Pedagogika przedszkolna
Wykład 1 – 26.02.2015
-Ziemowit Włodarski – 1992 – „Człowiek jako wychowawca i nauczyciel” – rozdział: 1, 15,16.
-Robert Fulghum – 2008 -„Wszystkiego, co naprawdę muszę wiedzieć nauczyłem się w przedszkolu”
-Anna Klim Klimaszewska „ Pedagogika przedszkolna”
Egzamin – pisemny, zadania otwarte, zadanie – tekst, lub zadanie z lukami
Pedagogika przedszkolna jako nauka. Jej przedmiot i zadania.
Pedagogika przedszkolna – szczegółowa dziedzina pedagogiki, subdyscyplina pedagogiki; zajmuje się procesem kierowania rozwojem dzieci w instytucjach przedszkolnych, wychowanie dzieci w instytucjach przedszkolnych.
Wg Danuty Waloszek - Nauka o warunkach edukacji dzieci w wieku przedszkolnym, jest to nauka o warunkach edukacji dzieci w dzieciństwie do cz asu podjęcia obowiązku szkolnego.
Edukacja to przygotowanie człowieka do odbioru, formułowania i rozwiązywania nowych zadań, wynikających ze zmiany położenia bądź etapy rozwoju.
(W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym cechami tej zmiany jest wyjście z jednego sytemu wychowania, czyli domowego do drugiego systemu, czyli do społeczności-wychowania zbiorowego-przedszkola.) Edukacja spełnia istotną funkcję która polega na wszechstronnym rozwoju dzieci poprzez taką organizację całości ich trybu życia w przedszkolu, która uwzględnia zarówno możliwości, jak i szanse rozwojowe, przyczyniając się tym samym do osiągnięcia optymalnego, harmonijnego rozwoju całej osobowości dziecka. to jest efekt wychowania przedszkolnego, który jest naczelnym celem
Ten harmonijny rozwój całej osobowości , optium, który pozwala na gotowość pójścia do szkoły. Jest to tak zwana dojrzałość szkolna, czyli dolność do sprostania wymaganiom szkolnym.
Instytucja przedszkolna – tradycyjne przedszkolne wielodziałowe, klasy przedszkolne (zerówki), punkty przedszkolne…
Pedagogika przedszkolna ma do spełnienia pewne zadania:
-dostarczenie praktyce wiedzy, służące jej doskonaleniu i wyjaśnianiu skuteczności podejmowanych działań pedagogicznych
-gromadzenie wiedzy o wychowaniu, w instytucjach przedszkolnych, przez rzetelne opisywanie (a wg Danuty Waloszek – analizowanie i interpretowanie)
-uogólnianie stwierdzonych faktów, wykrywanie związków miedzy nimi, przedstawianie prawidłowości procesów wychowawczych polegających na kierowaniu rozwojem dzieci
-wyciąganie wniosków, jak należy organizować działalność pedagogiczną, w środowisku przedszkolnym; ukazywanie jej celów, funkcji, treści, zasad, sposobów planowania, a także skutecznych metod i form pracy z dziećmi, określanie umiejętności pedagogicznych i cech osobowych nauczyciela.
Reasumując przedmiotem zainteresowań pedagogiki przedszkolnej jest wychowanie przedszkolne dzieci w instytucjach przedszkolnych.
Wykład 2 – 05.03.2015
Związek pedagogiki przedszkolnej z innymi naukami.
Nauki społeczne :
Psychologia – psychologia rozwojowa, psychologia wychowawcza, psychologia społeczna, psychologia kliniczna
Socjologia – socjologia wychowania
Nauki przyrodnicze :
Biologia, biochemia
Medycyna – pediatria, fizjologia, profilaktyka, patologia
Nauki filozoficzne :
Filozofia – filozofia człowieka
Etyka (nauka o moralności) dostarczają rozszerzonych kryteriów doboru
Estetyka (nauka o sztuce) treści i metod wychowania społeczno-
Logika (teoria poprawnego myślenia) moralnego i estetycznego.
Prakseologia ( rozumiana jako teoria sprawnego działania)
Cybernetyka (zajmuje się zagadnieniami związanymi ze sterowaniem, czyli celowym oddziaływaniem na przebieg zjawisk)
Architektura (architektura jako budynek przedszkola, oraz teren zazieleniony i wyposażony w roślinność ze względów estetycznych; architektura jako projekt na idealną placówkę, dobrze oświetloną itd.)
Pedagogika społeczna, dydaktyka, teoria wychowania i inne.
