Wyższa Szkoła Bankowa

W Toruniu

KOMUNIKACJA MULTIMEDIALNA

cz. IV

dr Barbara Bielicka

[e-mail]

Toruń 2010

Komunikowanie się przez Internet jest nowym sposobem
komunikowania się ludzi i stanowi (winno stanowić)
narzędzie zaspokajania wielu potrzeb osobistych człowieka

Internet jako:

- środowisko komunikacyjne,

- proces porozumiewania się,

- kanał komunikacji multimedialnej,

- środek przekazu.

Internet to najbardziej nowoczesne i wszechstronne medium

Jego olbrzymia i stale rosnąca popularność wynika m.in. z pełnej

„multimedialności”

Internet jest nośnikiem informacji w postaci tekstu, dźwięku

i obrazu. Łączy w ten sposób cechy radia, prasy i telewizji

Internetowa cyberprzestrzeń jest ogromnym zasobem informacji

 Internet wyróżnia się od innych, tradycyjnych mediów (takich jak prasa

drukowana, radio, telewizja) następującymi elementami:

- szybkością i łatwością wysyłania i wymiany informacji;
- interaktywnością, czyli możliwość komunikacji obustronnej;
- społecznością, z którą można komunikować się za pomocą jego

instrumentów;

- możliwością przetwarzania informacji na wiele sposobów bez utraty

jej wartości;

- dostępnością niezależnie od różnic kulturowych i warunków

bytowych.

Internet jako nowe medium łączy w sobie wiele zalet, takich jak:

dostępność,
łatwość obsługi,
anonimowość,
równość ról nadawcy i odbiorcy,
niski koszt pozyskania informacji.

Z najnowszych badań wynika, że już, co trzeci Polak ma dostęp do

Internetu. Internet zmienia się nie tylko pod względem liczby
użytkowników, ale także pod względem jego wykorzystania.

 Polscy internauci to osoby dobrze wykształcone (36,12 proc.

— deklaruje wykształcenie wyższe, niepełne wyższe lub licencjat)
i stosunkowo młode (46,44 proc. internautów ma mniej niż 25 lat).

 Wśród internautów więcej jest mężczyzn (53%) niż kobiet (47%).

 Największy procent użytkowników Sieci stanowią ludzie młodzi

w wieku 15-24 lat. W Internecie poszukują przede wszystkim
rozrywki, informacji i porad.

 Jak wynika z badań, w Sieci możemy spotkać internautów

wszechstronnie wykorzystujących zasoby Internetu, w przypadku
których trudno wyodrębnić dominujący cel korzystania z tego
medium. Do tej grupy należą Laicy (28,5%), Odkrywcy (9,7%) oraz
najbardziej aktywni -Maniacy komputerowi (3,7%).

 Obok nich istnieją segmenty, których przedstawiciele wykorzystują

Internet w jasno określonym celu: do komunikacji (Gaduły 19,1%),
zabawy (Rozrywkowi 15%), bądź celów praktycznych (Pragmatycy
24,1%).

Formy komunikacji w Internecie można, zdaniem P. J. Murray [1997],

podzielić na:

komunikację jednostronną, w której nadawca nie zwraca się

bezpośrednio do określonego odbiorcy i nie oczekuje odpowiedzi, np.

strony WWW, bazy danych, prasa elektroniczna, pomoc i instrukcje

obsługi programów;

komunikację interaktywną, która wymaga udziału co najmniej dwóch

osób, wchodzących z sobą w interakcję; w jej obrębie wyróżnić można

formy:

- asynchroniczną, gdzie reakcje odbiorcy są odroczone w czasie,

ponieważ osoby komunikujące się nie są zanurzone w tej samej

przestrzeni czasowej, np.: e-mail, grupy dyskusyjne. Utrudnia to

nadawcy modyfikację komunikatu pod wpływem sprzężenia zwrotne-

go uzyskanego od odbiorcy. Podobnego utrudnienia doświadcza

odbiorca, który nie jest w stanie uzyskać dodatkowych informacji,

wyjaśnić wątpliwości itp.

-

synchroniczną, tzn. taką która odbywa się w czasie rzeczywistym,

np.: chat, komunikatory.

Trzy rodzaje komunikowania się w sieci Internetu (wg Kluszczyńskiego)

pchanie

- analogiczne do transmisji perswazyjnej;
- polega na jednokierunkowym transferze sygnału;

rozsiewanie

- np. zamieszczanie tekstu na stronach WWW gdzie będzie odczytywa-

ny przez wielu odbiorców;

generowanie

- wspólna praca nad informacjami zawartymi w sieci;
- komunikacja polega na uzupełnieniu, modyfikacji zdementowaniu

danych zgromadzonych na stronach WWW.

Metody i techniki komunikacji w sieci Internet

Poczta elektroniczna (1974 r.)

Strony WWW (1992 r.)

IRC (1988 r.)

