Rachunkowość bankowa - wykład 1

16.11.2005

Zaliczenie: 10.01 lub 24.01.2006

Zadania na zaliczeniu:

• Dekretacja

• Księgowanie na kontach

• Podana dekretacja i ułożyć treść

Literatura:

• Rozporządzenie MF z 10 grudnia 2001 „W sprawie szczególnych zasad rachunkowości banków” DZ.U. nr 149 poz. 763

• Rozporządzenie MF z 12 grudnia 2001 „W sprawie wzorcowego planu kont” DZ.U. nr 152 poz. 1727

• Rozporządzenie MF z 10 grudnia 2003 „ w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków” DZ.U. nr 218

• Podręczniki 2003 i późniejsze.

Konsultacje: czwartek 12-14, p. 224

Rachunkowość bankowa - jest to system gromadzenia, przetwarzania i prezentacji informacji dotyczących stanów i procesów kształtujących majątek banku.

Procesy występujące w banku można podzielić na 4 grupy:

• Usługi finansowe - operacje związane z udzielaniem kredytu, operacje związane z przyrzeczeniem kredytu, operacje związane z emisją papierów wartościowych.

• Usługi depozytowe - polegają na przyjmowaniu wolnych środków pieniężnych od klientów banków.

• Usługi związane z obsługą obrotu płatniczego między klientami - obrót bezgotówkowy.

• Inne usługi - np. doradztwo, pośrednictwo.

Zakres rachunkowości bankowej:

1. Opis stosowanych zasad rachunkowości: bankowy plan kont, wykaz prowadzonych ksiąg rachunkowych, dokumentacja systemu przetwarzania danych.

2. Opis stosowanych i sposób prowadzenia ksiąg rachunkowych:

• Dziennik - chronologiczne zapisy,

• Księgi główne - wykaz kont syntetycznych,

• Księgi pomocnicze - wykaz kont analitycznych,

• Zestawienie obrotów i sald,

• Inwentarz - wykaz aktywów i pasywów; sporządzają tylko te firmy, które wcześniej nie prowadziły pełnej rachunkowości.

Wycena aktywów i pasywów.

Sporządzanie sprawozdań finansowych i ich badanie.

Przechowywanie dokumentacji i ksiąg rachunkowych.

BANKOWY PLAN KONT

W planie kont banku należy posłużyć się dwoma pojęciami:

1. Konta ogólne

Konta ogólne występują w bankowym planie kont i każde z nich ma swój numer i nazwę. W banku konta pogrupowane są w 10 zespołów od 0 do 9.

Zespół 0 - Majątek trwały

Zespół 1 - Operacje z udziałem środków pieniężnych i operacje z podmiotami finansowymi

Zespół 2 - Operacje z podmiotami niefinansowymi

Zespół 3 - Operacje z podmiotami sektora rządowego i samorządowego

Zespół 4 - Papiery wartościowe

Zespół 5 - Operacje różne

Zespół 6 - Fundusze własne

Zespół 7 - Koszty i straty

Zespół 8 - Przychody i zyski

Zespół 9 - Konta pozabilansowe, które dotyczą zobowiązań udzielonych i otrzymanych np. z tytułu gwarancji

2. Wyznaczniki - są to elementy uzupełniające, które umożliwiają dostarczenie określonych informacji bez konieczności stosowania zapisów analitycznych.

Rodzaje wyznaczników:

1. Waluty, w której prowadzona jest operacja,

2. Partner operacji:

• Rezydent - obywatele Polski, w tym osoby posiadające obywatelstwo polskie przebywające zagranicą oraz osoby prowadzące działalność gospodarczą na terenie Polski.

• Nierezydent - to osoba nieposiadająca statusu rezydenta, a więc przede wszystkim podmioty zagraniczne.

Klasyfikacja, według której podmioty dzieli się na trzy grupy:

• Podmioty finansowe - Bank Centralny, inne banki krajowe, instytucje finansowe, biura maklerskie, poczta polska, banki zagraniczne, międzynarodowe organizacje finansowe,

• Podmioty niefinansowe - osoby fizyczne i prawne prowadzące działalność gospodarczą, osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, fundacje, stowarzyszenia, związki zawodowe,

• Podmioty sektora rządowego i samorządowego - cała sfera budżetowa.

• Okres zapadalności - jest to okres, w którym dana należność powinna być spłacona lub depozyt wypłacony.

BILANS BANKU

Aktywa banku pogrupowane są według malejącego stopnia płynności, tzn. najpierw ujmowane są środki pieniężne, a na końcu rzeczowe aktywa trwałe. Pasywa w bilansie pogrupowane są według malejącego stopnia wymagalności. Najpierw ujmowane są zobowiązania, czyli kapitały obce a później kapitały własne. Zachowana jest zasada równowagi bilansowej.

OPERACJE Z PODMIOTAMI NIEFINANSOWYMI

Dotyczą one przede wszystkim:

1. Udzielania kredytów przez bank,

2. Operacji depozytowych.

Ad. 1) Dla banku udzielane kredyty są należnościami. Należności od podmiotów niefinansowych ujęte są w zespole drugim bankowego planu kont. Należności z tytułu udzielonych kredytów można podzielić na 5 grup:

1. Należności normalne - są to należności, których opóźnienie w spłacie nie przekracza 1 miesiąca,

2. Należności pod obserwacją - są to należności, których opóźnienie w spłacie wynosi od 1 do 3 miesięcy oraz należności od podmiotów, które wymagają ze strony banku szczególnej uwagi ze względu na występujące ryzyko w branży, regionie, itd.,

3. Należności poniżej standardu - są to należności, których opóźnienie w spłacie wynosi od 3 do 6 miesięcy,

4. Należności wątpliwe - są to należności, których opóźnienie w spłacie wynosi od 6 do 12 miesięcy,

5. Należności stracone - należności, których opóźnienie w spłacie przekracza 12 miesięcy oraz należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości, a także od dłużników, których pobyt jest nieznany.

Banki tworzą rezerwy na należności z wyjątkiem należności normalnych. Tworzenie rezerw wynika z zasady ostrożności. Wysokość tworzonych rezerw wynosi:

• dla należności pod obserwacją 1,5% kwoty należności,

• dla należności poniżej standardu 20% kwoty należności,

• dla należności wątpliwych 50% kwoty należności,

• dla należności straconych 100% kwoty należności.

Należności wycenia się w kwocie wymagalnej zapłaty, tzn. w pierwotnej wartości kredytu powiększonej o odsetki.

W bilansie należności wykazuje się w kwocie pomniejszonej o utworzone na nie rezerwy.

PRZYKŁAD

1. Ustalić jaka wartość należności będzie wykazana w bilansie wiedząc, że jest to należnośc przeterminowana 4 miesiące w kwocie 12.800 zł

Należność 12.800

rezerwa 20% 2.560

Wart. bilansowa 10.240

2. Określ wartośc należności jaka będzie wykazana w bilansie wiedząc, że rezerwa celowa na należnośc przeterminowaną 7 miesięcy wynosi 5.000 zł.

Należność 10.000

rezerwa 50% 5.000

Wart. bilansowa 5.000

1

---