Wykład 3 – 12.03.2015
Metody badań stosowanych w pedagogice przedszkolnej
Metody są z reguły pewnym systemem zasad dotyczących organizowania określonej działalności badawczej t.j. w szeregu operacji poznawczych i praktycznych, w kolejności ich zastosowania jak również specjalnych środków i działań skierowanych z góry na założony cel badawczy.
Techniki badawcze są bliżej skonkretyzowanymi sposobami realizacji zamierzonych zadań. Podporządkowane są one metodom badawczym i pełnią wobec nich rolę służebną.
Rodzaje metod badań :
Obserwacja – osobliwy sposób postrzegania, gromadzenia i interpretowania poznawanych danych i interpretowania danych, w naturalnym ich przebiegu i pozostających w bezpośrednim zasięgu widzenia i słyszenia obserwatora.
Warunki poprawnej obserwacji:
-celowość
-planowość
-selektywność
-dokładność
-obiektywność
Przedmioty obserwacji:
-sytuacje np. sytuacje edukacyjne
-warunki
-reakcje np. dzieci, nauczycieli
Techniki obserwacyjne :
-technika obserwacji uczestniczącej
a)technika obserwacji dorywczej
b)technika dzienniku obserwacji
c)technika obserwacji kategoryzowanej
-techniki obserwacji nieuczestniczącej
a)technika próbek fotograficznych
b)technika próbek zdarzeń
c)technika próbek czasowych
Eksperyment pedagogiczny – metoda badania zjawisk pedagogicznych, które są wywołane specjalnie przez osobę badającą, w kontrolowanych przez nią warunkach, celem ich poznania.
Techniki eksperymentalne :
-technika jednej grupy – eksperyment tylko w jednej grupie
-technika grup równoległych – 2 grupy - grupa kontrolna i grupa eksperymentalna
-technika rotacji – eksperyment krzyżowy – zmiana grup z kontrolnych na eksperymentalne i odwrotnie.
Socjometria
Techniki socjometryczne – polegają na podawaniu przez osoby badane, nazwisk i imion członków danej grupy zgodnie ze ściśle określonymi kryteriami , wyrażonymi w formie specjalnie skonstruowanych pytań używanych podczas badań
Wyodrębniamy dwie grupy technik socjometrycznych:
-technika klasyczna – Moreno
-techniki nieklasyczne
a)zgadnij kto
b)plebiscyt życzliwości i niechęci
c)szeregowanie rangowe
Wykład 4 – 19.03.2015
Cd. Poprzedniego wykładu
Polega na opisie i interpretacji konkretnych dokonań, np. w toku uczenia się zabawy lub innego rodzaju działalności zakończonych bardziej lub mniej gotowym produktem.
Bezpośredni kontakt słowny z osobami badanymi lub osobami udzielającymi o osobach badanych ważnych sprawach, opisujących badacza i jego problemy.
Metoda indywidualnych przypadków – jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich, uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej, poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych. Cechą charakterystyczną tej metody jest penetrowanie uwarunkowań mających wpływ na konkretne losy jednostki
Monografia (Mons – jedyny, grafo - pisze) – jest opisem pewnego całościowego zjawiska.
Np. monografia przedszkola – opis wszystkiego, kto kiedy odkąd itp.
Sposób i tryb funkcjonowania przedszkoli
Przedszkole – instytucja, intencjonalnie powołaną do optymalizowania rozwoju dziecka w okresie poprzedzającym edukację szkolną.
-instytucja wychowująca
-optymalne środowisko rozwoju dziecka
Od wiosna 1990 roku, przedszkolna są pod opieką zarządu gmin, na podstawie ustawy o samorządzie terytorialnym
Ustawa o systemie oświaty z września 1991 roku, wraz z późniejszymi zmianami
-Przedszkola stanowią integralny segment systemu edukacji i mogą byś prowadzone i zakładane przez ministra lub inny organ administracji rządowej przez gminę lub związek komunalny gmin, te podmioty zakładają tylko placówki publiczne
Placówki publiczne i niepubliczne to placówki zakładane przez osobę prawną: stowarzyszenia, fundacje, lub osobę fizyczną (nie obowiązuje karta nauczyciela).
Wykład – 09.04.2015
Organizacja pracy przedszkola i środowiska przedszkolnego. Tryb i rodzaj zajęć które odbywają się w przedszkolu.
Funkcja opiekuńcza jest funkcją fundamentalną.
Funkcja wychowawcza – pedagog w sposób świadomy organizuje dziecku rzeczywistość, doświadczenia zadania, w których dziecko aktywnie bierze udział.
Jest zawsze wtedy kiedy te działania są świadome i zaplanowane. Nie powinno tam być ani zdarzeń ani rzeczy materialnych które miały by wywierać wpływ na dziecko.