Chat

Komunikatory

MUD – y

Newsgrupy i listy dyskusyjne

Psychospołeczne właściwości komunikowania przez Internet

Przybywanie w rzeczywistości wirtualnej stawia użytkownika Internetu
w odmiennej sytuacji, gdzie interakcje i komunikacja przebiegają w odmienny
od codziennego doświadczenia sposób. Nowa jakość doświadczenia
wyznaczona jest specyficznymi charakterystykami wirtualnej przestrzeni,
takimi jak:

1. Ograniczenie doświadczeń sensorycznych – (limited sensory experience):

środowisko wirtualne zakłada możliwość kontaktów opierających się na
doświadczeniu wykorzystującym zmysł wzroku, słuchu oraz kombinacji
obu tych modalności. Wciąż jednak brak kontaktu fizycznego jest istotnym
ograniczeniem;

Psychospołeczne właściwości komunikowania przez Internet

(c.d.)

2. Płynność tożsamości oraz anonimowość - (Identity flexibility and

anonymity): brak bezpośredniej interakcji między użytkownikami
Internetu owocuje nietypowymi pomysłami w zakresie autoprezentacji
uczestników rozmowy. Mogą, ale nie muszą, odkryć informacje na swój
temat.

3. Zrównanie statusów – (Eąualization of status): przestrzeń wirtualna

dajerówne szansę jej użytkownikom niezależnie od ich statusu,
zamożności i rasy. Dzięki temu wpływ na użytkowników sieci zależy
jedynie od zdolności komunikacyjnych osoby, wytrwałości oraz
prezentowanych przez nią stanowisk;

Psychospołeczne właściwości komunikowania przez Internet

(c.d.)

4. Pokonywanie ograniczeń przestrzennych - (Transcending spatial

boundaries): komunikacja internetowa daje możliwość kontaktowania
się z osobami o podobnych zainteresowaniach i potrzebach niezależnie
od miejsca, jakie zamieszkują oraz dystansu między nimi. Pokonywanie
dystansów w ciągu kilku minut, czy nawet sekund buduje nowy świat
niezależny od uwarunkowań geograficznych;

Psychospołeczne właściwości komunikowania przez Internet

(c.d.)

5. Rozciąganie i koncentracja czasu - (Time stretching and condensation):

cyberprzestrzeń zakłada możliwość z jednej strony komunikacji syn-
chronicznej, kiedy wiele osób w jednym czasie uczestniczy w tej samej
rozmowie;

6. Dostępność wielu kontaktów - (Access to numerous relationships):

z dość dużą łatwością kontaktować się można z liczną grupą osób. Dzięki
zaawansowanym opcjom wyszukiwania, filtrowania, wybierania,
efektywnym staje się komunikowanie z określonymi przez użytkownika
osobami bądź grupami;

Psychospołeczne właściwości komunikowania przez Internet

(c.d.)

7. Możliwość permanentnego zapisu - (Permanent records): komunikacja

wirtualna i znajomość internetowa mogą być w całości udokumentowane
i przechowywane;

8. Odmienne stany świadomości - (Altered and dreams states): siedząc

przed monitorem komputera i sterując rzeczywistością za pomocą
klawiatury możemy doświadczać stanów na podobieństwie marzeń
sennych. Istnieje prawdopodobieństwo, iż możliwość ta jest przyczyną
niektórych form uzależnień internetowych.

Anonimowość społeczna i tożsamość uczestników Internetu

anonimowość którą zapewnia Internet, pozwala na większą otwartość

w kontaktach interpersonalnych. Umożliwia ukrywanie pewnych

aspektów własnej tożsamości;

anonimowość umożliwia fałszowanie własnej tożsamości.

Użytkownicy sieci mogą opisywać się jako osoby atrakcyjniejsze,

zmieniać pleć, podszywać się pod innych użytkowników (tzw.

„przebieranka”)

środowisko Internetu sprzyja kreowaniu wirtualnej osobowości jako:

- „nick”

- „label”

Charakterystyka komunikacji w sieci Internetu

 Osoby komunikujące się za pośrednictwem sieci komputerowych

porozumiewają się wyłącznie na płaszczyźnie tekstowej;

 Może zubażać ich interakcję ze względu na brak typowych

niewerbalnych przekaźników informacji o partnerze;

 Stąd opinie, że pod względem emocjonalnym komunikowanie się

w sieci jest „lodowate”. Według Hiltz i Turoff (1978), w Internecie

wszyscy sprawiamy wrażenia chłodniejszych niż jesteśmy w rzeczy-

wistości, bardziej skoncentrowanych na zadaniu i wybuchowych;

Charakterystyka komunikacji w sieci Internetu

(c.d.)

