finansowanie najbardziej efek-
słu i energetyki jądrowej. Szczególnie dużą uwagę po- tywnych ekonomicznie projektów inwestycyjnych i
S
więcono wybranym sektorom, takim jak energetyka, podział uzyskanej w ten sposób nadwyżki redukcji
transport, rolnictwo i inne, wskazując je jako podsta- emisji pomiędzy strony realizujące projekt,
wowe sektory wpływające na S
rodowisko naturalne.  mechanizm czystego rozwoju (Clean Development
Obecnie realizowany jest Szósty Program działań w Mechanism  CDM)  możliwoS
ć wspólnej realiza-
dziedzinie S
rodowiska naturalnego pod nazwą  R
rodo- cji projektów pomiędzy krajami Aneksu I i państwa-
wisko 2010: Nasza przyszłoS
ć zależy od naszego wybo- mi rozwijającymi się.
ru (Environment 2010: Our Future, Our Choice). Obej- Realizacją i wprowadzeniem w życie powyższych
muje on lata 2001-2010 i kładzie nacisk na cztery sek- mechanizmów, a w szczególnoS
ci handlu jednostkami
tory działania: redukcji gazów cieplarnianych jest przyjęcie dyrekty-
 przeciwdziałanie zmianom klimatycznym (efekt cie- wy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
plarniany), 13 pax
dziernika 2003 roku ustanawiającej system han-
 ochrona przyrody i bioróżnorodnoS
ci (zwiększenie dlu przydziałami emisji gazów cieplarnianych we
obszarów chronionych, w tym mórz), Wspólnocie oraz zmieniającej dyrektywę Rady 96/61/
 dbałoS
ć o wpływ S
rodowiska na zdrowie, WE. Zgodnie z przepisami dyrektywy uprawnienia emi-
 oszczędnoS
ć wykorzystywania zasobów naturalnych syjne są zbywalnym prawem majątkowym, indywidu-
oraz gospodarka odpadami. alnie oznaczonym numerem w informatycznym reje-
Celem uzyskania powyżej wskazanych rezultatów strze, które zachowuje ważnoS
ć na pełen okres rozli-
proponowana jest metodologia działań, którą w skrócie czeniowy. Art. 13 dyrektywy okreS
la dwa okresy rozli-
przedstawić można w czterech następujących punktach: czeniowe. Pierwszy trwa od 1 stycznia 2005 roku do 31
 zapewnienie wdrożenia istniejącego prawa ekolo- grudnia 2007 roku, drugi zaS
kończy się po pięciu la-
gicznego, tach, a więc 31 grudnia 2012 roku. Trzeba podkreS
lić,
98
że sformułowanie użyte w art. 13 dyrektywy umożliwia 4. Literatura
wykorzystanie raz przyznanego uprawnienia w każdym
roku kalendarzowym w okresie rozliczeniowym. Decyzja 1/COP1, 1997: Mandat Berliński.
Rynek uprawnień emisyjnych zakłada dwa sposoby Dyrektywa 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia
ich nabywania. Po pierwsze pierwotnie, tzn. wskutek 13 pax
dziernika 2003 roku ustanawiająca system handlu przy-
uwłaszczenia na podstawie krajowego planu rozdziału działami emisji gazów cieplarnianych we Wspólnocie oraz zmie-
uprawnień do emisji (KPRE), po drugie zaS
wtórnie  niająca dyrektywę Rady 96/61/WE.
drogą kupna. W obrocie mogą uczestniczyć nie tylko Dziennik Ustaw z dnia 23 grudnia 1992, Nr 98, poz. 490: Proto-
podmioty należące do pierwotnych beneficjentów, ale kól montrealski w sprawie substancji zubożających warstwę ozo-
również takie, które chcą dokonać zakupu na rynku wtór- nową.
nym. Karaczun Z.M., Kassenberg A., Sobolewski M., 2000: Polska wo-
Zasadą jest legitymowanie się przez przedsiębiorstwa bec postanowień Konwencji Klimatycznej. Instytut na rzecz Eko-
działające w niektórych sektorach przemysłu jednym rozwoju.
uprawnieniem emisyjnym na każdą tonę wyemitowa- Protokół 1999: Protokół z Kioto do Ramowej Konwencji Narodów
nego do atmosfery dwutlenku węgla. Zestawień takich Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. Mat. Ministerstwa
dokonywać należy na koniec każdego roku kalendarzo- R
rodowiska, Warszawa.
wego w kresie rozliczeniowym. Sankcją za przekrocze- Schreiner C., 2004: Konwencja Klimatyczna. Center for Interna-
nie powyższych wskazań jest kara finansowa w wyso- tional Climate and Environmental Research, Oslo.
koS
ci 40 Euro za każde brakujące uprawnienie w okre-
sie 2005-2007 oraz 100 Euro za każde brakujące upraw-
nienie w okresie 2007-2012. INTERNATIONAL LEGAL REGULATIONS IN
RANGE OF AIR PROTECTION
3. Zakończenie
Summary
Powyższe zestawienie aktów prawnych dotyczących Present elaboration presents chosen normative acts in
ochrony powietrza jest jedynie szkicem wybiórczo wska- sphere of environmental protection with indication on
zanych uregulowań. Pamiętać trzeba, iż polityka ekolo- air protection. It perform distribution on international
giczna jest nadzwyczaj ważną gałęzią działań Unii Eu- regulations about world coverage, European regulations
ropejskiej, a zatem zbiór aktów prawnych w samych and polish internal regulations. The particular push is
wspólnotach jest znacznie obszerniejszy. put on United Nations Convention on Climate Change
Rezultaty przyjętych rozwiązań oraz mechanizmów including Kioto Protocol (international coverage) and
działania, których celem jest nie tylko redukcja emisji on solution concerning emission trade of greenhouse gas
gazów cieplarnianych do atmosfery ziemskiej, ale rów- and other substance by EU accepted. Presentation of
nież ogólna dbałoS
ć o S
rodowisko naturalne, widoczne individual legal acts brings the readers closer to prob-
będą w przeciągu kilku nadchodzących lat. Ich analiza lems of natural environmental protection. Results of
będzie bezcennym materiałem naukowym stanowiącym presented solutions and mechanism of operations, which
bazę dla dalszych projektów, które dążyć będą do po- purpose is not only reduction of emission of greenhouse
prawy sytuacji klimatycznej i zmniejszenia skali antro- gas into the atmosphere but also general care on natural
pologicznych zmian w S
rodowisku naturalnym. environmental, will be visible within several forthcom-
ing year. The analysis will be invaluable scientific ma-
terial which could be the base for other future natural
environmental protection projects.
99