Funkcja profilaktyczna – zapobiega wszelkich nieprawidłowości w rozwoju i funkcjonowaniu dziecka, służy zdrowiu, będzie przyczyniało się aby człowiek nie nabierał złych nawyków
Funkcja diagnostyczna – ciągła obserwacja dzieci,
Funkcja prognostyczna – przewidywanie przyszłości itd.
Funkcja informacyjno doradcza – poinformowanie rodzica o stanie i rozwoju dziecka
--------------------------------------
Organizację pracy przedszkola określa ramowy rozkład dnia, który jest ustalony przez dyrektora placówki, na wniosek rady pedagogicznej, z uwzględnieniem zasad o ochronie zdrowia i higieny pracy i pobytu dzieci w przedszkolu, liczby dzieci w oddziale a także oczekiwań rodziców.
Na podstawie ramowego rozkładu dnia, każdy nauczyciel ustala dla swojego oddziału szczegółowy rozkład dnia. Uwzględnia on potrzeby i zainteresowania dzieci (zdrowia, bezpieczeństwa, higieny).
Ramowy a potem szczegółowy rozkład dnia określa tryb życia dzieci w przedszkolu.
-Posiłki w przerwach nie krótszych niż 3 godziny, zgodnie z dietą
-Południowy odpoczynek ok.1,5 h
-przebywanie dzieci na świeżym powietrzu o każdej porze roku
-zmienność ruchu i pozycji owocuje przeplataniem zajęć i zabaw o mniejszej i większej intensywności
-potrzeba utrzymania należytej proporcji aktywności dowolnej i obowiązkowej i przeznaczenie możliwie jak najwięcej czasu na zabawie
Co najmniej1/5 czasu rozliczeniu tygodniowym należy przeznaczyć na swobodną zabawę, ale też na zabawę z udziałem nauczyciela
Co najmniej1/5 na pobyt na powietrzu
Nie więcej niż 1/5 na zajęcia dydaktyczne realizowane według wybranego programu
2/5 nauczyciel może zagospodarować dowolnie np. czynności opiekuńcze, samo organizacyjne, higieniczne itp.
Dzieci najmłodsze 3 i 4-latki powinny spędzać więcej czasu na świeżym powietrzu co najmniej ¼.
Organizacja dnia pobytu dziecka w przedszkolu :
Schodzenie się dzieci – czynności higieniczne, zabawy w kącikach zainteresowań,
Śniadanie
Zajęcia dydaktyczne
Przerwy na zabawę w zajęciach dydaktycznych
Pobyt w ogrodzie min. 120 minut
Obiad
Odpoczynek (leżakowanie)
Podwieczorek
Zajęcia popołudniowe
Środowisko przedszkolne
Środowisko wychowawcze to złożony układ powtarzających się lub względnie stałych sytuacji do których człowiek dojrzewający dostosowuje się czynnie w wychowawczym okresie życia.
Złożone z III warstw:
Warstwa biologiczna
Środowisko kulturowe
Warstwa środowiska społecznego
Dobrze zagospodarowane środowisko przedszkolne, rozumiane jako środowisko wychowawcze placówki, staje się w naturalny sposób warsztatem pracy nauczyciela przedszkola.
Warsztat pracy nauczyciela przedszkola – szerokorozumiany stan posiadania placówki, pomoce i środki dydaktyczne będące w dyspozycji pedagoga, umożliwiające mu organizację i realizację procesu wychowawczo dydaktycznego.
Warsztat całkowity – stan posiadania placówki (sala przedszkolna, do zabaw, szatnia, ogród)
Warsztat podręczny – fachowa podręczna biblioteczka, poradniki metodyczne, słownik, encyklopedia, atlasy, literatura dziecięca, zbiory filmów, piosenek, prac artystycznych. Program według którego pracujemy, plany pracy własnej z dziećmi, może mieć spis przykładowych zajęć, scenariuszy. Np. „zabawy dydaktyczne” Seria wydawnicza biblioteka przedszkolna
Przystosowanie dziecka do bycia w przedszkolu :
-Zdolność zaspokajania swoich potrzeb – np. dziecko nie boi się powiedzieć Pani że chce mu się siusiu
-Zdolność do spełnienia wymagań dziecku – gdy jest to utrwalony sposób zachowania przez dłuższy czas
Dzieci nie przystosowane do przedszkola:
-pozornie przystosowane – takie które są nieśmiałe i bardzo podporządkowane, nieśmiałe, podległe
-złe relacje z otoczeniem, płacz, niechęć, obniżony nastój,
-złe relacje z otoczeniem, nie potrafią nie zgodnie bawić, wszczynają kłótnie bójki, sprawiają trudności
-dzieci zbuntowane – „nie chce”, „nie będę”