 Komputer „eliminuje” dużą część informacji dostępnych w kontakcie

osobistym, takich jak przekaz pozawerbalny, akcent, tempo

wypowiedzi itp.;

 Aby nasycić rozmowę Online emocjami i podkreślić jej osobisty

charakter oraz uczynić komunikaty bardziej klarownymi, stworzono

wiele symboli językowych i graficznych;

 Dla oddania emocji, które towarzyszą nam w trakcie rozmowy poprzez

Internet, wykorzystujemy tzw. emotikony, które mają zaradzić

emocjonalnemu ubóstwu komunikacji pośredniej i ukazać to, co dla

odbiorcy jest niedostrzegalne - mimikę, intonację głosu, nastrój itd.;

Charakterystyka komunikacji w sieci Internetu

(c.d.)

 Liczne emotikony są charakterystyczne dla Czatu i IRC;

 Inne narzędzie to „akronimy” - różne uproszczenia językowe, które

mogą też służyć jako tzw. „zmiękczacze”. Są to skrótowce utworzone

od pierwszych liter wyrazów wchodzących w skład często używanego

wyrażenia. Akronimy występują zarówno w e-mailach, jak i na IRCu.

Specyfika języka użytkowego internautów polega na:

ekonomiczności wypowiedzi,
w tym celu:

- stosuje się symbole obrazujące emocje (emotikony),

- stosuje się skróty (akronimy),

- nie używa się znaków interpunkcyjnych,

- nie używa się polskich liter;

Specyfika języka użytkowego internautów polega na:

specjalizacji,

wyrażającej się w:

- stosowaniu pojęć technicznych, związanych z komputerem,

- wprowadzaniu wyrażeń anglojęzycznych, wywodzących się

z terminologii komputerowej;

Specyfika języka użytkowego internautów polega na:

stylizacji na wzór języka angielskiego,

- używanie spolszczonych wyrazów pochodzących najczęściej z języka

angielskiego (np. ruter - ang. router),

- fonetycznego zapisu wyrazów, wyrażeń i zwrotów z języka angielskie

go (np. siju - ang. see you - do zobaczenia, rili - od ang. reatty - na

prawdę),

- wprowadzaniu zasad pisowni języka angielskiego do języka polskiego,

m.in.:

pisownia sh zamiast sz (np. wiesh = wiesz, tesh = też)
pisownia ch, tsh lub sch zamiast cz (np. z tshego = z czego)
pisownia oo zamiast u lub ó (np. hoomor, nie ma problemoo)
pisownia q zamiast k lub ku (np. taq = tak, kota - kotku)
pisownia x zamiast ks (np. xiadz = ksiądz);

Specyfika języka użytkowego internautów polega na:

 tworzenie swoistego slangu, zaznaczającego przynależność grupową np.:

stosowanie ubezdźwięcznień (np. kofani = kochani, snof= znów)

celowe wprowadzanie błędów ortograficznych (np. siem = się).

 Język internautów przybiera nieco odmienną postać w zależności od

stosowanego narzędzia komunikacji w sieci.

 Język użytkowników IRCa jest najbardziej nasycony technicznymi

zwrotami, udziwnieniami pisowni, a także specyficznymi akronimami

i szeroką gamą emotikonów. To głównie one stanowią o specyfice

języka sieci.

 Techniczny charakter IRCa może wynikać z faktu, iż jest to

najtrudniejsza forma pogawędek sieciowych. Wymaga ona znajomo-

ści konkretnych komend, które są niezbędne do wykonywania

określonych operacji. Dla osób, które nie znają tych zasad, IRC

stanowi narzędzie bardzo „nieprzyjazne”. Owa konieczność

znajomości zasad nie stanowi przeszkody dla informatyków,

programistów komputerowych.

Język, którym posługują się osoby przebywające na chatach, jest czę-

sto pozbawiony akronimów. Emotikony zostają często zastąpione
animowanymi buźkami, które raczej stanowią „ornament”, niż służą
oddawaniu emocji.

Najmniej udziwniony jest język osób posługujących się przede

wszystkim lub wyłącznie komunikatorami. Często jest to język
powszechnie używany, a jedynym wyróżniającym go elementem jest
brak polskich symboli, których opuszczanie często wynika z tempa
pisania.

Efektywność komunikacji stanowi bardzo ważny element procesu.

Komunikowanie się przez Internet, ze względu na swój specyficzny

charakter, zawiera swoiste utrudnienia, dlatego bardzo ważne jest to, by
wypowiedzi partnerów takiego dialogu opierały się na pewnych
uzgodnionych zasadach.

Fakt braku bezpośredniego kontaktu z partnerem dialogu w Internecie

nie stanowi większej przeszkody dla zaistnienia interakcji. Osoby
korzystające z narzędzia komunikacji typu Internet nie przywiązują na
ogół większej wagi do jego ograniczeń.

 Język internautów, jest czynnikiem kulturotwórczym. Jako jeden

z elementów kultury, podlega ciągłej ewolucji, zyskując wciąż
nowe oblicze.